Afşin ilçe
-
Afşin -
Kahramanmaraş■ İmp. III. Gordianus (234-238) devrinde Urfa’dan göçen Arap aşiretleri iskân edilmiştir; Arabissos adının bu vesileyle verildiği düşünülebilir. [Irfan Shahîd, Byzantium and the Arabs in the Fifth Century, 1989]. Aslen buralı olan imp. Maurikios’un (582-602) adı `Arapoğlu` anlamına gelir. Urfalı Mateos Vekayinamesinde 1076/77 olayları meyanında anılan Apşun adı Arabson > A(r)bşon biçiminden türemiş olmalıdır; `ünlü Selçuklu komutanı Afşin` ile ilgili olması düşünülemez. Türkçe resmi belgelerde 1944’e dek kullanılan Efsus adı orijinal ismin Arapça yazımı, Yarpuz ise aynı adın yerel Türkmen ağzındaki biçimidir. Afşin adı Cumhuriyet döneminde verilmiş olup mitolojiktir.
SN■ Afşin ilçe merkezinin yaklaşık 50.000 nüfusu vardır. Afşin-Elbistan Termik Santralleri sebebiyle Türkiye'nin her bölgesinden vatandaşlar yaşamaktadır. Lakin ilçenin yerlisi olarak kabul edeceğimiz temel unsur Avşar boyu başta olmak üzere Yıva, Bayat ve diğer Oğuz boylarına mensup Türkmen obaları ve aşiretleridir.
Faik Erat■ Koord: 38° 14' 41'' D, 36° 54' 49'' K
Akören mahalle
-
Elbistan -
Kahramanmaraş■ 1563 yılı Osmanlı kayıtlarında Agviran adıyla kayıtlıdır. Halkı Dulkadiroğullarına tabi olmuş olan Bayat boyuna mensup Sünni Türkmenler'dir.
Faik Erat■ Koord: 38° 14' 41'' D, 37° 12' 28'' K
Alemdar mahalle
-
Afşin -
Kahramanmaraş■ En kalabalık olduğu dönemde 7.000 kişinin yaşadığı bir kasabadır. Şimdi ise mahalledir.
Faik Erat■ Koord: 38° 21' 53'' D, 37° 1' 41'' K
Arıtaş mahalle
-
Afşin -
Kahramanmaraş■ Xônion adıyla 10. yy’da piskoposluk makamı idi. Anna Komnena 12. yy’da bu yeri Xónios olarak adlandırır.
SN■ Eski adı Hunu'dur. Tanır kasabası ile birlikte Afşin'in en büyük kasabasıdır. Alevi ve Sünni Türkmenler'in beraber yaşadığı bir kasabadır.
Faik Erat■ Koord: 38° 20' 44'' D, 36° 49' 37'' K
Büğet mahalle
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Köy halkı 93 harbinden sonra Erzurum'dan kaçan Dadaşlardır.
SN■ Beytüşşebap ilçesi merkez nahiyesine bağlı Hanik ( sehen Hanki yazılı) köyünün Zap nahiyesine aktarılması 02..03.1942 RG. Halen yeri ve güncel ismi belirsizdir,Yeri Zap nahiyesine yakın bir bölgeye aktarılmıştır.
■ Köye Kayseri, Elbistan, Malatya, Erzurum Çorum gibi birçok farklı şehirden göçler oldu. Ayrıca bilinmeyen bir tarihte muhacirler de gelmiştir.
Faik Erat■ Koord: 38° 25' 36'' D, 36° 59' 12'' K
Büyükyapalak mahalle
-
Elbistan -
Kahramanmaraş■ Belki Tr `çıplak` anlamına gelen Yapalak Uşakları Osmanlı kayıtlarında 'Türkmen taifesi' olarak adlandırılır. Çorum, Amasya ve Tokat'ta Yapalak adını taşıyan köyler bugün 'Kürt' olarak tanımlanırken bu yer halkı kendini Sünni Türkmen olarak ifade eder.
SN■ © 23.05.1827 Elbistan, Darende ve Gerun kazalarında ika-i cinayat eden Yapalaklıoğulları namiyle maruf şaki ile avenesinden ellisinin başları kesildiği gibi, amca-zadesi Asefin de tahassun eylediği Yapalak köyünde Horman kalesinde bilmuharebe yaralı olarak ele geçirilip, yirmi dokuz avenesile idam edildikleri hakkında...
deyar heyran■ 1563 yılı Osmanlı kayıtlarında adı Yapalak-ı Kebir olarak görülmektedir. Halkının Bozok vilayeti yani günümüzdeki Yozgat, Eyalet-i Rum yani günümüzdeki Sivas-Tokat-Amasya kentleri ile Karaman Beylerbeyliğine bağlı Kırşehr-i ve Aksaray vilayetlerinden geldiği yazılıdır. Osmanlı kaynaklarında Yapalakoğullarının Türkmen Taifelerinden olduğu yazmaktadır.
Faik Erat■ Koord: 38° 19' 30'' D, 37° 16' 31'' K
Çalış mahalle
-
Elbistan -
Kahramanmaraş■ Köyün eski yerleşim yeri olan Malatça şimdi ayrı mezradır.
SN■ Köy halkı Avşar boyuna mensup Sünni Türkmenler'dir. Avşar Türkmenleri Anadolu'nun çeşitli vilayetlerinde Çalış adında birçok yerleşim yeri kurmuştur.
Faik Erat■ Koord: 38° 7' 18'' D, 37° 1' 53'' K
Çobantepe mahalle
-
Türkoğlu -
Kahramanmaraş■ Köy halkı Hatay'ın Reyhanlı ilçesinden gelen Avşar boyuna mensup Altunlu Türkmenleridir. Türkoğlu'ndaki Çobantepe, Göllühüyük ve Hacıbebek köylerinin hepsi Altunlu Türkmenlerindendir.
Faik Erat■ Koord: 37° 21' 47'' D, 36° 55' 42'' K
Çoğulhan mahalle
-
Afşin -
Kahramanmaraş■ Eskiden 10 bin kişinin yaşadığı büyük bir kasabaydı. Afşin-Elbistan Termik Santralleri'nin tam ortasında yer aldığı için toprakları verimsizleşti, kanser vakaları ciddi oranda arttı. Günümüzde 1000 kişi yaşamaktadır.
Faik Erat■ Koord: 38° 20' 35'' D, 37° 1' 6'' K
Dağlıca mahalle
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Karş. Ramsay HG 273, Hild Kapp. 92, Zgusta II.371. Hurman Kalesi (Hısn-ı Rummân) bu kasabanın yakınındadır.
SN■ Halk arasında Marabuz adıyla bilinir. Kasaba halkı soy olarak Avşar Türkmeni'dir.
Faik Erat■ Koord: 38° 29' 36'' D, 36° 46' 53'' K
Göllühöyük mahalle
-
Türkoğlu -
Kahramanmaraş■ Köy halkı Avşar boyuna mensup Altunlu Türkmenleridir. Türkoğlundaki Göllühüyük, Hacıbebek ve Çobantepe köyleri birbiri ile akrabadır.
Faik Erat■ Koord: 37° 22' 35'' D, 36° 54' 18'' K
Hacıbebek mahalle
-
Türkoğlu -
Kahramanmaraş■ 1960'larda topraksız köylülerle mücadelesi ulusal basına konu olan Hacı Bebek ile ilgili olmalıdır.
SN■ 1870-1875 yılları arasında Kayseri'nin Pınarbaşı ve Sarız ilçelerinden gelen Avşar Türkmen aileler tarafından kurulmuştur.
Mert Çakmak■ Köy halkının Avşar Türkmeni olduğu doğrudur ve köy de kürt kökenli kimse yok. Fakat köy halkının ataları Hatay'ın Reyhanlı ilçesinden gelen Altunlu Aşiretine mensup Türkmenlerdir. Ayrıca Hacıbebek, Göllühüyük ve Çobantepe köyleri birbiri ile akraba olup Osmanlı kayıtlarında Altunlu Türkmenleri olarak geçer.
Faik Erat■ Koord: 37° 20' 48'' D, 36° 54' 39'' K
Hurman kale (Dağlıca bağ)
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Hérmon/Hurman çayı 11. yy’a ait Rumca Digenês Akritas destanında zikredilir. Kalenin 1481-2’de Sultan Bayezid tarafından Memluklardan fethini Aşıkpaşazade anlatır. Honigmann s. 72-73’e göre Arapların Hısn Karyet Rummân dedikleri köy Afşin-Elbistan santralinin olduğu Yazıdere köyü olmalıdır.
SN■ Marabuz kasabası sınırları içinde kalan sarp kayaların üstünde bulunan bir kaledir. Kale içinde yaşam yoktur.
Faik Erat■ Koord: 38° 28' 31'' D, 36° 50' 5'' K
Hüyüklü mahalle
-
Afşin -
Kahramanmaraş■ Köye adını veren prehistorik höyük köy halkı tarafından Selçuklu kumandanlarından Afşin’in mezarı olarak tanınır.
SN■ İlçeye ismini veren Afşin Bey'in mezarı da burada bulunmaktadır. Köy halkı günümüzde Sünni mezhebinden olup, Avşar Türkmeni'dir.
Faik Erat■ Koord: 38° 11' 22'' D, 36° 55' 17'' K
Küçükyapalak mahalle
-
Elbistan -
Kahramanmaraş■ Köy halkı Türkmen Alevi'dir. Fakat yakındaki Büyükyapalak Kasabası halkı kendini Sünni-Hanefi mezhebinden kabul eder. Malatya'nın Arapgir ilçesindeki Alevi Ocağına bağlı olan baba ve dedelerinin bu köy ve çevredeki diğer Alevi köylerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Aynı zamanda Türkiye'nin en eski cemevi de yine Malatya'nın Arapgir ilçesinde bulunuyor.
Faik Erat■ Koord: 38° 17' 13'' D, 37° 13' 33'' K
Söğütdere mahalle
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Osmanlı döneminde Dulkadirli beyleri tarafından avlak olarak kullanılan bir bölge olduğu anlatılır.
Faik Erat■ Köyde ayrıca Avşar bir kabile de vardır. Celikan aşireti Afşin ile Gürün arasında kalan geniş dağlık alanı yayla olarak kullanmıştır. Zamanla bu yörede bazı köyler kurmuştur. Aşiretin bir kısmı da Konya'ya göçmüştür. Bu bölgede Celikanlı ailelerin yaşadığı köyler, Söğütderesi, Kerevin, Yazyurdu, Eskibektaşlı, Böğrüdelik ve Akdere'dir.
Abdulvahap ■ Koord: 38° 32' 14'' D, 36° 51' 36'' K
Tanır mahalle
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Tanır/Tanur adı, geç Roma dönemine ait yol rehberlerinde kaydedilen Ptandaris’ten türemiştir.
SN■ Eskiden yaklaşık 10 bin nüfusu olan bir belde idi. Tanır, Sünni Avşar Türkmenleri'nin yerleştiği ve halen yaşamakta olduğu bir beldedir.
Faik Erat■ Koord: 38° 25' 14'' D, 36° 54' 57'' K
Yazıbelen mahalle
-
Afşin (
Tanır bucağı) -
Kahramanmaraş■ Yazıbelen Köyü; 1850'li yıllarda Maraş, Hatay, Kırşehir ve Kayseri illerinden göç eden aileler tarafından kurulmuştur. Köyün eski adı Hurman'dır. Tepebaşı ve Kabakulak adlarında ise iki mezrası bulunan köy, dağınık dokulu bir yerleşime sahiptir. Köy, Afşin ilçesine 17 km mesafede Hurman çayına yakın düz bir ovada kurulmuştur. Köy halkı kendini Sünni ve Avşar Türkmeni olarak tanımlamaktadır.
Faik Erat■ Koord: 38° 20' 51'' D, 36° 57' 2'' K