■ Kasabada bulunan Çarxapan S. Asdvadzadzin (`Kötülüksavar Meryem`) Ermeni manastırı 17. yy'da kurulmuş ve Batı Anadolu'daki en önemli Ermeni dini kurumlarından biri olmuştur. (P. Muradyan & A. Muşeğyan, Armaşi Tıbrevankı, 1998). 1915 tehcirinden sağ kurtulan Ermeniler 1921'de sürgün edildi. İskeçeli mübadiller yerleştirildi.
SN■ Kuruluş:1611? 1924'te metruk halde bulunan Ermeni kasabası ilk defa Drama çevresinden Kozluca, Gabrovo, Meşeli ve Horozlu köylerinden getirilen mübâdillere açıldı. Daha sonra Romanya ve Bulgaristan göçmenleri devam etti. Kocadere üzerinde kurulu manastır değirmeni mübâdiller tarafından işletildi. Armaş matbaâsı çöplük hâlindedir. İlk gelen Ermeniler bir süre Piramatlar/Pirahmed köyünde (Xaskal?) kaldı. Spit tepesinde Rumlar oturmaktaydı. Muhtemelen oraya Armaş kuruldu. İlk mübâdillerin 10 Mayıs 1924 günü iskân edildiği bildirilir, 800 hâne mübâdil iskân edildiğinden bahsedilir. Zorunlu göçe tâbii olmayan İskeçe Suyalısından gelen göçmenler ve de Çingene mübâdiller de vardı (ref. Kaplanoğlu, a.g.e., s.71-73.; KKHM, Muhacir Kaydı, no. 6759-6813. Aktaran Ateş, Ayhan, Türk-Yunan
Nüfus, s. 52) 220 talebeli Neregian okulu bulunuyordu. Charles Aznavour'un anası buralıdır.
Manav