Eski adı: Kaden

1917h 📖: Midi

1518t 📖: Müd

1917h 📖: Karamustafa Deresi (neh)

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Edre (Dörtkonak) köyüne bağlı Midi, Mansa, Kadin ve Evrenye mahalleleri 10.04.1951'de birleştirilerek Karamustafa adıyla köy statüsü verildi. SN

■ Günümüzdeki Kara Mustafa köyü, tarihî Midi köyü arazisi üzerinde 1950'li yıllarda kuruldu. 1516 tarihli Trabzon Tahrir defterinde geçen Aşağı Müd Rum yerleşimi idi. Manav

■ Burası eski Karamustafa Hanları olarak bilinen yerdir. Burası merkez olarak Uzunyol (Midi), Çiçekyaylası (Zirli), Evreni, Kaden, Kumlar, Keşka, Çamlık gibi küçük yerleşim yerlerinin (mahalle) birleştirilmesiyle Karamustafa köyü oluşturulmuştur. ZeMahşer

Eski adı: Midi

■ Meşhûr Türkçü Hüseyin Nihâl Atsızʼın köyü olarak bilinir. Karamustafa köyünü oluşturan yerleşim yerlerinden biridir. Resmî adı Uzunyol olarak geçer. Köyün yerinde maden tesisleri kurulmuştur. ZeMahşer

1917h 📖: Manşa / Mansa

Eski adı: Zirli

■ Karamustafa köyünü oluşturan küçük yerleşim yerlerinden biridir. ZeMahşer

1928 📖: Xalazara?

1917h 📖: Xorsul?

■ Köye bağlı olarak Serogoz (Serigas), Halezara, Haliloğlu, Devrenci isimlerinde küçük yerleşim yerleri (mahalleler) bulunmaktadır. ZeMahşer

1914h 📖: Xasköy

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Köye bağlı olarak Aşağı Havriya, Yukarı Havriya, Baş, Beyler, Memişli, Paşalar, Pazaryeri, Soğuksu isimlerinde küçük yerleşim yerleri bulunmaktadır. ZeMahşer

■ Boyluca köyünü oluşturan 4 küçük yerleşim yerinden birisidir. ZeMahşer

1946 📖: Punpulik [ Erm "tomurcuk" ]

1925h 📖: Bunbulak

1917h 📖: Evreni / Evrenya [ Yun ]

E905 📖: Xağdik [Xaltik] Խաղտիք

Y17 Y952 📖Xaldía

Y-600 📖: Xalybes (kavim) [ AnaD ]

■ Gümüşhane Merkez ve Torul ilçelerini kapsayan bölgenin antik adı Xaldia'dır (Batı dillerinde Chaldia); Bizans'ın Xaldia ili 9. yy'da teşkilatlanmıştır. Yunanca isim 20. yy başına dek yaygın olarak kullanılır; Türkçede de bazen duyulur. Ülkeye adını veren ve öteden beri madencilikle ünlenen halkın adı, Homeros ve Ksenophon'da Gürcüce +ib çoğul ekiyle Xalyb-, daha sonraki yazarlarda Ermenice +di çoğul sıfat ekiyle Xaldi olarak anılır. SN

1928 📖: Godil Bağçesi

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ 5 mahallesi vardır: Karakaya, Bağ, Ekmekçili, Karşıyaka (Merkez), Topçulu Mahalleleri. godilbahceli29

1928 📖: Kodil

Y1400~b 📖: Gódaina [ Yun ]

■ İncil'de adı anılan Aziz Akylas'ın (Ακύλας) doğum yeri olduğuna inanılır. (B&W 308). SN

Y1895 📖: Málaxa Μαλάχα [ Yun ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Resmî kayıtlarda da Malaha olarak kayıtlı olan küçük yerleşim yeri (mahalle) sanırım burasıdır. ZeMahşer

1928 📖: Adra

Y1895 📖: Átra Άτρα [ Yun "kara" ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Köye bağlı olarak Çakırlı, Emirler, İşbirli, Kıran, Malaha, Müdürgil, Osmangil, Sallahlı, Turhanlı isimlerinde küçük yerleşim yerleri (mahalleler) bulunmaktadır. Eski Edire (Adra) köyü tam olarak neresi bilmiyorum. ZeMahşer

1928 📖: Mastra

1919hb 📖: Misteri

■ Eski köy maden işletmesi tarafından yutulmuştur. SN

1928 📖: Moksufa

1642a 📖: Zibaxor | Kurtoğlu

1917h 📖: Manastır (mah)

■ 10.04.1951'de Aksu adıyla köy statüsü kazandı. SN

1928 📖: Tembeda [ Yun ]

Y1895 📖: Thembéda Θέμπεδα

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

1928 📖: Xarava [ Yun ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Bizans döneminden kalma kale harabesi ve bir kısım freskleri halen mevcut çifte kilisesi vardır. SN

■ İkisu (Harava) Gümüşhane'nin en önemli maden yerleşimlerinden biri olan Kurum Nahiyesine (Krom, Kromni, Gorom) bağlı ve Kurum vadisinin en uç kısmında bulunan köydür. Köy Osmanlı döneminde tarihi kervan yolu ve sonrasında Trabzon-Gümüşhane- Erzurum-Tebriz şosesi üzerinde bulunduğundan ticari olarak önemli bir köy idi. Günümüzde de aynı güzergah üzerinde olmakla birlikte önemini yitirmiş, yazlık olarak kullanılan bir yerleşimdir. coskun

1925h 📖: Beşkilise

■ 13.01.1956 tarihli kararnameyle adı değiştirildi. SN

1642a 1917h 📖Bolodor

1917h 📖: Reksene

1642a 📖: İreksene [ Yun ]

1515t 1925h 📖Canca/Zanca

Y553 📖: Tzántzakon (idari bölge) [ Yun tzan "Çan (Laz) kavmi" ]

■ Gümüşhane'ye adını veren gümüş madeninin bulunduğu yer ve Osmanlı döneminde yörenin başlıca yerleşim merkezidir. Kent merkezi Cumhuriyetten sonra 6 km uzaklıktaki mevcut yerine taşındı. SN

1925h 📖: Türkmenli

1917h 📖: Karakaya

1911 1911Daltaban (mah)

■ Eski Daltaban'ın bir kısmı bugün büyük ihtimalle Hasanbey Mahallesi içerisinde. Enes K

1642a 📖: Vank [ Erm "manastır" ]

1925h 📖: Kozana

Y1895 📖: Argyrópolis [ Yun "gümüşkent" ]

1665 📖: Gümüşxane | Canca [ Yun Tzánika ]

1333 📖: Gümiş

■ Yunanca kent adı büyük olasılıkla Türkçeden çeviridir. SN

1917h 📖: Yeniköy

1925h 📖: Karangelli

1917h 📖: Mavrangel

Y1895 📖: Maurangelí [ Yun "kara Angeller (öz.)" ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

1925h 📖: Xudra

Y1364 📖: Xutra / Xutura

■ Trabzon hükümdarı III. Aleksios'a ait 1365 tarihli fermanda Xutura adıyla anılır. SN

1928 📖: Xaşara [ Yun ]

Y1400~b 📖: Xársera

1642a 1917h 📖Gökçekilise

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

1642a 1917h 📖Aşağı Tezene

■ Yunanca Τζαγανάντων katpatuka

1917h 📖: Kızılca

1642a 📖: Kızılcakilise

1515t 📖: Akçakale | Torul Kalesi

■ Torul ilçesine adını veren esas Torul kalesi burasıdır. SN

1925h 📖: Yağlıdere

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ İstilo/Stylio adlı mahallesi 1 km batıda, Korom Çayının sağ kolundadır. SN

1642a 1917h 📖Yukarı Tezene

1928 📖: Hayekse [ Erm "Ermeni Ekse" ]

E1912 📖: Eksehovid [ Erm "Ekse yaylası" ]

Y1895 📖: Xáyaksa

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

1917h 📖: Kuşyuva + Han

1917h 📖: Kale

Y1913 📖: Galendi Γαλεντί

1642a 📖: Kırıklı

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

1946 📖: Kov aş. + yk.

1642a 📖: Kôğ aş. + yk.

1642a 📖: Perek

1928 📖: Tekke

1642a 📖: Selseki

Y1895 1925h 📖İmera [ Yun ymera "gün, güney" ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Kromni/Korom vadisi köylerinden olan İmera'da Çakallı (Çakalandon), Sarılar (Sarandon), Suvaklı (Suvakandon), Leobodo, Nazırlı mahalleleri vardı. Olucak (İmera) merkez ve Nazırlı dışındakiler metruktur. ■ Amerikalı aktris Susan Sarandon'un soyadını aldığı eşi aslen buralı imiş. SN

1642a 1917h 📖Xaxır

1486t 1925h : Korom / Krum

Y1895 📖: Krômni (idari bölge) [ Yun krómni "kayalık" ]

■ 20. yy başında Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Kromni/Korom Çayı vadisinde 20. yy başlarına dek maden ocağı yapımında uzmanlaşan Rum kökenli halk yaşardı. Bryer & Winfield (B&W 304-305) bölgenin 1680'den sonra iskan edildiğini savunur. Bir dönem İslamı benimsedikten veya benimser göründükten sonra 1857-1860 yıllarında Hıristiyanlığa döndükleri anlatılır. Eski kayıtlarda görülen 25 civarında mahalleden üçü halen yazlık olarak kullanılmaktadır; öbürleri terk edilmiştir. Bazı mahalleleri: Zemberekli (Zemberekia-Zemberekandon), Nanak, Loriya (Loria), Çayırlar-Guluvena (Glouvena), Samanlı (Samanandon), Orta Mahalle (Frangandon), Germandon, Alhazlı (Alhazandon), Gavalak (Gevalak), Alikinos (Alithinos), Muratandon (Muratlı), Rüstemli (Rustemandon), Mohara/Moxara. SN

1925h 📖: Kermut İslam + Kermut Rumi

1642a 📖: Kermud aş. + yk.

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

1925h 📖: Bahçecik

1642a 📖: Pirahmet

1642a 📖: Meyhazar

1925h 📖: Azarya Hanları

Lt180 📖: Frigidarium

1642a 📖: Meri

1925h 📖: Madenhanları

1642a 1917h 📖Zimon

1925h 📖: Sultanmecit Camii

Eski adı: Kiliseboğazı

■ Eski çağlardan beri Zigana Geçidi yoluna alternatif sayılan dağ geçidinde durak noktasıdır. SN

1642a 1925h 📖Sobran

1928 📖: Hor süfla

■ Belki Erm. hor `kuyu` veya Yun. xora `köy`. SN

■ Rivayetlere göre geçmişte Ermeni yerleşimi. 18.yüzyıl başından beri İslam yerleşimi. Kadirî tarikati şeyhlerinden Gümüşhaneli Salih Baba'nın (Bozağa) köyü. Köy ahalisinin kökeni Erzurum Narman,Trabzon ve Acaristan'a dayanmaktadır. selim aydın

1917h 📖: Moz

1925h 📖: Götürmez + Leri

1642a 📖: Yetürmezviran + Leri

Y640 📖: Leríon [ Erm leri? "dağlık" ]

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Eski haritalarda Getirmez/Yetürmez dere kavşağında, Leri ise 2 km kadar daha yukarıda şimdiki köy merkezinin bulunduğu yerdedir. Yağmurdere vadisindeki 14 köy Leri nahiyesini oluşturur. Leri adı Ermeniceyi andırsa da gerek 9. gerek 19. yy'da Rum Ortodoks kilisesine bağlı idi. Çevrede 19. yy'a ait çok sayıda harap Rum kilisesi bulunur.. SN

1928 📖: Kale

E1902 📖: Koğants [ Erm gen. "koğ'lar (?)" ]

1516 📖: Koğans / Kovans

Y640 📖: Kouázi? [ Erm ]

■ 7. yy'dan itibaren piskoposluk listelerinde adı 'Kouazi' şeklinde aktarılan yer, Kalenin 1 km kadar batısında izleri görülen eski Koğans kasabası olmalıdır. 6. yy'a tarihlenen kale türünün görkemli örneklerindendir. SN

1642a 📖: Kabakilise

■ 20. yy başında kısmen Rum Ortodoks yerleşimi.

■ Leri bölgesinin en büyük köyüdür. Halen cami olan Ayasofya kilisesi bulunur. Bkz. Yitirmez. SN

■ Yunanca Κεπέκλησσα katpatuka

1876s 📖: Çuğud [ Erm cığud "dallı?" ]

1642a 📖: Dölek

1642a 📖: Tamzı

1642a 📖: Hor ulya

1642a 📖: Süle

1642a 📖: Arapdere

Y1895 📖: Ádisa [ Yun ]

1642a 📖: Adişa / Edişe

1642a 1917h 📖Lorkas [ Yun ]

1642a 1925h 📖Tağnıs / Taxnas

1642a 📖: Kalataş

1642a 📖: Geçit

1515t 📖: Şaphane

■ Anadolu'nun en önemli şap üretim merkezlerinden biri olmuştur. SN

1642a 📖: Söğütağıl

1642a 📖: Yenice

Y1895 📖: Ksántha

Y1672 1928 📖Santa

■ Sekiz köyden oluşan bir bölge iken halen (çoğu terk edilmiş) sekiz mahalleli tek köydür. 17. yy'da buraya sığınan kripto-Hıristiyanlarca iskân edildi; 1856'da halkı Babıali'ye dilekçe vererek resmen Rum Ortodoks kilisesine katıldı. Mahalle adları 1856'da şöyle kaydedilmiştir: Piştofandôn (Piştoflu), Zurnaciandôn (Zurnacılı), Tsakalandôn (Çakallı), İsxanandôn (İşhanlı), Kozlarandôn, Pinatandôn (Binatlı), Terzandôn (Terzili), Kopalandôn (Goballı). Santa adının kökeni ve anlamı açık değildir. SN

1642a 📖: Akpınar

1642a 📖: Akçahisar

1642a 📖: Bandarlık

1642a 📖: Çalık

1642a 📖: Biyali / Biyala

1642a 📖: Veyserni / Viserni [ Yun ]

1642a 📖: Tanîra

1642a 📖: İkiz

1642a 1917h 📖Tarxanas

1642a 📖: Gavras [ Yun Gavrâs "öz." ]

■ 11. ve 12. yy'da Karadeniz bölgesine hakim olan Gümüşhaneli Gavrás ailesinin adını taşır. SN

1642a 📖: Çorak

1876s 📖: Güvercinlik

1642a 📖: Yapaz [ Yun ]

1642a 📖: Duymadık

1642a 📖: Arduc

1642a 📖: Tandırlık

1642a 📖: Demirviran

1946 📖: Ayliya [ Tr evliya ]

1642a 📖: Ağasar [ Tr akhisar ]

1642a 📖: Kılıçviran