Çarsancak idari birim
-
Mazgirt -
Tunceli■ Yun Sophênê, Erm Dzopk Ծոփք adı verilen il veya ülke Akpazar, Mazgirt, Pertek ve Çemişgezek ilçelerini kapsar. MÖ 1. yy’da ayrı krallık idi. Strabon'a göre başkenti olan Karkathiokerta kenti belki Fırat üzerinde şimdi baraj gölüne batmış olan Pertek kalesidir. 10.-11. yy'larda ise şimdi Çemişgezek Ulukale köyünde bulunan Xozan kalesi idari merkez idi. Geç Osmanlı döneminde Perri (Akpazar) kasabası Çarsancak adı verilen kazanın merkezi idi.
SN■ 4 ilçesi Zaza, 4 ilçesi Türk, 3 ilçesi ise Kürt çoğunluktur.
Veli Günaydın■ Koord: 38° 53' 45'' D, 39° 41' 18'' K
Çataksu ölü yerleşim
-
Pertek (
Pınarlar bucağı) -
Tunceli■ 9. yy sonlarında Bizans’ın Araplardan geri aldığı yerler arasında sayılır. (Honig. 60). Köy ve Fırat’ın karşı kıyısındaki Kilise mevkii baraj altında kalmıştır, ancak yeni yerleşim kurulmamıştır. Köyün Sünni halkı 1895 olaylarında İslam dinini seçen Ermenilerin soyu idi.
SN■ Kürt-Aleviler ve Türk-Sünnilerin birlikte yaşadığı bir köydür. Sünnilerin Karakeçili aşiretinden olduğu iddiası bilgi kirliliğidir, her ne kadar nehrin öteki tarafındaki Elazığlı Türk-Sünnilerle akraba olsalar da doğrudan aşiret belirlemek için soy kütüğü veya tarihi kayıt bulunmuyor.
metonio■ Koord: 38° 46' 1'' D, 39° 28' 33'' K
Dallıca köy
-
Kiğı -
Bingöl■ 20. yy başında 55 hane Ermeni nüfusu ve Meryem Ana Kilisesi vardı. Şimdiki nüfus Aşkale ilçesinden gelmiştir. Kiğı ilçesine bağlı tek Sünni Türk köyüdür.
SN■ Koord: 39° 15' 8'' D, 40° 17' 42'' K
Demirtaş köy
-
İmranlı -
Sivas■ Erzincan/ Gümüşakar (Koçgiri) bölgesinden yayılan Kürt dilli Alevi grupları 18. yy ilk yarısından itibaren Zara ve İmranlı bölgelerine yerleşmişlerdir.
SN■ Kanuni Sultan Süleyman devrinde 1539 yılında Dersim’deki Koçgiri aşireti Sivas'ta Zara ve Umraniye bölgesine yerleştirilmiş. Daha sonra Alişan bey ve Osmanlı’nın eziyetlerinden kaçan Koçgiri aşireti, güneydeki Develi, Göksun, Sarız ve Tufanbeyli ilçelerinde, 40 civarında yeni köy kurarak, ikinci bir Koçgiri alanı yaratmışlardı. Bu göçle, Sefikan, Laçinan, Perwizian, Resulan, Gerniyan, Qalilan, Mıstıkan, Cafikan ve Kureyşan gibi Koçgiri kabilelerinin bir bölümü güneye yerleşti.
deyar heyran■ 1521 yılında Koçgiri aşireti bölgede meskun gözükmemektedir. 16. yy tahrir defterlerinde İmranlı'da nufüs birkaç küçük köyden ibarettir. Bunun dışında kurulan Koçgiri köylerinin tarihi 400 yılı geçmemektedir. 16. yy'da bu yöreyle ilgili tutulan tahrir defterlerinde yalnızca Karacaviran, Cogi ve Avşar köyleri yer almakta olup bunlar çok küçük köylerdir.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 48' 42'' D, 38° 14' 16'' K
Gökçe mezra (Kalecik bağ)
-
Hozat -
Tunceli■ Yeşil Segediği ve Karaman Segediği olmak üzere iki mahalledir.
SN■ Sarı Saltuk evlatlarından Seyit Temmuz'un sülalesi ve dervişleri vardır. Bir kesimi Kalecik,bir kesimi Kalecik'in mezrası Segediktedir.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 3' 50'' D, 39° 7' 26'' K
Gömülgan mevki (Dere bağ)
-
Pertek -
Tunceli■ Sünni Türk yerleşimi. Sünni Türklerden oluşan küçük bir ziyaret yerleşimidir. Gömülgan Ziyareti denir, Aleviler tarafından da ziyaret edilir.
Veli Günaydın■ Koord: 38° 59' 34'' D, 39° 18' 30'' K
Günaydın mahalle
-
Susurluk -
Balıkesir■ Kısmen Alevi(Kürt veya Zaza)yerleşimi.Erzincan Zini gediği katliamı sonrası köylülerden bir kısmı buraya sürgün geldi.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 57' 38'' D, 28° 5' 7'' K
Hacılı köy
-
Pülümür -
Tunceli■ Pir Sultan Abdal’ın yaşadığı rivayet edilen köyün halkı, Pülümür genelinin aksine, eskiden beri Türkçe konuşurdu.
SN■ Pir Sultan Abdal ve dervişleri Sivas'tan sürüldükten sonra Horasan'a gitmiş.Dönüşte ise bu köye yerleşmiştir.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 28' 4'' D, 39° 57' 21'' K
Hozat ilçe
-
Hozat -
Tunceli■ Eski kaynaklarda Xozan olarak geçen yöre, bugünkü Çemişgezek ve Pertek yöresidir. 16. yy'dan itibaren adı geçen Xozad köyünün adı bununla ilgili olabilir ancak bunun tatmin edici bir kanıtı yoktur. Bugünkü ilçe merkezi 19. yy’da kurulmuş, Xozat veya Dersim adı verilen kazanın (sonra sancağın ve vilayetin) merkezi olmuştur. İl merkezi 1930'larda Kalan (Tunceli) kasabasına taşınmıştır. ■ 1894 Mamuretülaziz Salnamesine göre Hozat kasabasında 239 Ermeni ve 838 Müslüman nüfus yaşamaktaydı.
SN■ Çoğunluk Zazadır, Türkmen nüfus ikinci sırada gelir.
Mehmet Ali■ Hozat (ilçe merkezi) 1975-1990 yıllarında yaşanan terör olaylarına kadar ilçenin 1/5'i kadar Hamidiye ve Köprübaşı mahallelerinde Sünni Türk nüfus vardı, bugün ilçe merkezinde çok az sayıda Sünni Türk ikamet etmektedir. Hamidiye ve Köprübaşı mahallelerinde geç Osmanlı dönemine ait eserlerden Hacı Mahammed Efendi (Emin Ağa) Camii, Kitabeli Köprübaşı Çeşmesi, Ömer Fevzi Çeşmesi gibi eserler bulunmaktadır.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 6' 29'' D, 39° 13' 9'' K
Ilıcaboğazı mahalle
-
Susurluk (
Göbel bucağı) -
Balıkesir■ Marmara Bölgesinde 1923 Çerkes Sürgünü’nde boşaltılan 14 köyden biridir.
SN■ Bundan takriben 100 sene önce Kafkasya'dan gelen muhacirlerin yerleşmesi ile ilk temelleri atılan köy, daha sonraki daha sonraki yıllarda Balkanlardan gelen Muhacirlerin yerleşmesi ile kurulmuştur.doğu anadoludaki isyanlar sırasında sürgün edilen Kürt aileler, Lozan anlaşması sonrasındaki mübadele muhacirleri ile, zaman zaman rumeliden (özellikle 1951 yılındaki) göçlerle bugünkü şeklini almaya başlamıştır.
■ Koord: 40° 5' 34'' D, 28° 8' 6'' K
Karlıova ilçe
-
Karlıova -
Bingöl■ İlçede Alevi Kürt veya Zaza'lar ve Sünni Kürt veya Zaza'lar bulunmaktadır. Lakin ilçede Alevi Kürtler ve Zazalar biraz daha baskındır.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 17' 55'' D, 41° 0' 45'' K
Kırkmeşe köy
-
Pülümür (
Dağyolu bucağı) -
Tunceli■ Tüm çevre köyler gibi halkı Dersim Kürdüdür. 1938'e dek Kirmancki/Zazacadan baska dil bilinmezdi.
SN■ Sarısaltık torunlarından olan Seyit Kasım türbesi bulunmaktadır.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 34' 15'' D, 39° 50' 15'' K
Közlüce köy
-
Pülümür -
Tunceli■ Eski köy terk edilip 2 km kadar güneye taşınmıştır. Pülümür ilçesinde kısmen Türk nüfusu olan tek köydür.
SN■ Alevi yerleşimi. Köyde Zaza-Aleviler ve Türk-Aleviler birlikte yaşarlar.
Mursallı■ Pülümür'deki Türk dilli köylerden biridir, köy halkı ana dil olarak Türkçe konuşur.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 28' 0'' D, 39° 56' 50'' K
Ovacık ilçe
-
Ovacık -
Tunceli■ İlçenin doğu yarısı 1930’lu yıllarda boşaltılmış ve sayıları elliye yakın köy ve mezra iz bırakmamak üzere tahrip edilmiştir. Bu bölgede halen yerleşim çok seyrektir. Eski harita ve listelerdeki köyleri lokalize etmek güçtür. İlçenin batı bölümündeki köylerin tümüne yakını 1993-1994’te boşaltılmış ve tahrip edilmiştir. Bu köylerin bir bölümü son yıllarda yeniden yerleşime açıldı.
SN■ Pulur, zazaca pulor ''verimsiz, işe yaramaz'' manasında da konulmuş olabilir. Ayrıca ilçe yeri pek tepelik değildir. Höyük niteliğinde bir yer yoktur.
oen■ Selçuklu ve Osmanlı döneminde Çemişgezek'e bağlı bir nahiyeydi,1876'ya kadar Çemişgezek'e bağlı kalmış,Hozat sancağı teşkil edilince ayrılmıştır.1568'deki Çemisgezek'e bağlı adı 'Nahîye-î Ovacık'tır. 1914 kayıtlarında Ovacık'ın tamamında toplam sadece 7 ermeni görünüyor.
Veli Günaydın■ İlçe {Köyler ile birlikte} %90 Zazadır.Az sayıda Türk ve Kürt nufüs ta yaşamaktadır.Kazım Karabekir 1908 yılındaki raporunda yöre halkının diğer doğu illerine göre çok iyi Türkçe bildiğini yazmaktadır.Kazım Karabekir, Ovacık halkının Zazaca ve Türkçe olmak üzere çift dilli olduğunu söylemektedir.Yöre halkı cumhuriyet öncesinde de iyi Türkçe bilmekteydi.
Mehmet Ali■ Pülür Köyünde bulunan ve Ovacık Kazası merkezi olan belde adının Mareşal Çakmak olarak tevsimine dair 22.06.1939 RG
ishak levent■ Koord: 39° 21' 28'' D, 39° 12' 53'' K
Sarıhamzalı mahalle
-
Seyhan -
Adana■ Bulgaristan'ın Silistre iline bağlı Akkadınlar (Dulovo) ilçesinin Karaeseköy (Çernolik) köyünden gelen Bektaşi Türklerle meskun iken Bingöllü Zazalar ve çeşitli illerden Kürtler yerleşerek çoğunluk haline gelmiştir.
SN■ Mahalle'nin %95'i Bingöl ve Adıyaman kökenli Zazalar'dan oluşur.Az sayıda Tuncelili Zaza ve Roman nufüsta yaşamaktadır.
.
Veli Günaydın■ Koord: 36° 58' 36'' D, 35° 13' 25'' K
Sarısaltık köy
-
Hozat -
Tunceli■ Alevilerce kutsal sayılan Sarısaltık Dağının eteğindedir. Yöre halkı Zazaca ve Türkçe konuşur. Ancak Sarısaltık ocağına bağlı Alevilerin `Türk kökenli` ve hatta `Rumeli göçmeni` olduklarına ilişkin resmi ve yarı-resmi söylemlerin tarihsel dayanağı yoktur.
SN■ Rumeli'den göçen Sarı Saltık'dan almıştır ismini, köy nüfusu Rumeli göçmenidir. [Her iki iddia uydurmadır - SN]
Veli Günaydın■ Koord: 39° 10' 42'' D, 39° 14' 28'' K
Seyhan ilçe
-
Seyhan -
Adana■ 19.06.1986 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yasayla Adana büyükşehir bölgesinde yaratılan ilçedir. Adını Seyhan nehrinden alır.
SN■ Türk ve Kürt nüfus yoğun olmak üzere Arap ve Cono aşireti de nüfusun önemli bir kısmını oluşturur.
■ 1990 yılına kadar çoğunluk Türk azınlık Fellah. 1990 yılından itibaren Doğu ve Güneydoğudan yoğun göç almaya başlamıştır. Şu anda %50 Türk %25 Fellah % 25 Kürttür.
Ahmet■ %50 Türk rakamı abartıdır, zira en kalabalık olan mahalleleri Nusayri, Kürt, Zaza çoğunlukludur.
Veli Günaydın■ Seyhan ilçe merkezinin yüzde yirmiden fazlası Kürt, yüzde yirmiye yakını Araptır. Tahminen yüzde beş oranında diğer etnik grupların da olduğunu varsayarsanız bu ilçe merkezinin yarısından biraz çoğu Türk kökenli anlamına geliyor.
metonio■ Seyhan'ın açık ara farkla en kalabalık mahallesi olan Yeşilyurt mahallesi Türktür. En kalabalık ikinci mahallesi olan Gülbahçesi ise Kürttür. En kalabalık üçüncü mahallesi olan Gürselpaşa'da Türkler çoğunluktur ama ciddi bir Kürt nüfus da vardır. En kalabalık dördüncü ve beşinci mahalleleri olan Pınar ve Tellidere mahallelerinin ise ezici çoğunluğu Türktür. Bu mahallelerin hiçbirinde dişe dokunur bir Nusayri nüfus yoktur.
Cukurovali■ Koord: 36° 58' 54'' D, 35° 19' 17'' K
Tatuşağı köy
-
Ovacık -
Tunceli■ Kırmançki (Zaza) dilli fakat ayrı bir topluluk sayılan Tat’ların yerleşimidir. Büyük bölümü tahrip edilerek terk edilmiştir.
SN■ Köy, ortasindaki tepe dolayisiyla iki mahalleye ayrılmıştır. Batida kalan tarafin iki farkli Kirmancki adi var: Cetecu ve Weşku. Weşku adı köyü 4 ya da 5 kusak önce kuran Weys/Veys'ten geliyor. Doğuda ve büyük olan tarafin ismi ise eskiden beri Tetu olup belki "Tat'lar" anlamına gelir.
Ali-Haydar■ Köyde kısmen Tatlar ve Zazalar yaşamaktadır. Köydeki Tatlar bölgedeki sonradan baskın kültür haline gelen Zaza-Alevi kültürüne adapte olmuştur. Kendileri Zazaca Tat anlamına gelen "Tetqu"derler. Köydeki Tatlar Tatcayı unutmuş,Zazaca-Türkçe konuşmaktadır.
Veli Günaydın■ Koord: 39° 19' 10'' D, 39° 7' 59'' K
Ulukent mahalle (Elazığ bağ)
-
Elazığ Merkez -
Elazığ■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ 20. yy başlarında 2800 Ermeni ve 600 Türk nüfuslu bir yerleşim idi. Mardiros Deranian'ın köye ilişkin eseri (çev. Hussenig: The Origin, History and Destruction of an Armenian Town, New York 1995) Hüseynik tarihine ilişkin kapsamlı bilgi içerir.
SN■ Köyde halen kısmen Ermeni kökenli nufüs yaşamaktadır.
Veli Günaydın■ Koord: 38° 41' 44'' D, 39° 15' 41'' K
Yeşilbahçe mahalle
-
Ceyhan (
Sağkaya bucağı) -
Adana■ Asıl Sarıbahçe burasıyken, komşu Sarıbahçe-Kürtköyü şimdi Sarıbahçe adını kullanmaktadır.
SN■ Eski muhacir köyüdür, şuan köyde Tuncelili Aleviler baskın duruma gelmiştir.
Veli Günaydın■ Abzehler tarafından kurulmuştur. Önce Bulgaristan göçmeni, sonra Yunanistan mübadili Türkler yerleşmiştir. Lâkin bugün Tuncelili Kürt-Aleviler en büyük topluluktur. Abhazların büyük çoğunluğu da topraklarını Doğulu Kürtlere sattılar.
metonio■ Koord: 37° 10' 17'' D, 35° 49' 25'' K