1928 📖: Ortaköy

1476t 📖: Anduğu

Y976 📖: Tyrannon | Antigoús

A870 📖: Antıqû

■ İbn Xurdazbih Kapadokya’nın en önemli kaleleri arasıda sayar. Leo Diaconus vekayinamesinde 971 yılı olayları meyanında anılan Antigous kalesi olduğu şüphesizdir. Tyánnôn `Tyanalılar = Kemerhisarlılar diyarı` ifadesi yanlışlıkla Tyránnôn (`zalimler`) olarak okunduğu için uzun süre çözülememiştir. SN

■ Koord: 37° 59' 58'' D, 34° 22' 10'' K

1476t 📖: Bor

Y1200~a 📖: Póros [ Yunanca "1. boğaz, derbent, 2. geçit vergisi" ]

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ 20. yy başında önemli oranda Rum nüfusu ve küçük Ermeni toplumu vardı. Kasaba adını Türkçe birtakım oymak adlarından türetme denemeleri anlamsızdır. SN

■ Koord: 37° 53' 36'' D, 34° 33' 32'' K

1928 📖: Bereketli Maden

1926h 📖: Bereketli + Maden

1476t 📖: Şamardı (idari bölge)

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ 19. yy’da Gümüşhaneli Rum madenciler tarafından işletilen beş önemli maden merkezinden biriydi (diğerleri Amasya Gümüş madeni, Denek madeni, Akdağ madeni, Helva madeni). Yerel Rum kilisesi Niğde’ye değil, Gümüşhane (Haldiya) piskoposluğuna bağlıydı. Bölge idari adı olan Şamardı 15. yy’dan itibaren görülür. Şam sözcüğü burada çam ağacı veya reçinesi anlamında olmalıdır. SN

■ Koord: 37° 50' 14'' D, 34° 59' 22'' K

1946 📖: Melendiz (idari bölge)

1476t 📖: Çiftlik (iB)

1476t 📖: Melendüs / Melendos (idari bölge)

■ Geçmişte adını Melendiz dağından alan idari bölgenin merkezi olagelmiştir. Şimdiki ilçe merkezi Küllüce köyüdür. SN

■ Koord: 38° 10' 32'' D, 34° 29' 9'' K

1764z 📖: Ulukışla

1522t 📖: Lula

1476t 📖: Şücaeddin (idari bölge) [ Türkçe "öz." ]

Y961 📖: Loulon (Kástron) (kale)

A870 📖: Lulua

■ Ulukışla adı muhtemelen Lulukışla/Lulakışla biçiminden türemiştir. 8. yy’da Bizans-Arap, 11.-12 yy’larda Selçuklu-Ermeni çatışmalarında sıklıkla anılan bu kale kasabanın 8 km doğusunda, Külek Boğazı kuzey girişinde bulunur. 8. yy’da Faustinopolis (Başmakçı) ahalisinin yurtlarını terkederek bu kale dibine yerleştiği kaydedilmiştir. SN

■ © 29.07.1764 Şücaaddin kazasına tabi Ulukışla köyünde Öküz Mehmed Paşa Evkafı'ndan olan çifte hanların tamirine dair ... deyar heyran

■ Koord: 37° 32' 57'' D, 34° 29' 6'' K