Index Anatolicus

■ Köy 10. yy'da inşa edilen ve halen sağlam olan surlarla çevrilidir. Tarihçi Xorenli Movses'e (5. yy) göre burası kral Vağarşak döneminde (MÖ 2. yy) kurulan Kapeğyan beyliğinin merkezi idi. 12. yy'da bir Türkmen beyliğinin başkenti olmuştur. ■ Erm «avan» `surla çevrili müstahkem yerleşim` anlamında olup Arapça «kasaba» sözcüğünün tam karşılığıdır. Asıl adı Keçror olan yerleşim, kullanımda Keçr-avan olarak anılmıştır. SN

■ Köydeki son Kürt aile 2015'de göçmüştür. Şu an Türkleşmiş Karapapak yerleşimidir. emjan

Oluklu köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Oluklu

Çaybük köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Bastam

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Önceden kısmen veya tamamen Karapapak nüfusu varken şimdi Kürtleşmiştir. SN

Ortaköy köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Ortaköy

1920hb 📖 Paslinskaya İstasyon [ Rus ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi. Kürt (Sünni)/Türk (Redkan) yerleşimi

■ Paslı köyünün demiryolu istasyonu olarak Ruslar zamanında kurulan yerleşime Trabzonlu Rumlar iskan edildi. Rumların gidişinden sonra Kötek Bucağından Türkler iskan edilmiş, Kürt nüfusunun artmasıyla çoğu köyü terk etmiştir. SN

Çengilli köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Çengilli

1902a 📖 Çanğlı [ Tr "çanlı" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) yerleşimi

■ 11. yüzyıla ait anıtsal kilisesi Doğu Anadolu'nun en etkileyici anıtlarından biridir. SN

■ Rivayete göre Cizre göçmenlerinden. Manav

Denizgölü köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1920hb 📖 Şamiler [ Kr/Tr "aş." ]

■ Kürt (Sünni) (Moti) yerleşimi

Çukurayva köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Pırut [ Erm prud բրուտ "çömlekçi" ]

■ 20. yy başında Alevi yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. metonio

Karaboncuk köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Kasor

1920hb 📖 Kaisor

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

Kozlu köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Kozlu

■ Alevi (Türk) yerleşimi

Çilehane köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1920hb 📖 Çilehane

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi. Kısmen Alevi (Türk) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. metonio

Paslı köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1920hb 📖 Paslı

■ 20. yy başında Alevi (Türk) yerleşimi. Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. metonio

■ Burada yaşayan Kürtler, Redkan aşiretindendir. Qazi

Camuşlu köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Camuşlu

■ Türk yerleşimi

Kuloğlu köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Kabut

1920hb 📖 Kulioğlu

E1918 📖 Gabudpert [ Erm "gökçekale" ]

■ Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köy Türk çoğunlukla beraber önemli Kürt nüfusa sahiptir. emjan

Taşbilek köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

K 📖 Qereqela Hesenbegê

1928 📖 Kötek Karakale

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

Yalnızağaç köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Yalnızağaç

■ 20. yy başında Alevi (Türk) yerleşimi. Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. metonio

Çeperli köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Kızılviran

■ Türk yerleşimi

Akören köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Ağviran

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

■ Axwêran, Redkan aşiretinin Erivan göçünden sonra yerleştiği ilk köylerden biridir. Kağızmandaki Redkanlıların çoğunluğu bu köyden dağılmıştır. Qazi

Esenkır köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Todan

E1918 📖 Totan

■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.

■ Köyde Ermeni ve Türkler birlikte yaşarken Ermeniler göçtükten sonra köyde Türkler kalmıştır. metonio

Kötek köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1920hb 📖 Ketak

E1918 📖 Kedag [ Erm "ırmakçık" ]

■ Karapapak/Terekeme yerleşimi

Kömürlü köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Kömürlü

■ 20. yy başında Alevi (Türk) yerleşimi. Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. metonio

■ Kürt Gelturi aşireti yaşar. Buradaki Kürtler (Gelturi) Iğdır Kaniya Kewran köyünden buraya göç etmiştir. Köydeki Türkmen-Alevi nüfusun çoğunluğu batı illerine göç etmiştir. Ama yazları gelip Kürtlere misafir olurlar. Qazi

Karakuş köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Karakuş

E1902 📖 Sevapert [ Erm "karakale" ]

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

Yenice köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Yenice

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Evyapan köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Vank | Ziyaret

1920hb 📖 Gomik [ Erm "mezracık" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köyde bulunan Vartighayr (`gülbaba`) manastırından ötürü adlandırılmıştır.. SN

Böcüklü köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

1928 📖 Böcüklü

■ 20. yy başında Alevi (Türk) yerleşimi. Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Köyün yerli nüfusunu oluşturan Alevi Türkmenler 80li yıllardan önce çevredeki diğer Alevi köyleri gibi köylerinden topluca başta Ankara ve İzmir olmak üzere dışarı göç etmişlerdir, yerlerine ise çevre köylerden ve Digor'dan Kürtler yerleşmiştir. Ayrıca çevredeki Alevi köylerinin eskiden en büyük olanıydı. metonio

■ Burada yaşayan Kürtler, Redkan aşiretindendir. Qazi

Altıngedik köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Çinamiç [ Erm ]

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Taşburun köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Karavenk

E1902 📖 Karavank [ Erm "taşmanastır" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Türk yerleşimi

■ Köyün yakınında bulunan Surp Toros kilisesi 1. Dünya Savaşına dek önemli bir yatır ve ziyaret yeri idi. SN

Yolkorur köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Panavas

E1918 📖 Panavaz [ Erm ]

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Şaban köy - Kağızman (Kötek bucağı) - Kars

K 📖 Şewana UsêHewıki

1920hb 📖 Şabon

■ Alevi (Türk)/Kürt (Sünni) (Redkan/Zilan) yerleşimi

■ Şaban Kürt/Türk yerleşimidir fakat kendine bağlı tek mezra olan Seksen Türkmen yerleşimidir. Kürt nüfus gelmeden önce Türklerle beraber Alevi Türkmenler yaşardı. emjan

Bayam mah - Kağızman - Kars

Sağbaş köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Direpenek

1920hb 📖 Trapenek [ Erm ]

■ 20. yy başında "Ahıska Türkü" yerleşimi.

■ İlk Rus kaydında 15 hane Türkmen bulunmaktadır. metonio

Kağızman ilçe - Kağızman - Kars

1665 📖 Kağızman

E1079 E1902 📖 📖 Kağzıvan / Kağezvan

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Ermeni vekâyinamelerinde en erken 863 tarihinde Malazgirt emiri Şahab bin Qays ile dayısı Apas Pakraduni arasında vuku bulan savaş münasebetiyle anılır. 20. yy başlarında nüfusu 2000 Ermeni ve 1400 kadar Türk idi. SN

■ Gürcüce adı "Ağzevani". GEO

■ Kütüğe göre nüfus üzerinden hesaplanırsa Kağızmanın 64 yerleşiminin 18i Türk 46sı Kürttür. Lakin şu an yalnızca 10 yerleşimde Türkler yaşamaktadır, başta Alevi-Türkmenler olmak üzere bir çok Türk dışarı göç etmiştir. Türklerin bulunduğu yerleşimler genellikle merkez ve çevrelerindeyken Kürtler genellikle çevrelerindeki yerleşimlerdedir. metonio

■ Kürtçe Adı Qaqızman mustafa

Çallı köy - Kağızman - Kars

E1902 📖 Xar

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. "Ahıska Türkü"/Kürt (Sünni) yerleşimi

■ 20. yy başında 55 hanede 382 Ermeni nüfusu vardı. SN

■ Posof muhaciri Ahıska Türkleri yerleşimi iken Kürtler halen nüfus çoğunluğuna sahiptir. metonio

■ Çallıbayam mezrası da köy merkezi gibi karışık bir yerleşimdir. emjan

Haznedar köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Xaznezar

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

Görecek köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Manavas

E1918 📖 Manavaz [ Erm "öz." ]

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Bir erkek adı olan Manavaz'dan ziyade, Manavazgerd (Malazgirt) kasabası kastedilmiş olmalıdır. SN

Karabağ köy - Kağızman - Kars

1854h 📖 Karabağ

■ 20. yy başında Hemşinli yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

Gözlüce mah Haznedar - Kağızman - Kars

Eski adı: Buz

Yankıpınar köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Kızılkaya

1920hb 📖 Kızılkilise

■ Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

Akçakale köy - Kağızman - Kars

E1918 📖 Pertig [ Erm բերդիկ "kalecik" ]

E1662 📖 Yervantagerd [ Erm "Yervant (öz.) hisarı" ]

■ Kürt (Sünni) (Kurdki) yerleşimi

■ 17. yy'da Tebrizli Arakel Badmiç buraya ilişkin olarak `şimdi Ağcakale adı verilen Yervantagerd kalesi` ifadesini kullanır. Adı geçen Yervant, MÖ 4. yy'da bölgeye egemen olan Ervand/Orontes sülalesine mensup Pers valilerinden biri olmalıdır. SN

Devebük köy - Kağızman - Kars

Eski adı: -

■ Türk yerleşimi

Akyayla köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Kızılöküz

■ Kürt (Sünni) (Kurdki) yerleşimi

Dibekkaya köy - Kağızman - Kars

K 📖 Xavesor

1928 📖 Hovasor [ Erm hovatsor "esendere" ]

■ Kürt (Sünni) (Celali ) yerleşimi

Sesveren köy - Kağızman - Kars

K 📖 Geliyê Hacê

1928 📖 Gelihac [ Kr "haç boğazı" ]

E1918 📖 Keğaxaç [ Erm "güzelhaç?" ]

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Günindiyaylası köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Kers Yaylası

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

■ Yayla Kêrsê, Cemaldini ve Redkan aşiretleri yaşar. Qazi

Günindi köy - Kağızman - Kars

E1902 1928 📖 📖 Kers

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

■ Bu köyün kuzeyinde bulunan kale kalıntısı büyük olasılıkla tarihi Artagers (Bizans kaynaklarında Artogerassa) kalesidir. Pavstos tarihine göre 367 yılında İran ordusu kraliçe Parantsem ile küçük oğlu Bab'ı burada kuşattı. SN

■ Rızvan isimli bir mezrası var. Mar(d)astan

Bulanık köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Bulanık aş. + yk.

■ Kısmen Kürt (Sünni) yerleşimi

Akçay köy - Kağızman - Kars

K 📖 Berpırê [ Kr "köprü yanı" ]

1928 📖 Akçay

1920hb 📖 Nikolayevska [ Rus "Nikola (çar) yeri" ]

■ 20. yy başında Rus yerleşimi. Şimdi Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

■ Rus yönetimi döneminde Rus yerleşimi olarak kuruldu. SN

■ Bu Akçay'a yakın, birde Yukarıakçay var. Yukarıakçay'da ise Cunki aşireti yaşar. Qazi

Ağdam köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Akdam

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

■ İsmi ilk önce Akdam'ken 2008'de Ağdam, 2009'da tekrar Akdam, 2010'da ise son kez Ağdam olarak değiştirilmiştir. 2010 itibariyle ismi resmen Ağdam'dır. emjan

■ Burada yaşayan Redkanlılar, Erivanda yaşadıkları zaman İran'ın Akdam isimli bir bölgesine sürgün edilirler. Buraya göç edip köy kurduktan sonra, Akdam ismini verirler. Qazi

Duranlar köy - Kağızman - Kars

1928 📖 Mestap [ Erm medz dap "büyük yazı" ]

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Güvendik köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Aktaş

■ Kürt (Sünni) yerleşimi

Keşişkıran köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Keşişkıran

E1918 📖 Vanagan [ Erm "keşiş" ]

■ Kürt (Sünni) (Redkan) yerleşimi

AşağıDut köy - Kağızman - Kars

1920hb 📖 Dut aş.