Akçalı köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Roma dönemi yol rehberlerinde ve 5. yy’a ait Notitia Dignitatum’da anılan Arauraka menzilini Barrington Atlas buraya yerleştirir. 3. yy’da yakılarak idam edilen din şehidi Arauraka’lı Eustratios Katoliklerce aziz sayılır. Yortusu 13 Aralıktır.
SN■ Koord: 40° 6' 54'' D, 39° 7' 54'' K
Ardıçlı köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Uzunkol ve Gürleyik köyünden bir Badıllı ailesi gelip yerleşmiştir.
C.G.■ Koord: 40° 7' 53'' D, 39° 12' 44'' K
Arıtaş köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Erm Miyadun, Kr Yekmal `tek sülaleden oluşan köy` anlamında.
SN■ Koord: 40° 8' 30'' D, 39° 2' 22'' K
Çakırkaya köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Kayadan oyma etkileyici manastır 1848’de ihya edildiği halde muhtemelen çok daha eskidir. (B&W 1.169-170.)
SN■ Karadenizdeki Badılilerin tamamı Urfadan Erzincan Çimen Yaylasına, oradan da Karadeniz'e sürgün edilmişler.
Mar(d)astan■ Koord: 40° 6' 55'' D, 39° 4' 44'' K
Çavlan köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Köyde konuşulan anadil Kürtçe (Kurmanci), elbette artık Türkçe daha çok konuşuluyor.* Çavlan yakınlarında cağlayabilecek herhangi büyük bir su kaynağı yok. Çalan ismi Kürtçede "çukurlar" anlamına geliyor, Türkçeye direkt aktarılınca rahatsız edici bir anlamı olduğu için sanırsam (Hırsızlar Köyü?) "Çavlan" yapılmış ama yerlileri halen köye Çalan diyor.
cem■ Koord: 40° 3' 25'' D, 39° 7' 24'' K
Erenkaya mahalle (Şiran bağ)
-
Şiran -
Gümüşhane■ Şiran’ın eski nahiye ve kaza merkezidir. Kalesi muhtemelen tarihöncesi devirlerden beri meskundur; Roma ve Bizans dönemi izleri taşır.
SN■ Koord: 40° 13' 43'' D, 39° 6' 32'' K
Gökçeler köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Tarsus kentiyle adaştır. Yun Tarsós adı Türkçeye doğrudan alıntıda Tersun/Dersun, Arapça yoluyla alıntıda Tarsus şeklini verir. ■ 1844 Temettuat defterinde nüfus tümüyle Ortodoks Rumdu; 1866 tarihli konsolos Taylor raporu bunu teyit eder. Günümüzde köy halkı atalarının Alevi Türkmen (Çepni) olduğuna inanırlar.
SN■ Koord: 40° 11' 31'' D, 39° 14' 49'' K
Güreşköy köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ 19. yy başlarında Dersim Pertek’ten göçüp Pilvenk aşireti mensubudurlar.
C.G.■ Koord: 40° 6' 34'' D, 38° 58' 14'' K
İncedere köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Köydeki kilise harabesi daha evvel bir Rum varlığına işaret eder. Köydeki Badıllılar 19. yy başında yerleştiklerini söylemektedirler.
C.G.■ Koord: 40° 11' 8'' D, 38° 53' 13'' K
Konaklı mahalle (Yeşilbük bağ)
-
Şiran -
Gümüşhane■ 1887-1892 yıllarına ait Gümüşhane Şeriyye Sicilinde;Şiran’ın Civrişon köyünden davacı bir kızın iddiasına göre kendisi kimsenin nikâhlısı olmamasına karşın kendi adına nikâh kıyılmıştır. Kızın anlattıklarına göre bir ay öncesinde kendisine talip olan Civrişon köyünden Muharrem bin Halil’e varmak istemediği halde Muharrem, Şiran kazası niyabet-i Şeriyye’sinde güya kendisini nikâhlamış ve nefsini kendisine teslim etmediği için de dava açmıştır. Muharrem, bu konuda mahkemeden bir kıta ilam dahi almıştır. Mahkemede Muharrem’in nikâhlısı olmadığını ifade etmiş olmasına karşın naib bunu dikkate almadığı gibi nikâhlı olduğunu tasdik etmiştir. (kaynak: Hicri 25 R 1305 – 14 S 1310 (1887-1892) Tarihli Gümüşhane Şeriyye Sicili, 41/2: Dava No:42).
Aysel■ Koord: 40° 14' 43'' D, 38° 59' 13'' K
Osmaniye mahalle (Akbulak bağ)
-
Şiran -
Gümüşhane■ Roma-Bizans dönemine ait görkemli kalesi vardır.
SN■ Koord: 40° 16' 36'' D, 39° 4' 31'' K
Ozanca köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Köy sınırları içinde ''Altıkulaç'' olarak anılan bir zatın türbesi bulunur. 1530 kayıtlarında ''Beşkilise'' olarak geçmektedir.1642 kayıtlarında köyde 14? Müslüman 2? Gayrimüslim 3? Seyyid bulunduğu belirtilir . Eğer türbenin seyyidlerle alakası varsa köyde Molla Hamit (1882-?) olarak anılan kimsenin (Altıkulaç'ın neslinden) torunlarının demirciler-usluların seyyid olma ihtimali vardır.
Ahmet■ Koord: 40° 5' 20'' D, 39° 5' 34'' K
Örenkale mahalle (Şiran bağ)
-
Şiran -
Gümüşhane■ 1912 Kiepert haritasında görülen Kerezmaşat (Erm. `mezarlık`? Tr `maşatlık`?) köyü olabilir.
SN■ Koord: 40° 12' 44'' D, 39° 5' 10'' K
Sellidere köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ 1847 defterinde nüfusu tümüyle Rum iken 19. yy sonlarında Kafkasya muhacirleri iskan edilmiştir.
SN■ Koord: 40° 9' 11'' D, 39° 12' 41'' K
Sinanlı köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ 19. yy başlarında Dersim Pertek’ten göçüp Pilvenk aşireti mensubudurlar.
C.G.■ Koord: 40° 7' 51'' D, 38° 57' 48'' K
Şiran ilçe
-
Şiran -
Gümüşhane Y640 📖:
Xeríana Χεροίανα (başka yer)
■ Eski Şiran ilçe merkezi şimdiki Erenkaya/Uluşiran köyü idi. 19. yy’da Karaca köyüne taşındı. Bizans kaynaklarında 7. yy’dan itibaren anılan Xeríanôn ilinin Farsça/Kürtçe «şîran» `arslanlar` ile ilgili olması zayıf olasılıktır.
SN■ Koord: 40° 11' 23'' D, 39° 7' 24'' K
Yedibölük köy
-
Şiran -
Gümüşhane■ Dersim kökenli olup Şadili aşireti mensubudurlar. Kürt-Alevi nüfustan evvel bir Rum köyü idi, muhtemelen Dersimlilerin yerleşmesi ile Rumlar köyü terk etti.
C.G.■ Koord: 40° 4' 20'' D, 39° 6' 27'' K