Binatlı köy
-
Batman Merkez -
Batman■ Karabêtê Xaço ya da Gerabêtê Xaço (ermenice Կարապետ Խաչո) geleneksel Kürt Dengbêj müziği Ermeni şarkıcısının doğum yeri. (d. 1908 - ö. 15 Ocak 2005)
IraTzourou■ Koord: 37° 50' 54'' D, 41° 13' 0'' K
Boğazlı mahalle
-
Arapgir -
Malatya■ Haritacı Mardiros Sarkis Balayan, 1 Mart 1891’de Sağmıga köyünde doğdu.1 Şubat 1913’te, haritaların çiziminden ve posta pullarının tasarımından sorumlu bir devlet kurumu olan Giza’daki Mısır Harita Dairesinde (Survey Department of Egypt at Giza) teknik ressam olarak çalıştı. 24 Ekim 1957’de Kahire de vefat etti.
IraTzourou■ Koord: 38° 57' 54'' D, 38° 25' 31'' K
Bostancılar köy
-
Bulanık (
Karaağıl bucağı) -
Muş■ Lynch, Arıncik’i küçük bir Kürt köyü diye tasvir eder. Teotik, soykırımdan önce köyde iki Ermeni hanesi bulunduğunu belirtir. (Arıncik, Harıncik)
IraTzourou■ Koord: 39° 6' 49'' D, 41° 58' 9'' K
Cerrah mahalle
-
İnegöl -
Bursa■ 1915'ten önce genellikle Ceran adıyla anılan köy Bursa'daki en büyük Ermeni köyü idi. 1893 yılı nüfus sayımında köyde 276 hane ve 1478 kişi Ermeni nüfus sayılmıştır. Tehcirden sonra kasabaya şimdi Bulgaristan'ın Pazarcık iline bağlı Dorkovo (Derkova) köyünden Pomaklar ile bir kısım Arnavut ve Boşnaklar yerleşmiştir.
SN■ Raymond Kevorkian The Armenian Genocide: A Complete History sayfa 563: Ermeni yerleşim yeri olarak 2500 nüfuslu köy "Ceran" adı ile bilgi verilmiş
IraTzourou■ Mübâdele ile Helen Makedonyasının Bizovo, Kapiyani vb. köylerinden Pomaklar iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 4' 19'' D, 29° 26' 48'' K
Çambaşı mahalle
-
Kabadüz -
Ordu■ Yunanistan'da Ordu Çambaşı, Eylül 1913'ün feci yangını hakkında yazılan geleneksel bir Pontus şarkısı ile bilinir. Yangının yanlışlıkla çıktığı iddia edilir. Hızla bölgeye yayılan yangın evlerin ve kulübelerin yanmasına ve yerleşimin tamamen yok olmasına neden oldu. 1914'te Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra Çambaşı köylüleri evlerine geri dönmedi. Ekaen ke to Çambaşin şarkısı , babası Ordulu olan Stelios Kazantzidis tarafından seslendirildi . https://www.youtube.com/watch?v=EeCOl8gn-1A
IraTzourou■ Koord: 40° 37' 41'' D, 37° 57' 52'' K
Dereköy köy
-
Karaman Merkez -
Karaman■ Köyde 16'ncı yüzyılda Karaman Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından kuzey bölümüne bir giriş ve minare eklenerek camiye dönüştürülmüş 9-10'uncu yüzyıllar içinde yapılmış olduğu bilinen Karaman Fisandon kilisesi vardır. Fisandon kilisesi, Constantinoplitan ve yerel mimari tarzın bir birleşimidir. Camiye çevrilmiş olmasına rağmen, eski Bizans kilisesi,hala Küçük Asya'nın en önemli anıtlarından biridir.
IraTzourou■ Koord: 37° 7' 36'' D, 33° 16' 14'' K
Ekinciler mahalle
-
Yenişehir -
Diyarbakır■ Uzun süre Ermeni yerleşimi olarak kullanılan Ekinciler Höyüğü, yoğun bir şekilde yerleşime maruz kalmıştır.
IraTzourou■ Koord: 38° 8' 53'' D, 39° 58' 55'' K
Erzincan idari birim
-
Erzincan Merkez -
Erzincan■ Plastik cerrahi tekniklerine öncülük eden ve modern plastik cerrahi uygulamasının kurucusu olarak kabul edilen Ermeni Varaztad H. Kazancıyan doğum yeridir.(1879-1974)
IraTzourou■ Koord: 39° 44' 31'' D, 39° 29' 32'' K
Esertepe mahalle (Kemaliye bağ)
-
Kemaliye -
Erzincan■ 11. yy’dan kalma Şırzu Kalesi bu köydedir. Köyün kuzey ucunda oldukça sağlam durumdaki S. Ohan Voskeperan kilisesi bulunur. 19. yy sonunda köy nüfusu yarı yarıya Rum Ortodoks mezhebine mensup Ermeni ve Müslüman idi.
SN■ Şırzu * Şrzu, Şozi, Şozon, Şoğzu, Şğzun, Şrzun, Şerzu, Osmanlı Türkçesinde Şırzi ve Modern Türkçede Esertepe olarak adlandırıldı. Ortaçağda Yunan ayin usullerini 20. yüzyılın başlarına kadar muhafaza eden Bizanlılaşmış Ermenilerce (Hay-Horom) mesken tutulmuş bir yerleşim yeri olarak geçmektedir.
IraTzourou■ Aynı vadi içerisinde yer alan altı köy "Altı pare köyleri" olarak adlandırılmaktadır. Bu köyler eski ve yeni adları ile kuzeyden güneye sırasıyla Salihli, Ağrik (Güldibi), Miçingâh (Karakoçlu), Venkâh (Ulaş), Şırzı Ekreği (Dallıca) ve Şırzı'dır (Esertepe).
Yavuz Öztürk■ Koord: 39° 17' 33'' D, 38° 29' 47'' K
Eşme mahalle
-
Geyve -
Sakarya■ Eprigyan’a göre 1866 tarihinde Ortaköy’lü 14 Ermeni ortak tarafından arazisi satın alınarak köy inşa edildi. Daha sonra Ortaköy’den gelen 100 dolayında Ermeni aile yerleşti.
SN■ Serez, Meglen (Karacaova), bilhassa Sevren ile Karladovo köyleri ekseriyetle Vodina göçmenleri yerleşiktir. Evler Ermeni mimarisine göre tek katlı üst kat yaşama alanı girişte zeminde ipek böceği bakımı için tasarlanmış, ipek böcekçiliğini Makedonyalılar bilmediği için hayvan barınağı olarak kullanılmakta.
Manav■ Mıgırdiç Haciyan (Մկրտիչ Հաճեան) Yazar, mucit, müzik eleştirmeni, sanatçı,1915 Eşme doğumludur. 1985'te Mexico City de öldü. Meksika'da suni mermer icat etti.
IraTzourou■ Koord: 40° 31' 26'' D, 30° 18' 58'' K
Gezköy mahalle (Dadaşkent bağ)
-
Aziziye -
Erzurum■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ Dadaşkent yeni yerleşim alanının kenarında bulunan eski Ermeni köyü istimlak edilerek yıkılmıştır. 1790 tarihli yazıtı bulunan Surp Minas kilisesi kısmen ayaktadır.
SN■ 1835 yılı erkek nüfus sayımında 65 Müslüman ve 194 Gayrimüslim nüfus bulunuyor.
metonio■ Surp Minas Kilisenin tapusu şu anda Almanya’da yaşayan Sabri Ergin’de bulunuyor. Aziziye Belediyesi tarafından yapılan Gez Köy Kentsel Dönüşüm Projesi’nin tam ortasında harabe haliyle bekleyen kilisenin akıbeti belediye ve Ergin arasında gerçekleşecek pazarlık sonucunu bekliyor.
IraTzourou■ Koord: 39° 55' 22'' D, 41° 10' 59'' K
Kıbrıslar mahalle
-
Kozan -
Adana■ 12. yy başlarında Rupenyan sülalesinden I. Toros (y. 1100-1129) tarafından onarım yazıtı bulunan Trazarg Manastırının harabesi 19. yy başlarında mevcuttu. Bu manastıra ait kırk kadar Ortaçağ elyazması Yerevan’dadır.
SN■ Köyün kuzey batısında Velicanlı mahallesine yakın konumda olan 96 m2 taban alanı üzerindeki eski kilise, Kıbrıslılar Camii olarak işlev görmekte. Kaynak “The Discovery of the Medieval Armenian Monastery of Drazark in Kıbrıslar, Cilicia”, Revue des Études Arméniennes, 39, 2020, pp. 361-402
IraTzourou■ Koord: 37° 38' 52'' D, 35° 42' 25'' K
Kumyaka mahalle
-
Mudanya -
Bursa■ Herodot (MÖ 5. yy) ve Plinius (MS 1. yy), ’Pelasgça’ adını verdikleri eski Anadolu dilinin bu yerde hala konuşulduğunu bildirirler.
SN■ Dünyanın en eski Ortodoks kiliselerinden biri olan Baş Melekler Mikail ve Cebrail Kilisesi (780-797) 2012 yılında Fener Rum Patrikliği adına Bursa Metropoliti ve Heybeliada Ruhban Okulu Baş Rahibi Elpidophoros Lambriniadis tarafından, sahibi İstanbul’da yaşayan iş adamı Mete Yalçın dan 800 bin dolar karşılığı satın alındı.Restorasyon hazırlıklarına 2016 da başlandı.
IraTzourou■ Koord: 40° 23' 3'' D, 28° 49' 38'' K
Mursallı mahalle
-
Germencik -
Aydın■ 1891 Aydın Salnamesine göre 657 Rum nüfusu vardı. Şimdiki nüfus `Patriyot` adı verilen, Rumca konuşan Müslüman Yunanistan muhacirlerinden oluşur.
SN■ 1860 tarihli Taksiarhis kilisesi önce sinema sonra dükkan olarak kullanıldıktan sonra terk edilmiş hala mevcuttur. Rum nüfusu Evia adası Taksiarhis köyüne yerleştirilmiştir.
IraTzourou■ Kasaba halkı Yunanistan'ın Batı Makedonya Bölgesine bağlı Grebene kentinin Mirsina köyünden gelen Müslüman Yunanlılar ile Selanik kentinden gelen Arnavutlar yerleştirilmiştir. Geldikleri köyde küçükbaş hayvancılık yapan bu insanlar, Mübadele döneminde Türkiye'ye getirtildiler ve burada incir çiftçiliği yapmaya başladılar.
Mustafa■ Koord: 37° 51' 4'' D, 27° 33' 56'' K
Ortaköy ölü yerleşim (Kulfallar bağ)
-
Geyve -
Sakarya■ 17. yy’da Eğin’den (Kemaliye) göçen muhacirlerce kurulmuş büyük bir Hayhorom (Rum Ortodoks mezhebine mensup Ermeni) köyü idi. 20. yy başında fatklı kaynaklara göre 1200 veya 18.000 nüfusu vardı. Mart 1920 tarihinde Kuvayı Milliye çetelerince yakılarak tahrip edilmiş ve halkı kılıçtan geçirilmiştir.
SN■ 19. yüzyılın yarısında Egin Muşeğa köyünden gelen HayHorom (Rum Ortodoks mezhebine mensup Ermeni) 50 aile Geyve'ye yerleşti. 1877-1878 Turk Rus savaşı esnasında Çorak'tan 55 HayHorom ailesini Ortaköy'e göçmesi ile HayHorom nüfusu arttı. 1910'da yalnız Ortaköy'de 750 HayHorom aile yaşamaktaydı. Yakın Hudi köyünde ise 250 HayHorom aile.
IraTzourou■ Koord: 40° 32' 42'' D, 30° 21' 56'' K
Sazak ölü yerleşim
-
Karaburun -
İzmir■ 1922’de terk edilen eski Rum köyü yeniden iskan edilmemiştir. Özgün adı Sancak iken Rumca telaffuzda Sazak biçimine dönüşmüş görünüyor.
SN■ Patrikhane kaynaklarina göre Krini (Çeşme) Metropolitliği kayıtlarında köyün adı Σαζάκι ή Σατζάκι Sazaki veya Satzaki olarak kayıt edilmiş 1922 öncesi son rum nüfus 407 Rum vatandaş
IraTzourou■ Koord: 38° 38' 30'' D, 26° 24' 5'' K
Sugören köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ 20. yy başında 5.000’e yakın Ermeni nüfusu olan köyde Surp Minas ve Surp Anardzad kiliseleri ile toplam 900 öğrencinin devam ettigi Hripsimyan ve Mesropyan okulları bulunuyordu. İpekböcekçiliği ve zeytincilik gelişmişti. Sona Derebeyian’ın 1973 Paris basımı mufassal Çengiler Tarihi’ne göre Çengiler adının ilk kaydedildiği tarih 1548 idi. 1948 yılında Sugören olarak değiştirildi.
SN■ Harutyun Aleksanyan 1857 Çengiler doğumlu Ermeni Osmanlı tiyatro sanatçısı.
IraTzourou■ Bulgaristan/Şumnu ve Yunanistan/Serez ile Demirhisar göçmenleri bulunmaktadır.
metonio■ Koord: 40° 33' 35'' D, 29° 19' 36'' K
Toybelen köy
-
Kemaliye -
Erzincan■ 20. yy başında 1133 Ermeni ve 212 İslam nüfusu vardı.
SN■ Gamargap sözcüğü Ermenicede “Köprübağı”, “Kemerbağı” anlamına gelmektedir. Gamaragab, Gamrgab ve Osmanlılarda Gemirgap olarak adlandırılmaktaydı.
IraTzourou■ Koord: 39° 14' 51'' D, 38° 30' 53'' K
Yeniköy mahalle
-
Orhangazi -
Bursa■ Bursa'da Ermenilerin en yoğun yaşadıkları merkez olmuştur. 1899'da beldede 4 236 Ermeniye karşılık sadece 32 Türk yaşamaklaydı. 1325 H. (1907) tarihli Hudavendigâr Vilâyeti Salnâmesinde, ilçe merkezi Pazarköy'de (Orhangazi) 432 hane variken, o zamanki adıyla Cedit (Yeniköy) 1146 hane gösterilmişti.
IraTzourou■ Koord: 40° 32' 5'' D, 29° 21' 13'' K