? mezra (Mollaosman bağ)
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Bugünkü adı bilinmemektedir.
■ Koord: 39° 54' 13'' D, 43° 4' 15'' K
Ağılbaşı köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Arpaçaylı 4 Terekeme aile tarafından kurulmuştu. 90'lı yıllardan beri bir tane bile Terekeme yaşamıyor.
metonio■ Koord: 39° 41' 25'' D, 42° 58' 8'' K
Ağrı il
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Karakilise köyü 1860 yılı dolayında Pakrevand (Üçkilise) piskoposu Hovhannes önderliğinde Bitlisli bir grup Ermeni tarafından, karayolu üzerinde kiliseye vakfedilmiş bir mülkte 10-15 dükkan olarak kuruldu. Daha önce bu yere Şorbulak (Türkçe `tuzlupınar`) adı verildiği söylenir. 1877-78 Rus harbinden sonra Türk ve Karapapak muhacirler iskân edildi. 1890 civarında askeri garnizon kuruldu. Milli Mücadele esnasında 1919 yılında adı Kazım Karabekir’in önerisiyle Karaköse olarak değiştirildi. ■ Merkezi Ağrı dağı gölgesindeki Bayezid (Doğubeyazıt) kasabası olan Bayezid vilayetine 1927’de Ağrı Vilayeti adı verildi. Ertesi sene il merkezi Karaköse kasabasına nakledildi. ■ Ağrı Dağının adı, dağın kuzey yamacında 2300 m rakımda bulunan ve 1840’ta bir heyelanda yok olan Ağori köyünden gelir. Iğdır-Aralık-Yenidoğan maddesine bakınız.
SN■ © 13.08.1891 Rusya'dan Karakilise'ye hicret etmiş Hemedanlı, Şeykanlı ve Zeylanlı Aşiretlerinin iskanları için ...
deyar heyran■ Çoğunlukla Kürtler ve azınlık olarak Türkler (Karapapak) yaşamaktadır.
■ Koord: 39° 42' 40'' D, 43° 2' 54'' K
Ahmetbey köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Redkan aşireti haricinde, Sipki (Sipkan) aşiretinin Xelesıni kabilesi de yaşar.
Qazi■ Koord: 39° 50' 43'' D, 42° 57' 11'' K
Akbulgur köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Ağrı merkezde iki Keşişköy (Erm. Yeritsu Keğ) vardır. Buraya, 19. yüzyılda halkı Katolik Ermeni olduğu için Frenk Yeritsu, Merkez nahiyeye bağlı olduğu için Keşişê Nehiye adı verilirdi.
SN■ Ağrı'da iki Keşiş köyü olduğundan, buna Keşişê Eli Begê, diğerine ise Keşişê Nehiyê deniliyor. Keşişê Eli Begê'nin çoğunluğu Redkan aşireti olup, bir kısmı da Êli aşiretidir.
Qazi■ Koord: 39° 48' 17'' D, 42° 56' 46'' K
Akçay köy
-
Ağrı Merkez (
Cumaçay bucağı) -
Ağrı■ 1878-1918 döneminde sınır köyü olan köyün o dönemde geliştiği anlaşılıyor.
SN■ Bu köyden göç edip Tutak ve Karayazı köylerine dağılmış çok sayıda aile var. Hepsine Tujoyi denilir.
Mar(d)astan■ Koord: 39° 56' 47'' D, 43° 10' 14'' K
Arslangazi köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 1932 yılında Eleşkirt ilçesinden ayrılarak Ağrı Merkez ilçeye bağlanan Aşağı Bavine köyünün burası olması gerekir.
SN■ Koord: 39° 45' 12'' D, 42° 52' 39'' K
Aşağıkent köy
-
Ağrı Merkez (
Cumaçay bucağı) -
Ağrı■ Bu çevrede üç tane Ext var; Ext, Exta Jorê ve Exta Jêrê. Üçünde de Celali (Saki kabilesi Peyale sülelesi) aşireti yaşar.
Mar(d)astan■ 1960 sayım bülteninde eski ismi parantez içinde "AşağıAhta" olarak kaydedilmiştir.
ishak levent■ Koord: 39° 57' 14'' D, 43° 16' 37'' K
Aşağıküpkıran mezra (Yukarıküpkıran bağ)
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Evvelce Karapapak yerleşimi iken şimdi Kürt nüfus çoğunluktadır.
SN■ Kürt nüfus, mahalle olan yeni kısımda yaşar. Köy kısmı Karapapaktır.
metonio■ Koord: 39° 42' 10'' D, 43° 15' 37'' K
Badıllı köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Kürt Badıllı aşireti ile Türkmen Beğdili aşireti arasındaki ilişki (varsa) muğlaktır.
SN■ Koord: 39° 42' 25'' D, 42° 53' 13'' K
Ballıbostan köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ Köyün ismi Qezer'dir. Burada Memani, Başımi, Redki aşiretleri yaşar. Derler ki Qezer ile Qazi iki kardeşmiş. Murat nehrinin iki yakasına, iki köy kurmuşlar. Büyüklerimiz anlatır, yedi tane peri gelip Murat nehrinde yıkanırmış. Köyün ağası, papazdan büyü yapıp, bir periyi alıkoyar. Sonrasında perinin arkadaşları gelip onu kurtarır. Eskiden o perileri gördüm diyen bir çok yaşlı varmış.
Qazi■ Köyün esas yerlisi olan Polat ve Aslan aileleri Karapapak kökenli olup köy nüfusunun neredeyse yarısını oluşturmaktadır.
metonio■ Koord: 39° 40' 31'' D, 43° 11' 13'' K
Beşbulak köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Mollaosman, Sabuncu, Beşbulak (Kanisıpi), Davan mezrası, Mamık mezrası, Zorava mezrası, Güvenli (Şebo), Yukarıyoldüzü (Darebiya Jorê), Aşağıyoldüzü (Darebiya Jêrê), Sırdo (Gümüşyazı) ve Dormeli köylerini içine alan bölgeye Mêrgezer denilir. Mêrgezer'in Türkçe anlamı; sarı çimenlik. Redkanlıların yoğun olduğu bir bölgedir.
Qazi■ Koord: 39° 54' 38'' D, 43° 3' 4'' K
Bölükbaşı köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Eprigyan’a göre Hasan Han harplerine dek (?) büyük ve zengin bir Ermeni yerleşimi idi; 19. yy sonunda henüz Ermeni mezarlığı ve kilise harabesi mevcuttu.
SN■ Koord: 39° 46' 10'' D, 43° 6' 19'' K
Çatalipaşa köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 5. yy’a ait Lazar Parpetsi vekayinamesinde zikredilen Artsak köyü ve Berdkunk/Pertgunk kalesi bu köy civarında olmalıdır.
SN■ Koord: 39° 57' 8'' D, 42° 56' 15'' K
Çukuralan köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ İsmini Ermeni Aleksan‘dan aldığı söylenir. Hatem Ağa oğlu Ali Ağa’nın köyü olarak tanınır. Çoğunluk nüfusu Spikan aşiretinin bir kolu olan Manki aşiretine mensuptur.
Hah■ Koord: 39° 47' 58'' D, 43° 6' 32'' K
Dedemaksut köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Daha önce Eleşkirt ilçesine bağlı iken 08.05.1985 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kararla Merkez ilçe Merkez bucağına bağlandı.
Taner A.■ Koord: 39° 53' 0'' D, 42° 57' 34'' K
Eğribelen köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Eprigyan I.730 köyün tepesinde büyük Ermeni mezarlığı, kilise harabesi ve çok sayıda haçkar olduğunu bildirir. 1828 veya 1878 olaylarında terk edilmiş olmalıdır.
SN■ Koord: 39° 39' 48'' D, 42° 59' 55'' K
Eliaçık köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 1829 Ermeni göçünde terk edilen köyde 1880'li yıllara dek ayakta olan kiliseden 20. yy başlarında iz kalmamıştı.
SN■ Newala Xıdır ve Kıro isimli iki mezrası var.
Mar(d)astan■ Koord: 39° 44' 12'' D, 43° 8' 38'' K
Güvendik köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Daha önce Eleşkirt ilçesine bağlı iken 25.05.1985 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kararla Merkez ilçe Merkez bucağına bağlandı.
Taner A.■ Koord: 39° 53' 28'' D, 42° 55' 23'' K
Hıdır köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ Halihazırda bir Karapapak köyüdür, nüfusunun az bir miktarı Kürtlerden oluşur.
seyyah■ Burada Xaro [Garo] isimli meşhur bir Ermeni yaşarmış. Xaro'nun değirmenleri varmış. Köyde halende Gola Xaro (Türkçe anlamı Xaro'nun gölü) isimli küçük bir gölet vardır. Iğdır Yukarı Civanlı (Ciwani) ve Kağızman Axwêran (Akören) köyünden Redkan aşireti bu köye geldiğinde, köy boşmuş. Karapapaklar sonradan devlet tarafından iskan edilmişler. Son yıllarda çoğu batıya göç etti.
Qazi■ Koord: 39° 43' 8'' D, 43° 10' 24'' K
Karasu köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 774 yılında Muşeğ Mamikonyan komutasındaki Ermeni kuvvetleri ile Araplar arasında meşhur bir savaşa tanık olan Xars köyüdür. Xarasu/Ğarasu adı eski isimden dönüşmüş olmalıdır. Büyük 1829 göçünden önce nüfusu büyük oranda Katolik Ermenilerden oluşmaktaydı.
SN■ Koord: 39° 42' 35'' D, 42° 55' 19'' K
Kayabey köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Daha önce Eleşkirt ilçesine bağlı iken 22.09.1985 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kararla Merkez ilçe Merkez bucağına bağlandı.
Taner A.■ Koord: 39° 48' 51'' D, 42° 55' 41'' K
Kazlı köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ Qazî köyü halkı Erivan muhaciri Redkan aşiretinden olduğundan, köyün eski sakinleri ve köyün tarihi hakkında bilgileri yoktur. Köyün ortasında köylülerin "şehit" dediği, üzerinde haç işareti olan bir mezar var. Köy halkı buraya çok büyük saygı duyar. Ama içinde yatan kimdir, ne zaman ölmüş? Köy halkı birşey bilmiyor. Ama hamile kadınlar şehidin yanından geçince, bilmeden nerelerine dokunurlarsa, çocuk doğunca orasında kırmızı renkte bir işaret olur. Köyde kırmızı işaretli bir çok insan var.
Qazi■ © 28.01.1905 Sened-i Hakani ile sahip oldukları araziyi Tarılık karyesiyle paylaştıkları halde köy halkının meralarını zapt ettiğinden şikayetçi olan Kazi karyesi ahalisinden Abdülkadir'in müracaatı hakkında gerekenin yapılması.
Mar(d)astan■ Karapapak çoğunluklu bir yerleşimken bugün yalnızca altı hane Karapapak nüfus var, gerisi Kürtlerden oluşuyor.
metonio■ Koord: 39° 41' 9'' D, 43° 12' 13'' K
Konuktepe köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 20.yy başlarına kadar Kürt, Ermeni, Yezidi yerleşimi. Şimdi Dılxeyri, Bekiran aşireti.
bedros■ Köy'de ''Mala Şeyh Aşuri Arabi'' isimli sülaleden insanlar yaşamıştır. Aslen Güneydoğu'da ''Ğezali'' ovasından olan bu aile ''Mala Pir Bahyeddin'' olarak ta bilinir...Bu aile'nin seyyidlik şeceresi köy muhtarında mevcuttur.
Bilgi■ Koord: 39° 42' 20'' D, 42° 57' 5'' K
Kovancık köy
-
Ağrı Merkez (
Cumaçay bucağı) -
Ağrı■ Heci Dodo (Kovancık) köyünün, Selbendê Mahır, Selbendê Heci Ecem, Goma Şewıti, Goma Yemo, Kaniya Qut, Gundê Romi ve Gundê Ruta isimli yedi mezrası var.
Mar(d)astan■ Koord: 39° 49' 49'' D, 43° 17' 47'' K
Murat köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ Adını güneyindeki Dzirav dağından alan Zirav/Ziro nahiyesinin merkez köyü idi. Daha sonra nahiyeye Murat adı veridli. 1878’den önce 40-50 hane Ermeni, 10 hane Yezidi nüfusu vardı.
SN■ Ziro'nun Yekmal (Tr: Üçevler) isimli bir mezrası var. Ziroda Redkinin bir kabilesi, Yekmal de ise başka bir kabilesi yaşar. Hepsi Erivan kökenlidir.
Qazi■ Koord: 39° 40' 43'' D, 43° 14' 45'' K
Ortayokuş köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ Qoto (Ortayokuş) köyünde Redkan aşireti ile birlikte, Celali aşireti de yaşar. Köyün Heftreng isimli bir mezrası var. Yaçî (Yazıcı) barajı bu köydedir. Baraja akan suya Çemê Sînegê deniliyor.
Mar(d)astan■ Koord: 39° 45' 3'' D, 43° 18' 58'' K
Sarıca köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Eyşan, Ferat Beg ve Goma Reşo isimli üç mezrası vardır.
SN■ Koord: 39° 55' 57'' D, 42° 54' 57'' K
Sarıtaş köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Daha önce Eleşkirt’e bağlı iken 1947’de Ağrı Merkez ilçesine bağlandı. Redkan aşiretine ait köy iken güvenlik güçlerince boşaltıldı.
SN■ Köye Kejo ve Kevırê Kejo diyorlar. Köy halkı Ağrı Darebi (Aşağı Yoldüzü) köyüne yerleştirilmiş.
Qazi■ Koord: 39° 52' 36'' D, 42° 59' 39'' K
Tezeren köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ Köyün çeyrek saat kuzeyinde Norelug (`tez gelen`) adlı bir ziyaretgâh ve doğusunda bir tepe üzerinde Sasman Xaç adlı bir anıt taşı olduğunu Eprigyan aktarır. 19. yy sonunda tümü Ermeni olmak üzere 113 hane nüfusu vardı. 1865’te nahiye idi.
SN■ Kürd (Redkan), Terekeme yerleşimi. Buradaki Redkanlılar, komşu Yukarı Darebi'den göç etmişler. Darebi'de halen akrabaları mevcuttur.
Mar(d)astan■ Koord: 39° 50' 30'' D, 42° 58' 39'' K
Yazılı köy
-
Ağrı Merkez (
Murat bucağı) -
Ağrı■ 20. yy başında
Êzidi yerleşimi. Şimdi
Azeri yerleşimi
■ Mangasar esasen buranın 16 km kuzeydoğusunda bulunan dağın (Ziyaret Tepesi) ve o dağdan doğan ırmağın (Körsu Deresi) adıdır.
SN■ Êzdi Kürtlerin köyüydü. Daha sonra Êzdiler Ermenistan'a göç ettikten sonra, Ermenistan'dan Müslüman Redkan aşireti gelip bu köye yerleşti. Daha sonra devlet Azerileri bu köye yerleştirip, bu köye daha önce yerleşmiş olan Redkan Kürtlerini köyün ilerisinde olan Qelender (Kalender) köyüne gönderdi. Mengeser'de Qelenderlilerin dedelerinin mezarları var. Ayrıca sonra yıllarda Mengeser köyüne bir kaç Kürt evi de göç etti.
Qazi■ Koord: 39° 42' 20'' D, 43° 12' 14'' K
Yığıntepe köy
-
Ağrı Merkez -
Ağrı■ 5. yy başında Ermeni kilisesini yeniden örgütleyen Aziz Sahag bu köyde ölmüştür. 1893’te 76 hanede 500 dolayında Ermeni nüfusu vardı.
SN■ Koord: 39° 46' 5'' D, 42° 56' 4'' K