Ağaçardı köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ 1894 Mamuretülaziz Salnamesi’ne göre köyün nüfusu, 120 Ermeni ve 39 Müslümandan oluşmaktaydı.
SN■ Koord: 38° 58' 44'' D, 39° 40' 32'' K
Akpazar belediye
-
Mazgirt (
Akpazar bucağı) -
Tunceli■ Perri kasabanın ve buradan akan nehrin, Çarsancak ise idari bölgenin adıdır. Çarsancak (Dört sancak: Çemişgezek, Petek, Sağman ve Mazgird), sırasıyla Diyarbakır eyaletine bağlı sancak (16.yy), Harput`a bağlı kaza (1855), Pertek`e bağlı nahiye (1927) olmuştur. 1894 Mamuretülaziz Salnamesine göre nüfusu 2.114 Ermeni ve 564 Müslüman’dan ibaretti. ■ Kevork Yerevanyan'ın 'Çarsancak Ermenileri Tarihi' adlı Ermenice eseri 1956'da Beyrut'ta yayımlanmıştır.
SN■ Koord: 38° 51' 2'' D, 39° 40' 41'' K
Alanyazı köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ Aziz Krikor Lusavoriç’in torunu olan Gatoğigos Aziz Husig’in (ö. 347) bu köyde gömülü olduğu rivayet edilir. Aziz Husig manastırı 19. yy sonunda harabe idi. Kalıntıları köyün biraz güneyindedir.
SN■ Koord: 38° 58' 58'' D, 39° 41' 33'' K
Çarsancak idari birim
-
Mazgirt -
Tunceli■ Yun Sophênê, Erm Dzopk Ծոփք adı verilen il veya ülke Akpazar, Mazgirt, Pertek ve Çemişgezek ilçelerini kapsar. MÖ 1. yy’da ayrı krallık idi. Strabon'a göre başkenti olan Karkathiokerta kenti belki Fırat üzerinde şimdi baraj gölüne batmış olan Pertek kalesidir. 10.-11. yy'larda ise şimdi Çemişgezek Ulukale köyünde bulunan Xozan kalesi idari merkez idi. Geç Osmanlı döneminde Perri (Akpazar) kasabası Çarsancak adı verilen kazanın merkezi idi.
SN■ 4 ilçesi Zaza, 4 ilçesi Türk, 3 ilçesi ise Kürt çoğunluktur.
Veli Günaydın■ Koord: 38° 53' 45'' D, 39° 41' 18'' K
Danaburan köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ Köy halkı Karakeçili aşiretine mensup olup çevresine nazaran bazı Karakeçililer gibi Kürt kimliğindedir. Köyde Çarsancaklu ve Alpkulu adında iki sülale vardır.
62Ali■ Koord: 38° 57' 40'' D, 39° 39' 29'' K
Darıkent köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ 1530 tarihli Kiğı Sancağının Göcek Nahiyesine ait tahrir defterine göre Şahlu/Şadilü aşiretinin yerleştiği 9 köyden biridir. Şadillilerin yanısıra bu aşiretin dedeliğinide yapan Baba Mansur Ocağı'nın merkez köyüdür.
Jaymaex■ Koord: 38° 58' 14'' D, 39° 48' 39'' K
Dedebağ mezra (Akdüven bağ)
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli E827 E1079 📖:
Bağin Պաղին
■ 20. yy başında
Ermeni yerleşimi.
■ Urartu krallığından kalma kalesi ile tarihi bir kasabaydı. 1993’te güvenlik güçlerince boşaltıldı, halkının bir bölümü öldürüldü, köy ve kale yerle bir edildi. Ortaçağdan beri işletilen sıcak maden suyu kaynağı halen ılıca olarak kullanımdadır.
SN■ Koord: 39° 0' 15'' D, 39° 53' 54'' K
Geçitveren köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ Urfa Karacadağ’dan gelen İzoli/Hizol aşiretinin bu bölgedeki ilk yerleşim yeri olduğu için rîçik adı verildiği rivayet edilir.
SN■ Mezraları:
Akpınar (Beyazpınar), Cefan/Cefkan, Dal, Gari, Tepebaş.
■ Koord: 38° 59' 56'' D, 39° 50' 34'' K
Gümüşgün köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ Bu isim bana Gaban’dan dönüşmüş gibi geliyor. Bir Kürt araştırmacı olan Bilal Aksoy da Erm. Gaban’ın (dağ geçidi, derbent) kimi yerde Keban’a dönüştüğü gibi, kimi yerde Geben, burada da Geban>Gevan dönüşümüne uğradığı tahmininde bulunuyor. Köyün konumunun da geçit yeri olarak yorumlamaya elverişli olduğuna dikkat çekiyor. (Hovsep Hayreni)
SN■ Koord: 39° 1' 15'' D, 39° 40' 39'' K
Güneyharman mahalle (Akpazar bağ)
-
Mazgirt (
Akpazar bucağı) -
Tunceli■ Çeşitli kaynaklarda (Adontz 19).belirtilen görüşün aksine, Prokopios’un 6. yy’da tahkim edildiğini belirttiği Kitharizon kalesi burası olamaz.
SN■ Koord: 38° 54' 31'' D, 39° 44' 58'' K
Kartutan köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ Kürtçe «lod» `ot veya ekin yığını, tınaz`.
SN■ Köy halkının kökeni Darıkent köyünden gelmedir. Baba Mansur ocağı olarak anılan Alevi ocağına mensupturlar.
Jaymaex■ Koord: 38° 59' 17'' D, 39° 45' 48'' K
Kavaktepe köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ Qerax Kurmanci'de kenar demektir. Dep için Karakoçan'ın eski adına bakılabilir. Peri Suyu'nun kenarındaki Göktepe Köyü'nün eski adı da Goydep'tir.
Mansuri■ Koord: 38° 57' 51'' D, 39° 43' 11'' K
Kızılkale köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ Urartu zamanından kale kalıntısı ve çiviyazısı kitabe vardır. Farsça darbân veya Ermenice (Tırnaban/Dırnaban) aynı şekilde `kapı koruyucu` demek olup Kürtçeden daha eski bir tarihe ait olabilir.
SN■ Köy halkının bir bölümü 19.yy'da köyden ayrılıp Sivas/Zara Kızılkale köyüne yerleşmişlerdir. 1800lerin sonlarında Zaradan ayrılan bir başka grup ise Adana/Tufanbeyli Fatmakuyu köyüne göç etmiştir.
kızılbaşkürt■ Koord: 38° 56' 52'' D, 39° 45' 15'' K
Koyunuşağı köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ Hormek aşiretinin alt kolu olan ve Sivas-İmranlı ve Erzincan-Refahiye nüfusunun büyük bir kısmını oluşturan Zerikân aşiretinin aslen bu yerden yayıldığı rivayet edilir. 17. yy'da Varto'ya ve daha sonra Erzurum, Erzincan ve Sivas'a göçmüşlerdir. Çoğunluğu Zaza (Kırmançki) dilli Alevidir.
SN■ Koord: 39° 1' 53'' D, 39° 50' 46'' K
Köpekli mezra (Kuşçu bağ)
-
Mazgirt -
Tunceli■ Bekirağa Köyü olarak da bilinir.
SN■ Koord: 38° 52' 48'' D, 39° 44' 0'' K
Mazgirt ilçe
-
Mazgirt -
Tunceli■ Tarihçi Vartan’a göre 837 yılında imp. Theophilos’un Mezopotamya seferi esnasında tahrip ettiği kalelerden biri idi. 1894 Mamuretülaziz Salnamesine göre kasabada 628 Ermeni ve 295 Müslüman nüfus vardı.
SN■ Elti Hatun Türbesi bulunmaktadır.Camii taç kapı üzerine bulunan ve bugün okunamayacak şekilde tahrip olan yazıtından yapının 1252 yılında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın kız kardeşi Elti Hatun adına yapıldığı anlaşılmaktadır.
Mehmet Ali■ Koord: 39° 1' 12'' D, 39° 36' 19'' K
Örs mahalle (Akpazar bağ)
-
Mazgirt (
Akpazar bucağı) -
Tunceli■ Urts: Ermeni geleneğinde düğünlerde çiçekler ve meyvelerle süslenip elden ele gezdirilen haç şeklinde tahta simge. (SN) ■ Bu köyün ismi Ermenice kaynaklarda Urts’tur. Ermenice tam olarak böyle bir kelime de var: Kabarık ve yumuşak bir tür ot. Türkçe karşılığı; keklik otu. (Hovsep Hayreni)
SN■ Koord: 38° 54' 29'' D, 39° 43' 36'' K
Sülüntaş köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ Köyün diğer bir adı Nala Karê'dir. Nal 'dere' demek. Kar ise karik kelimesi ile aynıdır ve 'geçit' demektir. Yani 'Geçit deresi' demektir.Köy 4 mahalleden oluşur. Elîyan, Hesenan, Arbîşan ve Berî Kanî. Köyde Durzî Çeşmesi vardır (Kaniya Durzîyan). Eskiden Durzîlerin yaşadığı anlaşılıyor. Köy Îzolludur.
kumsor■ Koord: 38° 56' 27'' D, 39° 49' 29'' K
Şavkın mezra (Akpazar bağ)
-
Mazgirt (
Akpazar bucağı) -
Tunceli■ Eski köy baraj gölü altında kalmış ve yeni yerleşim kurulmuştur.
SN■ Büyük bölümü Keban barajı dolayısıyla istimlak edilmiştir.
62Ali■ Köy ve mahalle statüsü kalkmış, bölgenin çoğu gibi Akpazar'a bağlanmıştır.
ishak levent■ Koord: 38° 51' 8'' D, 39° 38' 14'' K
Temurtaht köy
-
Mazgirt -
Tunceli■ Eprigyan’a göre 19. yy sonunda 50 hane Ermeni nüfusu ve Surp Kevork kilisesi vardı.
SN■ Koord: 38° 58' 0'' D, 39° 36' 0'' K
Til mezra (Akpazar bağ)
-
Mazgirt (
Akpazar bucağı) -
Tunceli■ Bu köye yakın Peri Suyu kıyısında 1915 Mayıs’ında gerçekleştirilen kitlesel katliamı Kevork Yerevanyan
Badmutyun Çarsancaki Hayots (Çarsancak Ermenileri Tarihi, Beyrut 1956) kitabında aktarır.
SN■ Köy ve mahalle statüsü kalkmış,bölgenin çoğu gibi Akpazar'a bağlanmıştır.
ishak levent■ Koord: 38° 52' 3'' D, 39° 44' 59'' K
Yaşaroğlu köy
-
Mazgirt (
Darıkent bucağı) -
Tunceli■ İzol aşiretinden üç kardeş (Kahraman-Ali-Beki) tarafından kurulduğu anlatılmaktadır. Köyde üç akraba gurubunun çoğunlukta olması bu tezi doğrulamaktadır.
■ Mezralar: Gultan, Seydan, Teman, Gomik
kumsor■ Koord: 38° 58' 38'' D, 39° 51' 12'' K
Yılmaz mezra (Kızılkale bağ)
-
Mazgirt -
Tunceli■ Daha önce Kavaktepe köyüne bağlı bir mezraykan sonra Kızılkale'ye bağlandı.
Mansuri■ Koord: 38° 56' 47'' D, 39° 43' 40'' K