K2011 📖: Hezex

1935 : Hazak

1928 📖: Hezek [ Sür hzeq ]

1865h 📖: Azex

■ 20. yy başında Süryani yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni (Meman) yerleşimi

■ Adı Hazek olan Süryani/Kürt kasabasına 1937 yılında çıkarılan bir kararname ile Volga ırmağının Türkçe/Tatarca adı olan İdil uygun görülmüştür. SN

■ Şükrü Tutuş'un ölümünün ardından yerli halk olan Süryanilerin tamamına yakını ülke dışına göçmüştür. metonio

■ İlk ilçe olduğunda 1937 yılında Türkçe Hazak dediler. Daha sonra İdil oldu. Kürtler Hezex adını kullanmaktadırlar. veysel

1915h 📖: Basan

■ Kürt-Sünni (Harunan) yerleşimi

■ 1990'da güvenlik gerekçesiyle ilçe yapılan önemsiz bir köydür. SN

■ Basana Ferho (Ferhad'ın Basa'sı). LakedemonianZvingi

K 📖: Cizîra Botan [ Kr "Botan adası" ]

S1286 📖: Gzartâ d'Beth Zabdaï [ Sür gzartâ "ada, Zabdai-yurdu adası" ]

A947 📖: Cezîre ibn-ˁOmar [ Ar "Ömeroğlu adası" ]

1876a 📖: Bohtan (idari bölge)

Y378 A870 📖Bêzabdê (idari bölge) [ Sür beth zabdai "Zabdai yurdu" ]

■ 20. yy başında (Keldani) yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ Süry «Gzarta» `cezire, ada` lakabı 5. yy'dan itibaren görülür. Cezîre (`ada`) aynı adın Arapça biçimidir. BethZabdai/Bêzabde bölge adı ve Yun Zabdaiôn Xôrion (`Zebdai yurdu`) kaydedilmiştir. Zebdai (`rızk veren`) Aramice yaygın bir erkek adıdır. SN

1928 📖: Girikˁamo [ Kr "Ömer tepesi" ]

1928 📖: Silopi (idari bölge) [ Kr Silo pî "Süleyman ovası" ]

■ Kürt-Sünni yerleşimi

■ Cizre hükümdarlarından Bedirxan Bey'in oğlu Süleyman Bey adından. SN

1928 📖: Kılaban [ Kr kelaban "kalemuhafızı" ]

1928 📖: Guyan (idari bölge) [ Kr "aş." ]

■ Kürt-Sünni yerleşimi

■ Guyan bölge ve aşiret adıdır. İlçe merkezi Kılaban köyündedir. SN

1891c 📖: Elki

1891c 📖: Beytüşşebap (idari bölge) [ Sür bêth şabath "Şabat yurdu" ]

■ 20. yy başında Kürt-Sünni yerleşimi. Şimdi Kürt-Sünni yerleşimi

■ İlçeye adını veren asıl Beytüşşebap şimdiki Hisarkapı köyüdür. Şabat adı bölgede İslamöncesi devirde egemen olan ve 20. yy'a dek önemli izleri bulunan Yahudi kültürünü anımsatır. Şemdinli'de Şabatan ve Gerdi Şabatan, Yüksekova'da Şavitan köyleri mevcuttur. Ar Beytü'ş-şebab `gençler evi` yorumu halk etimolojisidir. ■ Cuinet'ye göre 19. yy sonlarında kaza nüfusu 900 Osmanlı Türkü (?), 11,100 Kürt, 5,000 Nasturi Hıristiyan ve 1,700 Keldani Hıristiyandan müteşekkildi. Ancak başka kaynaklar 20. yy başlarına dek varolan küçük bir Yahudi toplumundan söz eder. SN