Akçayuva mahalle
-
Erciş -
Van■ 20. yy başında S. Hovhannes kilisesi vardı.
SN■ Koord: 38° 58' 15'' D, 43° 5' 17'' K
Aşağıakçagedik mahalle
-
Erciş (
Kocapınar bucağı) -
Van■ Kürtçe «hirîşo» `çamaşır yeri, yunak` halk etimolojisidir. 1930 Zilan katliamı belgelerinde ’Hiraşen’ görülür.
SN■ Koord: 39° 8' 49'' D, 43° 6' 56'' K
Gültepe mahalle
-
Erciş -
Van■ Bozyaka köyünden ayrıldı.
SN■ Koord: 39° 8' 30'' D, 43° 8' 22'' K
Pınarlı mahalle
-
Erciş (
Kocapınar bucağı) -
Van■ Önemli bir ziyaret makamı olan Medzop manastırının hemen aşağısındaki konak yeridir.
SN■ Koord: 39° 9' 15'' D, 43° 11' 16'' K
Bayramlı mahalle
-
Erciş -
Van■ Beglaryan haritasına göre Bayramlı ayrı köy olup, Asraf bugünkü Görüşlü köyü, Antsav ise onun birkaç km doğusunda bulunan Üçoğul mezrasıdır. Yerinde tespit edilemedi.
SN■ Koord: 38° 58' 13'' D, 43° 11' 34'' K
Keleşköy mahalle
-
Erciş -
Van■ 20. yy başında
Ermeni yerleşimi.
■ 1201 yılına ait kitabesi bulunan Medzop Ermeni manastırı burada idi. Timur harpleri hakkında önemli bir vekayiname yazan Tovma Metsopetsi bu manastırın mensuplarındandı. 1907’de sağlam durumda fotoğraflanan anıtsal kiliseden geriye iz kalmamıştır. Keleşköy adı muhtemelen Kiliseköy’den bozmadır.
SN■ Koord: 39° 9' 28'' D, 43° 11' 44'' K
Kocapınar mahalle
-
Erciş (
Kocapınar bucağı) -
Van■ 7. yy’dan itibaren belgelenen Ağihovid ( = Erciş) iline adını veren yerleşimdir. Köyün kuzeydoğusunda, tarihi Van-Erzurum yolu üzerinde Aği Geçidi bulunur.
SN■ Koord: 39° 5' 54'' D, 43° 12' 6'' K
Ziyaret mezra
-
Erciş -
Van■ Türkiye’nin pek çok yerinde olduğu gibi eski çağlardan kalma önemli bir Hıristiyan ziyaretgahının (burada Metsop Manastırı) hemen yakınında mütevazı ntelikte bir İslam ziyareti türemiştir.
SN■ Koord: 39° 8' 36'' D, 43° 15' 7'' K
Köycük mahalle
-
Erciş -
Van■ Köyde bulunan Surp Yeğişe kilisesi rivayete göre yöredeki Müslüman Kürtlerce de ziyaretgâh kabul edilmekteydi.
SN■ Koord: 39° 13' 23'' D, 43° 16' 18'' K
Ulupamir mahalle
-
Erciş -
Van■ 20. yy başında
Ermeni yerleşimi. Şimdi
yerleşimi
■ 1930 Zilan katliamından sonra metruk iken 1983’te Afganistan’dan gelen Kırgız mülteciler iskân edilmiş ve Ulupamir adı verilmiştir. At yetiştirme çiftliği vardır.
SN■ Terör örgütlerine 90'lı yıllarda korku salan bir köydü; hâlâ Kürtler bu köyden korkmaktadır. Gençler aşırı Türkçüdür, Köyün tamamı Kırgızca konuşmaktadır. Dışarıya kız alıp vermezler, verenler ise ayıplanır. Ahal Teke Türkmenlerinden bir kaç aile Kırgızlar arasında erimiştir. Eskiden köle olarak kullanılan birkaç Tacik ailesi de erimiştir. Kutan, Teyit boyu Altay dan Kırgızistan sınırı ve pamire yerleşmişlerdir. Erciş'in yerli Türklerini bilmezler. Onlara da Kürt derler. Sadece kendilerini Türk olarak tanımlarlar.
Prf.drmrrem■ Koord: 39° 11' 32'' D, 43° 17' 0'' K
Çatakdibi mahalle
-
Erciş -
Van■ Erciş’e yakın olması sebebiyle civar köylerden Sünni Kürtler de yerleşmiştir.
Cihad Gümüs■ Koord: 39° 2' 30'' D, 43° 18' 6'' K
? ölü yerleşim
-
Erciş -
Van■ Bugünkü adı bilinmemektedir.
■ Koord: 39° 13' 13'' D, 43° 18' 9'' K
Çelebibağı mahalle
-
Erciş -
Van■ Asur vekyinamelerinde Urartu’nun eski başkenti olarak anılan Arzaşkun/Arzaştu kenti burası olmalıdır. Eski Erciş kalesi çevresindeki yerleşim Van Gölü yükseldiği için terk edilmiş ve Agants mevkiinde şimdiki Erciş kasabası kurulmuştur. Eski yerleşimin olduğu bölge 19. yy’dan bu yana Çelebibağı adıyla tanınır.
SN■ Kürtler çevre köylerden çok deprem sonrasında Hakkari'den gelmiştir.
metonio■ Çelebibağı Kasabası'nda eskiden sadece "yerli" yahut Karakoyunlu Türkmenleri yaşardı. Günümüzde ise Kürt köylerinden yoğun göç almıştır.
Murat Çolak■ Koord: 38° 58' 57'' D, 43° 18' 45'' K
Ağaçören mezra
-
Erciş -
Van■ Kısmen Koçköprü barajı altında kalmıştır.
SN■ Koord: 39° 8' 48'' D, 43° 19' 12'' K
Örene mahalle
-
Erciş -
Van■ Mahalle halkı Karakoyunlu Türkmenleri ile Küresünni Aşireti Azerbaycan Türkleri'nden oluşmaktadır.
SN■ Koord: 39° 0' 45'' D, 43° 19' 17'' K
Kasımbağı mahalle
-
Erciş -
Van■ Kasımbağı'nın yerlileri Karakoyunlu Türkmenleri ile Küresünni Azerbaycan Türkleri'dir. Kürtler çevre köylerden gelmiştir.
Murat Çolak■ Koord: 38° 59' 36'' D, 43° 20' 7'' K
Aşağıışıklı mahalle
-
Erciş -
Van■ 7. yy kayıtlarında Ağihovid (Erciş) ilinin merkezi olarak geçen Zarişat, şimdiki Erciş kasabasının kuzey bitişiğindeki bu yer olmalıdır. `Yanıkşehir` adını hangi vesileyle edindiği anlaşılamadı. ■ Zilan Vadisi Kürtlerinin liderlerinden Seyid Ali’nin 1908’de bu köyde yakalanarak idam edilmesi, Zilan ayaklanmasını hazırlayan nedenler arasında sayılır.
SN■ Koord: 39° 3' 19'' D, 43° 20' 15'' K
Çınarlı mahalle (Erciş bağ)
-
Erciş -
Van■ Koord: 39° 0' 43'' D, 43° 20' 44'' K
Gölağzı mahalle (Erciş bağ)
-
Erciş -
Van■ Ercişin yerlileri buraya Purmak der.
metonio■ Koord: 38° 59' 56'' D, 43° 21' 10'' K
Çakırbey mahalle
-
Erciş -
Van 1928 📖 :
Zîlan (idari bölge)
■ Bir dönem Zilan nahiyesi merkez köyü idi. Zilan esasen buradan geçen derenin ve vadinin adıdır.
SN■ Koord: 39° 9' 19'' D, 43° 21' 24'' K
Oyalı mezra
-
Erciş -
Van■ 20. yy başında
Ermeni yerleşimi.
■ 1930 Zilan katliamı sırasında tahrip edilen köylerdendir.
SN■ Koord: 39° 5' 49'' D, 43° 21' 25'' K
Erciş ilçe
-
Erciş -
Van■ Çelebibağı açığında bulunan eski Erciş kalesinin Van Gölüne batması üzerine ilçe merkezi 19. yy’dan önce şimdiki yeri olan Agants/Egans köyüne taşınmıştır. • İlçedeki eski adların yaklaşık yarısı Ermenice, birkaçı Kürtçe, diğerleri Türkçedir. Ermeni nüfusun büyük bölümü 1828 harbinde Rusya’ya göçtü, boşalan köylere Rusyadan göçen Azeri Türkleri iskân edildi, ıssızlaşan Zilan vadisine ise Haydaranlı Kürtleri yerleşti. 19. yy sonunda toplam 120 civarında köyün 20 kadarının nüfusu Ermeni idi. Zilan vadisindeki Kürt köylerinin çoğu 1930 katliamından sonra terk edilmiştir.
SN■ Erciş adının en eski sesletilişi olasılıkla, burada kurulu bulunan ve Urartu kralı Argişti dönemine tarihlenen kaleden gelmektedir. Urartu yazılı belgelerinde Erciş civarında Argiştihinili (Argişti'nin kenti/şehri) adlı bir yerleşimin bulunduğu belirtilmektedir. Sonuç olarak Erciş adı Urartu kralı Argişti'nin isminden bozma olabilir.
ahmet uhri■ © 22.01.1863 Erzurum ve Hakkari eyaletleri dahilinde kain Malazgird, Sarısu, Patnos ve Erciş kazalarında meskun Hasnanlı ve Haydaranlı Aşiretleri aralarındaki husumetten doğan olayları önlemek üzere Anadolu Ordusu tarafından Miralay İsmail Bey'in görevlendirildiği.
deyar heyran■ Yoğun bir Azeri kökenli nüfusu olan Erciş'te Kürtler, Kırgızlar ve az sayıda Romanlar da yaşamaktadır.
■ Koord: 39° 1' 47'' D, 43° 21' 35'' K
Alkanat mahalle (Erciş bağ)
-
Erciş -
Van■ Koord: 39° 0' 43'' D, 43° 22' 0'' K
Hasanabdal mahalle
-
Erciş -
Van■ Zilan Vadisi köylerindendir. Nüfus 19. yy başlarına dek Ermeni idi; halen Zilan Kürtleridir. Köy mezarlığındaki tarihi lahitlerin hangi kültüre ait olduğu açık değildir; `eski Türklere` ait olduğu iddiası fanteziden ibarettir.
SN■ Köyün batısında bir tepe üzerinde siyah kalker taşından sandukalı eski Türk tipi mezarlar bulunmaktadır. Fakat bu mezarların köyün tarihine etki edecek bir bağının olup olmadığı bilinmemektedir.
Murat Çolak■ Koord: 39° 12' 12'' D, 43° 22' 22'' K
Tekevler mahalle (Erciş bağ)
-
Erciş -
Van■ Mahalle halkının yerlisi Karakoyunlu Türkmenleri'dir. Soyları ise Salur Boyu'na dayanır. İlçedeki Kürt köylerinden göç almıştır.
Murat Çolak■ Türkmen (Karakoyunlu) yerleşimi. Erciş’e yakın olması sebebiyle civar köylerden Sünni Kürtler de yerleşmiştir.
Cihad Gümüs■ Koord: 39° 0' 21'' D, 43° 22' 39'' K
Yöreli mahalle
-
Erciş -
Van■ Bir dönem Zilan nahiyesi merkezi idi. 1930 Zilan katliamı esnasında büyük ölçüde tahrip edildi.
SN■ Koord: 39° 16' 10'' D, 43° 22' 53'' K
Ilıca mevki
-
Erciş -
Van■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ Zilan (şimdiki adı Ilıca) ırmağı adını buradaki sıcak su kaynağından alır. 20. yy başında vadi nüfusu Ermeni veya Kürtleşmiş Ermeni idi. 1930 yılındaki katliamda bu vadideki tüm köyler tahrip edildi ve halkı topluca öldürüldü.
SN■ Koord: 39° 13' 21'' D, 43° 23' 4'' K
Doğancı mahalle
-
Erciş -
Van■ Köy çok tarihi bir köydür. Köy halkı Erciş'in yerlisi Karakoyunlu Türkmeni'dir.
Murat Çolak■ Köyde şuan Hemoyî aşiretine mensup Kürtler yaşamaktadır.
Hemê■ Koord: 39° 13' 30'' D, 43° 23' 43'' K
Yalındam mahalle
-
Erciş -
Van■ Kilise ve Yekmal (Yukarıkilise) 5 km arayla iki ayrı yerleşimdir. Arçevents Vank adıyla bilinen Havadavor Surp Kevork manastırı bu yerde idi. Şimdi izi kalmamıştır.
SN■ Koord: 39° 16' 18'' D, 43° 24' 6'' K
Yukarıbük mezra
-
Erciş -
Van■ Zilan vadisinin en yüksek yerleşimidir.
SN■ Koord: 39° 20' 42'' D, 43° 24' 8'' K
Şehirpazar mahalle
-
Erciş -
Van■ Bu köy yakınında bulunan Keşişkayası’nın adı Beglaryan haritasında Vanagan (`keşiş`) olarak kaydedilmiştir.
SN■ Koord: 39° 13' 56'' D, 43° 25' 5'' K
Aksakal mahalle
-
Erciş -
Van■ 1930 Zilan katliamı sırasında tahrip edilen köylerdendir.
SN■ Koord: 39° 10' 37'' D, 43° 25' 31'' K
Taşkapı mahalle
-
Erciş -
Van■ 1930 Zilan katliamı sırasında tahrip edilen köylerdendir. Bazı kaynaklarda Şorik olarak geçer.
SN■ Koord: 39° 16' 31'' D, 43° 25' 49'' K
Salmanağa mahalle
-
Erciş (
Deliçay bucağı) -
Van■ 7. veya 8. yy’da kurulan Ardzıvaper manastırı kilisesi halen taş yığını halindedir. Ermenice isim muhtemelen Urartuca bir addan uyarlanmıştır.
SN■ Koord: 39° 2' 53'' D, 43° 26' 1'' K
Keklikova mahalle
-
Erciş (
Deliçay bucağı) -
Van■ Ardzıvaper Surp Asdvadzadzin (`kartallı Meryemana`) manastırı bu köyde idi.
SN■ Koord: 39° 4' 11'' D, 43° 26' 45'' K