■ Güneydoğu Torosların Diyarbakır ovasına açılan kapısı ve Diyarbakır-Malatya yolunda önemli bir konaktır. ■ 16.-19. yy'lar arası Mirdasî Kürt beyliğinin başkenti idi. ■ 1936'da Eğil adı ve ilçe merkezi Piran kasabasına aktarıldı; Eğil'e Dicle adı verildi. 1951'de bu durum tersine çevrilerek Dicle Eğil, Eğil de Dicle oldu.
SN■ Eğil (Mirdasi/Mîrdêsan/Merdis) Beyliğini kuran kişi Pir Mansurdur. Hakkariden gelen Pir Mansur, Eğil Kalesi yakınlarına yerleşmiştir. Onun yerine sırayla Pir Musa, Pir Bedir geçmiştir. Pir Bedir, oradaki Kürd aşiretlerin desteğiyle Eğil Kalesini fethetmiş ve burada hakimiyet kurmuştur. 1883-1884 tarihli Diyarbekr salnamesinde Eğil Mirdasi hakimleri olarak geçer. © Palu Hakimi Cemşid Bey ve adamlarının Eğil Beyi Kâsım'la aralarında olan dâvanın Dergâh-ı Muallâ'da görülmesi için... ( 1564–1565)]
deyar heyran