Işıklı köy
-
Enez -
Edirne■ Öteden beri Arnavutköy olan adı 1922’de Yunan yönetimince aynı adın Yunancasına çevirilmiştir.
SN■ Koord: 40° 43' 0'' D, 26° 18' 33'' K
Dalyanköy mahalle
-
Çeşme -
İzmir■ Eskiden Rum balıkçı köyüydü, Köste adıyla bilinirdi. Mübadeleyle beraber Selanik ve civarından gelen mübadiller yerleştirildi.1940 yılında ismi değiştirildi ve Dalyanköy oldu.
Hakes■ Koord: 38° 21' 11'' D, 26° 18' 33'' K
Ilıca mahalle
-
Çeşme -
İzmir■ Eskiden hem Rumların hem Türklerin yaşadığı bir yerdi. Mübadeyle beraber Selanikli ve Makedonyalı Türkler de bu bölgeye yerleştirildi.
Hakes■ Koord: 38° 18' 34'' D, 26° 21' 23'' K
Karareisçiftliği mahalle
-
Karaburun -
İzmir■ 1822’de Sakızlı mülteci Rumlar yerleştirildi. 1923 nüfus mübadelesinden sonra büyük ölçüde boşalan köy yakınına yeni Karareis mahallesi kurulmuştur.
SN■ Koord: 38° 30' 5'' D, 26° 25' 29'' K
Adatepe köy
-
Ayvacık (
Küçükkuyu bucağı) -
Çanakkale■ 1905’te 600 Rum nüfusu ve Kimisis tou Theotokou kilisesi vardı.
SN■ Osmanlı döneminde kıyıdan içeride kurulmuş ve bölgede Rumların yaşadığı köylerden birisiydi. Nüfus mübadelesi ile Rumlar Yunanistan'a gönderilirken, onların yerine de Girit ve Midilli adalarından Muhacirler getirtilmiş.
Mustafa■ Koord: 39° 34' 13'' D, 26° 37' 12'' K
Alibey ada
-
Ayvalık -
Balıkesir■ Piri Reis Kitab-ı Bahriye’de ada grubunun bütünü için ’Yund Adaları’ adını kullanır. Cunda, Türkçe adın Rum telaffuzuna uydurulmuş biçimi olmalıdır. Halen bu isim sadece en büyük ada olan Moskonisi adasının adı olarak kullanılmaktadır. 1922’den sonra adaya Kuvayı Milliye reislerinden Ali Çetinkaya onuruna Alibey adı verilmiştir.
SN■ Koord: 39° 20' 44'' D, 26° 39' 25'' K
Ayvalık ilçe
-
Ayvalık -
Balıkesir 1845 📖 :
Ayvalık (idari bölge) [
Yunanca Aióliko "Eolya (bölge adı)" ]
■ Daha önce önemsiz bir yer iken 18. yy sonlarında Rum kasabası olarak iskân edilmiş ve 1821 tarihine dek geniş ayrıcalıklara sahip Rum yönetimine sahip olmuştur. Ayvalık adı en inandırıcı olasılıkla Eolya (Kuzey Ege) ruhani yönetim birimi merkezi anlamında Eóliko sıfatından bozmadır. 19. yy sonlarına doğru beliren Rumca Kidónies adı Türkçe Ayvalı sözcüğünden çeviridir.
SN■ Koord: 39° 18' 48'' D, 26° 42' 17'' K
Mestanlar mahalle
-
Malkara (
Şahin bucağı) -
Tekirdağ■ 1909 tarihli İngiliz haritasında 1 km kadar kuzeybatısında terk edilmiş bir Çerkesköy harabesi görülür.
SN■ Rum Ortodoks halkı mübadelede ekseriya İskeçe/Pórpi köyünde göçmüştür. Şimdi Yunanistan göçmeni yerleşimi. Halkı mübadele ile Langaza kazâsından gelmiştir.
Cihad Gümüs■ Koord: 41° 5' 59'' D, 26° 50' 35'' K
Gönence mahalle
-
Malkara -
Tekirdağ■ 1905’te 1025 Rum nüfus ve 1729 tarihli Ayios Yiorgios kilisesi vardı.
SN■ Muhtelif târihlerden kalma üç adet kilise ve bir manastır bulunduğu rivâyet edilir. Ayios Yiorgios kilisesinin 4 sütunu kilisenin kuyusunda görülmektedir. Bugün için Müslüman Vlah bilgisi eklenebilir mı artık? Asılları budur. Mübâdele ile iskân edildiler Türkçeyi burada öğrendiler. Köy ismi Kalivia hâlen kullanımdadır. 78 hâne Nutialı Vlah ile bir o kadar da Doyranlı ve de 3-5 hâne de Langazalı iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 55' 21'' D, 26° 55' 35'' K
Seyrek mahalle
-
Menemen -
İzmir■ 1890 yılı Aydın Vilayeti Salnamesine göre köyde büyük bir kısmı Rum olan 123 hanede 523 nüfus yaşamaktaydı. Köyün adı muhtemelen Bizans dönemindeki «Sarakenikon» (`Arapköyü`) adından uyarlanmıştır.
SN■ Koord: 38° 34' 54'' D, 26° 58' 29'' K
Kemer köy
-
Biga (
Balıklıçeşme bucağı) -
Çanakkale■ Antik kentin Anadolu’daki en eski Yunan yerleşimlerinden biri olduğu rivayet edilir. MÖ 5. yy’da Atina’ya haraç ödeyen deniz kentlerinden biri idi. MS. 6. yy’da piskoposluktur (`kaza`).
SN■ Mübâdele ile Selânik ve de kısmen Dedeağaç'tan insan iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 24' 57'' D, 27° 3' 57'' K
Pancar köy
-
Babaeski -
Kırklareli■ Alpullu pancar fabrikası çalışanları için 1930’larda kurulmuştur.
SN■ İlk olarak 1912 senesinde gelen Helenistan muhâcirlerinden 80 kişinin iskân edildiği rivâyet edilir. Muhtemelen Pomak yerleşimi çünkü bâzı yemeklere verdikleri isimler slavca. (Kupriva, tikvenik vs.)
Manav■ Yunanistan Göçmeni(Pomak)Alevi(Türk) Bulgaristan Göçmeni yerleşimi. Köyün bir bölümü Yunanistan'dan gelme Pomak,bir bölümü Kırcaali'den gelme Alevi-Türk'tür.
Mursallı■ Koord: 41° 24' 11'' D, 27° 9' 44'' K
Doğanbey mahalle
-
Söke (
Doğanbey bucağı) -
Aydın■ Ekim 1575 tarihinde, Akçaşehir kazasının köyleri arasında anılan Tomadçe'dir. Farklı kaynaklarda Domatia, Domatya, Domatça ya da Damatça olarak geçmektedir.
Nezih Aytaçlar■ Söke ve Dilek Yarımadası'nın arasında bulunan bir eski Rum köyüdür. Mübadele sonrasında Rumların ayrıldığı köy Selanikten gelen Mübadil Türk nüfusu yerleşmiştir. Asırlık zeytin ağaçları ile Rumlardan kalan taş evler korunmuştur. Turistik bir köydür.
M. Hakan■ Koord: 37° 37' 3'' D, 27° 10' 46'' K
Aşağıkalamış mahalle
-
Şarköy (
Mürefte bucağı) -
Tekirdağ■ Rum yerleşimi esnasında tutulan günlüklerde köyün adı Kalamia olarak geçmekte olup halk arasında da aynı isim kullanılmaktadır.
Süleyman Candaş■ Helenistan Meglendeki (Almopia) Mayadağ (Yeni ismi Fanos) köylüsü mübâdele ile iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 39' 12'' D, 27° 12' 33'' K
Mürefte mahalle
-
Şarköy (
Mürefte bucağı) -
Tekirdağ■ Mübadele ile Makedonya bölgesinden Müslüman Vlahlar yerleştirildi. Yunanistan göçmeni tâbiri asimilatif olabilir. Her mübâdil Türk değil idi.
Manav■ Koord: 40° 40' 10'' D, 27° 14' 40'' K
Yenice köy
-
Biga -
Çanakkale■ Burada bir Rum Ortodoks Helen'in çiftliğinden bahsedilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 13' 31'' D, 27° 15' 20'' K
Ferhadanlı mahalle
-
Süleymanpaşa (
İnecik bucağı) -
Tekirdağ■ 93 harbi sonrasi Bulgaristan Sevlievo batisinda Dobromirka köyünden 1883'de çikan kafilelerin 1884 baharinda satin alarak kurdugu bir yerlesimdir.
Manav■ Koord: 40° 59' 39'' D, 27° 18' 51'' K
Horozköy mahalle
-
Yunusemre -
Manisa■ Aya Anastasíya Manastırı Ege bölgesinin önemli Ortodoks dini ziyaret mekanlarından biri idi.
SN■ Aya Anastasya Kilisesi vardı. 1842 yılında 166 hâne Rum Ortodoks nüfus yaşamaktaydı ve köyde Müslüman yoktu. 1874’teki rakamlara göre ise köyde 250’nin altında Hristiyan hâne vardır . Bu köydeki Rum nüfusu da gözle görülür artış göstermiştir. Horosköy meskûnları çiftçidir ve aynı araziye yıl içinde birden fazla kez ekim yaparlar. Bu köy Aya Anastasya Manastırı ile tanınmaktaydı. Bu mâbedi inşaâ ettiren kişi Konstantin Artinoglou idi.
Manav■ Koord: 38° 37' 37'' D, 27° 24' 10'' K
Şirince mahalle
-
Selçuk -
İzmir■ Köyün en eski adı kef harfiyle yazılan Kirkince’dir. ’Çirkince’ adı muhtemelen Rumca telaffuza nazire olarak Türkler tarafından kullanılmıştır. 1928’de İzmir Valiliği emriyle Şirince olarak düzeltilmiştir. ■ Kirkince’nin anlamı ve kökeni açık değildir. Antik Çağ’da Efes yöresinde bulunan Kenxrios deresi eğer (yaygın kanının aksine) Şirince deresi ise, ismin de doğal ses evrimi ve metatez yoluyla (Kinkri > Kirkin-ce) bundan türediği düşünülebilir. 1919-1922 Yunan işgali yıllarında, Kenxrios deresinin doğduğu dağın antik adından hareketle köye Solmissós adı verildi. ■ Gerek Kenxrios gerek Solmissós Yunan-öncesinden aktarılmış yer adlarıdır. Strabon’un aktardığı rivayete göre Efesliler tanrıça Artemis’in Kenxrios üzerindeki Ortygia ormanında doğduğuna inanırdı.
SN■ Mübadeleyle Pravişte kazasının Muştiyan ve Samokol/Samokov köylüleri olan Türkler iskân edilmiştir.
metonio■ Koord: 37° 56' 33'' D, 27° 25' 58'' K
Naipli mahalle
-
Germencik (
Ortaklar bucağı) -
Aydın■ Köy 1886 yılında Aydın-İzmir demiryolunun yapılması sebebiyle kurulmuştur. İlk olarak İzmir'den gelen Rumlar yerleşmiştir. Mübadele döneminde Rumlar Yunanistan'a gönderilmiştir. Onların yerine de Selanik ve Langaza kentlerinden gelen Muhacirler yerleştirilmiştir.
Mustafa■ Koord: 37° 52' 57'' D, 27° 28' 11'' K
Karaoğlanlı mahalle
-
Şehzadeler (
Karaoğlanlı bucağı) -
Manisa■ İskân edilen mübâdillerin bir kısmının Serez'in Zilhova köyünden getirildikleri biliniyor. Diğer mübâdiller Serez'in diğer köylerinden olmalı.
Manav■ Koord: 38° 31' 45'' D, 27° 33' 53'' K
Paşalimanı mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ Paşalimanı Paşa adasının limandır. Ada 20. yy’a dek Aloni veya Aloniso [Yun `harmanyeri adası`] adıyla anılırdı. Adı geçen paşa büyük olasılıkla 1571’de burada bir müddet kalan Kıbrıs fatihi Lala Mustafa Paşa olmalıdır. Adanın Rum nüfusu 1918 Mayıs ayında boşaltılmış, ada halkı Bandırma’da ikamete mecbur edilmiştir.
SN■ Koord: 40° 29' 22'' D, 27° 36' 25'' K
Tuzla mahalle (Paşalimanı bağ)
-
Erdek -
Balıkesir 1902hk 📖 :
Xuxliya [
Yunanca xoxliás "büklümlü (salyangoz gibi helezoni)" ]
■ Koord: 40° 27' 40'' D, 27° 39' 37'' K
Halitpaşa mahalle
-
Saruhanlı (
Halitpaşa bucağı) -
Manisa■ Antik yazıtlarda görülen Hyrkanis adı, Pers egemenliği çağında İran’daki Hyrkania (Mazenderan ve Gilan) ülkesinden buraya iskan edilen bir koloniyi düşündürür.
SN■ Koord: 38° 41' 13'' D, 27° 40' 44'' K
Narlı mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ 1905’te 450 Rum nüfusu ve Ayios Dimitrios kilisesi vardı.
SN■ 1924'te mübâdele ile Makedonyanın Tresino (Orma) ve Prebadište (Sosandra) köylerinden Pomaklar ile ayrıca Çingene ve Giritliler iskân edildi. Rodalılar ise Halkidikinin Nea Roda köyünde iskân edilmişlerdir.
Manav■ Koord: 40° 28' 26'' D, 27° 41' 26'' K
Erdek ilçe
-
Erdek -
Balıkesir■ 6. yy’da Theophanes ve Prokopios’un eserlerinde zikredilen kasaba, komşu Kyzikos’un gerilemesi üzerine geç Bizans döneminde ön plana çıkmıştır. (Ramsay 162). Adı muhtemelen Yun «ártos» `yuvarlak ekmek, çörek` sözcüğünden gelir.
SN■ Erdekteki Pomakları Bandırmaya bırakan gemide 7 çevre köyü berâber yolculuk etti (Ref: Kavala Kokolalı Pomak Ayşe)
Manav■ Halkın tamamına yakını Mübadele zamanında gelen Selanik ve Girit göçmenlere dayanır. Erdek merkezin nüfus yapısı;Yerli Manavlar, Selanik-Karacaovalı Pomaklar, Giritliler, Tikveşli Pomaklar, Romanlar, sonradan gelen Karadenizliler.
■ Erdekli Ortodoks Rumlar 1903'te Faneromeni manastırı gelirleri üzerinde Peramalılarla (günümüz Karşıyaka) anlaşmazlık yaşadıkları süreçte tepki olarak Protestanlığa geçmişlerdir. (Ozil, 2006: 74)
Abdullah■ Koord: 40° 23' 58'' D, 27° 47' 33'' K
Ormanlı mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ 1905’te 725 Rum nüfusu ve Ayios Vasilios kilisesi vardı. 1924’te Serezli mübâdiller iskân edildi.
SN■ Koord: 40° 30' 30'' D, 27° 50' 21'' K
Belkıs mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ Antik Çağ’da ve Bizans döneminde Marmara Bölgesinin İstanbul’dan sonraki en önemli kenti olan Kyzikos harabeleri köyün doğu kenarındadır. Türkiye’de en az üç antik ören yerinde görülen Belkıs/Balkıs adı mitolojik bir şahsiyetle ilgili olmayıp, Yunanca «Paleokastro» (`eskihisar`) adının Türkçeleşmiş halidir.
SN■ Mübâdeleden beri Yukarı Yapıcı köyünde oturan Kavalanın Kokola köyünden gelme Pomaklar tarafından 1957 senesinde Belkıs Kale mevkiinde kurulmuştur.
Manav■ Koord: 40° 24' 3'' D, 27° 52' 35'' K
Çayağzı mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ Cumhuriyet öncesinde Erdek yarımadasının tek Türk-Rum karışık köyü idi. 1905’te 145 Rum nüfusu ve Kimisis tou Theotokou kilisesi vardı.
SN■ Cumhuriyet öncesinde Erdek yarımadasının tek Müslüman-Rum Ortodoks karışık köyü idi.
Manav■ Koord: 40° 29' 21'' D, 27° 58' 24'' K
Kestanelik mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ 1905’te 540 Rum nüfusu ve Ayios Nikolaos kilisesi vardı.
SN■ Koord: 40° 29' 14'' D, 27° 59' 23'' K
Beylik mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ Teselya'nın Yenişehir bölgesinden göçen Türkler tarafından iskân edilmiştir.
metonio■ Koord: 40° 5' 46'' D, 28° 10' 56'' K
Kurşunlu mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ 1905’te 420 Rum nüfusu ve Ayios Nikolaos kilisesi vardı.
SN■ Koord: 40° 23' 53'' D, 28° 16' 41'' K
Hotanlı mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ 1897 yılında Yunan hükümeti tarafından topraklarından çıkartılan Teselya-Yenişehir'li Yörükler tarafından toprak satın alınarak kurulmuş bir köydür.
metonio■ Koord: 40° 12' 37'' D, 28° 18' 36'' K
Harmanlı mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ Kurtuluş Savaşı sonrasında köyü terk eden Rumların yerine, Batı Trakyadaki Drama şehrinden Türkler yerleştirilmiştir.
M. Hakan■ Koord: 40° 14' 49'' D, 28° 25' 28'' K
Çeşnigir mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ 20. yy başında 500’ü aşkın Rum nüfusu vardı.
SN■ Koord: 40° 19' 19'' D, 28° 30' 37'' K
Ulus mahalle
-
Büyükçekmece -
İstanbul■ Kavala'nın 50 km kuzeybatı istikâmetinde bulunan Boyova köyünden (Kastanoto) gelen mübâdiller iskân edildi. Karagöz yürükleri veya Atçekenler olarak bilinirler.
SN■ Koord: 41° 1' 43'' D, 28° 32' 56'' K
Mimarsinan mahalle
-
Büyükçekmece -
İstanbul■ Mübadeleye dek Rum yerleşimidir. Rumlar Halkidiki'de Nea Kalikratia köyünü kurmuş, buradaki yerlerine ise Selaniğin Türk mübadilleri yerleşmiştir.
metonio■ Koord: 41° 1' 3'' D, 28° 33' 32'' K
Akçapınar mahalle
-
Mustafakemalpaşa (
Söğütalan bucağı) -
Bursa■ 1895 Yıllığı’na göre köy, bir bucak merkezi ve halkının tümünün Hıristiyan olduğu kayıtlıdır.Köyde Günümüzde Manavların dışında Yunanistan göçmenleri yaşamaktadır.
Utku Oziz■ Koord: 40° 6' 44'' D, 28° 39' 17'' K
İkizce mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ Mübadeleyle Selanik'e bağlı Çırnallı köyünden gelen Türkler tarafından iskan edilmiş bir köydür.
metonio■ Koord: 40° 13' 34'' D, 28° 39' 34'' K
Gölyazı mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ Bergama kralı II. Attalos’un annesi Apollonias onuruna adlandırıldığını Strabon nakleder.
SN■ Selânikli mübâdil iskân edilmiştir.
Manav■ Mübadele öncesinde 400 hane Rum, 40 hane Türk yaşıyordu. Mübadelede boşalan Rum evlerine Selanik mübadili Türkler yerleştirilmiştir.
metonio■ Koord: 40° 9' 55'' D, 28° 40' 39'' K
Çatalağıl mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 20. yy başında 350 kadar Rum nüfusu vardı.
SN■ 1923 Lozan nüfus mübadelesi sırasında bu köyden 80 hanenin göç ettiği ve o dönemdeki adının Konstantinatoi olduğu.
WALNUT■ Koord: 40° 13' 11'' D, 28° 42' 19'' K
Azatlı mahalle
-
Başakşehir -
İstanbul■ 19. yy’da kurulan Azatlı Baruthanesi nedeniyle oluşmuş yerleşimdir.
SN■ Aya Yorgi/Azadlı. Mübâdele ile Drama'nın Kovitsa/Kozniçe/Koyca (Vathilakkos) köyünden muhtemelen Pomak iskân edildi.
Manav■ Koyça mübadilleri Türktür. Vasil Kançev, 1900lü yıllarda bu köyde 400 civarı Türkün yaşadığını yazar.
metonio■ Koord: 41° 6' 22'' D, 28° 43' 29'' K
Kayabaşı mahalle
-
Başakşehir -
İstanbul■ Drama’nın Kovitsa (Vathilakkos) köyünden gelen Türk ve Pomak mübadiller yerleştirilmiştir.
SN■ Koord: 41° 6' 45'' D, 28° 44' 42'' K
Çaylı mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 1895 Bursa Yıllığı kayıtlarında köyde 65 hane yaşadığı görülür. Bunların 40 tanesi Rum kalan 25 hane Müslümandır. Mübadelede Rumlar Yunanistan'a gönderilmiştir. Onların yerine de Langaza kentine bağlı Kuçkar köyünden Muhacirler iskan edilmiştir.
Berkay■ Koord: 40° 16' 34'' D, 28° 44' 44'' K
Çınarlı mahalle
-
Mudanya (
Zeytinbağı bucağı) -
Bursa■ Köy'ün Rumları Türkçe konuşuyorlardı.(Anagnostopulu,1997). Barkan'ın 16. Yüzyılda Kulluk olarak bahsettiği köylerden birisidir.
Utku Oziz■ Mübadeleden sonra Yunanistanın Vodina kentine bağlı Drokuma köyünden gelen Muhacir Türkler ve Makedonlar köye iskan edildi.
bekir■ Koord: 40° 19' 9'' D, 28° 44' 54'' K
Başköy mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 20. yy başında çobanlıkla uğraşan Rum nüfusun, eski bir tarihte Peloponnes’ten gelmiş Slav asıllılar olduğu rivayet edilir.
SN■ Patriyot yerleşimi. Grevena mübâdilleri iskân edilmistir.
Manav■ Grebene/Kirifçe'li Patriyot mübadiller ile Karaferye ve Kılkış'lı Türk mübadiller yaşamaktadır. Üç hane Dersim sürgünü de varmış ancak köyü terk etmişler.
metonio■ Koord: 40° 12' 44'' D, 28° 45' 9'' K
Dereköy mahalle
-
Mudanya -
Bursa■ Köyün Rumları Türkçe konuşuyorlardı.(Anagnostopulu,1997). Barkan'ın 16. Yüzyılda kulluk olarak bahsettiği köylerden birisidir.
Utku Oziz■ 1530'da Kite'ye bağlı 24 hâneli Sultan Murad Hüdâvendigar vakfına âit köy olarak kaydedilmiş. 1895'te ise 320 hâneye ulaşan Dereköy, 1700 kadar nüfusa sâhipti.16. asırda iki köle, dört oğluyla bir câriye otururmuş. 22 ağustos panayır günüymüş. Müslüman yerlileri Manav olmalı. Drama ve kısmen İskeçe'den mübâdil iskân edildi, Kavala Oreşe köylüleri Pomaktır. Belirsiz târihlerde Mudanya gibi Giritten iskân edilen Müslüman Helenler buraya takviye edilmiştir. Köyde yaşlı kuşak hâlen akıcı Girit helencesi konuşur. Helenistandaki eski sâkinleri Dereköyü unutmaz, bir kitap dâhi yazmışlar diye rivâyet edilir. 1855 senesindeki dikilen kilisesi, Rum Ortodokslar gidince 1972 senesine kadar câmii olarak kullanılmıştır. Ayazması Karaselvi mevkiinde hâlen görülebilir. Vodina Oslov köylüleri burayı beğenmedikleri için nakledilmişlerdir
Manav■ Koord: 40° 19' 0'' D, 28° 48' 4'' K
İrfaniye mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ Çekilen Helen ordusu yüzünden endişeye kapılan Rum Ortodoks halkı öküzlerle Mudanyaya oradan gemiyle Tekfurdağına çıkmıştır. Türk dilli Helen köyüydü.
Manav■ Koord: 40° 14' 22'' D, 28° 49' 2'' K
Cebeci mahalle
-
Sultangazi -
İstanbul■ 921 yılında Bulgar kralı Symeon bu yerde Bizanslıları yenmişti. Kemerburgaz ile Cebeci arasında şimdi kısmen Alibeyköy Barajının doldurduğu vadi yakın dönemde Manglava Boğazı olarak adlandırılırdı.
SN■ Koord: 41° 7' 23'' D, 28° 52' 44'' K
Aydınpınar mahalle
-
Mudanya -
Bursa■ Mübadele öncesinde Rumlar dışında yalnızca üç hane Tatar vardı. Mübadeleden sonra Giritli Müslüman Rumlar; Selânik, Serez ve Yanya'lı Türkler ile İşkodra'lı Arnavutlar da yerleşmiştir. Günümüzde nispi çoğunluğu Giritliler oluşturmaktadır.
metonio■ Koord: 40° 19' 43'' D, 28° 54' 50'' K
Gümüşdere mahalle
-
Sarıyer -
İstanbul■ Selanikten Fuştanlı Pomaklar iskân edildi. Helence konuşmayı bilen mübâdiller Grevena tarafından gelmiş olmalı kendi aralarında birbirlerini patriyot ''hemşehri'' diye çağırırlar.
Manav■ Koord: 41° 14' 12'' D, 28° 59' 3'' K
Bahçeköy mahalle
-
Sarıyer -
İstanbul■ I. Süleyman tarafından 1521’de Sırbistan’daki Belgrad’ın fethi münasebetiyle kurulmuştur. Sırpça olan isim `akşehir` anlamına gelir.
SN■ 1924 mübâdele ile Konstantia ve Fustan köylerinden.
Manav■ Koord: 41° 10' 45'' D, 28° 59' 29'' K
Gündoğdu mahalle
-
Osmangazi -
Bursa■ Bizans döneminden kalma Rum yerleşimi halen terk edilmiş olup yeni kasaba kurulmuştur. 1603-04 tarihli devşirme kayıtlarında Hıristiyan köyü olarak anılır.
SN■ 1303 senesinde gerçekleşen tekfur harpleri ve teslimiyetinden sonra Bursa ovasındaki Rum köylerinin bir kısmı, özel müsâde ile yerlerinde kalmışlar. Bursa kalesindeki Rumlara da Osmanlıyı övmeye gönderilmişler ve kale teslim olmuş (Bursa Araştırmaları Vakfı). 1924'de Vodinalı Pomaklarla Komotinili (Gümülcine) diğer mübâdiller iskân edildi. Rumların köyü ne vakit terkettikleri bilinmiyor, hepsi veya mühim bir kısmı Kapadokyalı, Pontoslu ve Doğu Trakyalı Helen mültecilerle Edessanın en büyük köylerinden Exaplatanos (Slavca ismi Kapinja) köyüne iskân edilmişler. Filadar, çevresindeki Susurluk, Çeltik ve Ulubad ile 1780 târihli Fransız haritasının birinde görülmektedir.
Manav■ Koord: 40° 19' 55'' D, 29° 1' 57'' K
Demirtaş mahalle
-
Osmangazi (
Demirtaş bucağı) -
Bursa■ Yerel rivayete göre Rum köyü Sultan I Murat zamanında çeşitli yerlerden gelen Rumların iskanı ile kurulmuş idi. Adı en azından 16. yy’dan beri Türkçe Demirtaş olarak geçer.
SN■ Bursa ovası üzerinde bulunan kasabada Yunanistan'ın Drama kentine bağlı Kırlar, Himmetli, Bucak, Durak, Türkmenler, Karamanlı ve Bekleşi köyleri ile Langaza'ya bağlı Gırmıç köyünden Muhacirler gelmiştir. Ayrıca daha sonraları Yugoslavya'dan Bektaşi Arnavutlar ile Bulgaristan'dan da Muhacirler yerleşmiştir.
Berkay■ Koord: 40° 16' 20'' D, 29° 5' 35'' K
Koru belediye
-
Çınarcık -
Yalova■ Drama mübadilleri yerleştirilmiştir.
SN■ Rum halkı Ptolemaida yakınındaki Emporio köyünde iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 39' 15'' D, 29° 9' 49'' K
Kadıköy belediye
-
Yalova Merkez -
Yalova■ Gürcü köyü olarak kurulmuştur. 1924 yılında mübadil Türkler de yerleşmiştir ve köyün çoğunluğunu oluşturmaktadırlar.
metonio■ Koord: 40° 37' 9'' D, 29° 13' 39'' K
Hacımehmet köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ Köy 18. yy’da Margaritopoulos ve Kociyorgos aileleri tarafından kurulmuş ve Yunan anakarasından göçmenlerle iskân edilmişti.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur.
Manav■ Koord: 40° 37' 0'' D, 29° 14' 36'' K
Paşaköy mahalle
-
Sancaktepe (
Samandıra bucağı) -
İstanbul■ 1922'de boşaltılan köy Türkçeyi ana dil seviyesinde konuşurdu. Takriben 500 hâneli 3500 nüfuslu idi. Mora'dan gelip köyü kurdukları anlatılmakta. Manavlar ile yakın ilişkileri vardı. Kavala çevresinde belli köylerde yerleştiler. Mübadele ile Doyranlılar buraya iskân edildi.
Manav■ Koord: 41° 1' 0'' D, 29° 16' 24'' K
Elmalık köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ Çiftlikköy ile bu köy arasında bulunan Elmalık Kalesi Bizans dönemine aittir.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur. CHP politikacılarından Muharrem İnce bu köylüdür.
Manav■ Koord: 40° 36' 26'' D, 29° 18' 34'' K
Sugören köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ 20. yy başında 5.000’e yakın Ermeni nüfusu olan köyde Surp Minas ve Surp Anardzad kiliseleri ile toplam 900 öğrencinin devam ettigi Hripsimyan ve Mesropyan okulları bulunuyordu. İpekböcekçiliği ve zeytincilik gelişmişti. Sona Derebeyian’ın 1973 Paris basımı mufassal Çengiler Tarihi’ne göre Çengiler adının ilk kaydedildiği tarih 1548 idi. 1948 yılında Sugören olarak değiştirildi.
SN■ Harutyun Aleksanyan 1857 Çengiler doğumlu Ermeni Osmanlı tiyatro sanatçısı.
IraTzourou■ Bulgaristan/Şumnu ve Yunanistan/Serez ile Demirhisar göçmenleri bulunmaktadır.
metonio■ Koord: 40° 33' 35'' D, 29° 19' 36'' K
Ortaköy mahalle
-
Orhangazi -
Bursa■ 19. yy sonunda 200 hane Ermeni nüfusu ve Meryemana kilisesi vardı. Rivayete göre köy 17. yy’da kurulmuştu.
SN■ Helenistan'ın Makedonya bölgesinde bulunan Vodina'dan getirilen mübâdil Slavlar iskân edilmiştir.
Manav■ Cumhuriyetin ilanından sonra ilk olarak Yunanistan'ın Vodina kentinden gelen Muhacirler köye yerleşir. Ardından Boşnaklar ve Bektaşi Arnavutlar'da köye yerleşir.
Berkay■ Koord: 40° 33' 19'' D, 29° 20' 24'' K
Erdoğan mahalle
-
Kestel (
Gürsu bucağı) -
Bursa■ Bursa ile Yenişehir arasındaki boğazı kontrol eden Denboz Kalesindeki muharebede Aydoğdu Bey’in şehit olduğunu Aşıkpaşazade Tarihi anlatır.
SN■ Koord: 40° 12' 19'' D, 29° 21' 51'' K
Kılıç köy
-
Çiftlikköy (
Kılıç bucağı) -
Yalova■ 20. yy başında 500 Ermeni nüfusu ve Surp Sarkis kilisesi vardı. Eski haritalarda buraya yakın görünen Çağşak köyünün yerini tespit etmek mümkün olmadı.
SN■ Kocaeli vilayetinin Yalakabad kazasına bağlı Şağşak ve Kılıç karyelerinde sakin Ermeni ve Rum zimmilerin her sene kiraz mevsiminde beşer yüz çeki odun keserek istenilen iskeleye indirmek şartıyla hıdemat-ı şakka ve yave cizyelerinden muaf olduklarına dair ellerinde ferman var iken (1672)
deyar heyran■ Ermeniler köyü terk ettikten sonra Yunanistan (veya Bulgaristan?) göçmeni Türkler tarafından iskan edilmiştir.
metonio■ Koord: 40° 38' 3'' D, 29° 23' 36'' K
Cerrah mahalle
-
İnegöl -
Bursa■ Raymond Kevorkian The Armenian Genocide: A Complete History sayfa 563: Ermeni yerleşim yeri olarak 2500 nüfuslu köy "Ceran" adı ile bilgi verilmiş
IraTzourou■ Mübâdele ile Helen Makedonyasının Bizovo, Kapiyani vb. köylerinden Pomaklar iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 4' 19'' D, 29° 26' 48'' K
Kızderbent mahalle
-
Karamürsel (
Yalakdere bucağı) -
Kocaeli■ Matrakçı Nasuh’un 1534-36 olaylarını anlatan Menazil-i Sefer-i Irakeyn eserinde Derbend-i Kazıklu olarak gecer ve İznik’i gösteren minyatürde yer alır.
SN■ Köy halkı kendilerini Türk olarak biliyor ve sülale lakapları slavca değildir.Yukarıda yazılan Pomak oldukları bilgisi doğru değildir.
Birgocmen■ Georgi Popayanov dışında Lekani veya Darova'ya kimse Pomak dememiş. Ayrıca Vasil Kunçov, 1900 yılına ait kayıtlarda Lekanide 350, Darıova-Darovo'da 100 Türkün yaşadığını söyler. Sarışaban yöresi mübadilleri ağırlıkla Türk kökenliyken neden buralarda bir çok yer ısrarla Pomak gösterilir anlamış değilim.
metonio■ 18. asırda Ohrid-Bitola bölgesinden gelmiş göçmenlerin iskân edildiği Slav köyü Rum Ortodoks kilisesine bağlıydı. Mübâdale ile Kavala yakınlarındaki Sarışaban kasabasının Darovo (Kechrokampos), Kozluca (Ano Karyofito) ile Muncinos (Osmanlı resmi kaydında Mencus bugünkü ismi Lekani) köylüleri yerleştirildi.
Manav■ Koord: 40° 33' 8'' D, 29° 31' 0'' K
Avcıköy mahalle
-
Karamürsel (
Yalakdere bucağı) -
Kocaeli■ Mübâdele ile Selânik köylerinden âileler iskân edildi. Mübâdillerin içinde Çingeneler de mevcuttu. 1932'de Yörükler eklendi. Köyün müzesi bulunur.
Manav■ Koord: 40° 36' 11'' D, 29° 34' 38'' K
Derbent mahalle
-
İznik -
Bursa■ Köyün Ortodoks halkı 19. yy sonundaki mezhep ihtilafında Bulgar kilisesini benimsedi; 1914’te topluca Bulgaristan’a göçtüler.
SN■ İzmite giden derbendin (yolun) bakımını sağlamakla görevli olan köy bazı haraçlardan muaf idi. Arazi Yunus Bey kızı Hatice Sultan’ın vakfina kayıtlı iken 15. asırda mülklükten çıkmış. fakat Sultan II.Bayezıd devrinde tekrar vakfa devredilmilştir. Slav dilli olan Rum Ortodoks köyü 16. asırda bir seyyah tarafından Sırp yerleşimi olarak târif edilmiştir. 1908 salnâmesine göre Yenişehir kazasına tâbii olan köyde 184 hâne vardı. Bursa Derbent’e yerleşen Kilkisli mübâdiller gemi ile Tekirdağ’a getirilmişler, sonra yine gemi ile İzmit’e, daha sonra trenle Bilecik’e ve nihayet araba ile Yenişehir’e ulaştılar. Kilkis'in Paprat (Pontokerasia) köyünden mübâdil iskân edildi. 1927 senesindeki 451 nüfus sayılan Derbent'te Çingene olan mübâdiller bir târihte İznik'e taşınmaya başlamışlardır. Kilise kalıntıları köyün doğu tarafındadır.
Manav■ Koord: 40° 21' 29'' D, 29° 40' 8'' K
Gündoğdu mahalle
-
İzmit -
Kocaeli■ 1912'de 1300 nüfuslu köy tahminen 17. asırda kurulmuş. Helence ibâreli çeşme kitabesinde 1674 târihi tespit edilmiştir. Doğusunda ve batısında kalan vâdilerde paşasuyu su kemeri ile küçük bir kilisenin de olduğu Ayazma bulunur. 1921'de Rumlar kaçınca 5-6 Pomak muhâcir bâzı evlere yerleşmiş. 1924'te Drama ile İskeçe arasındaki Kimler, Arpacık, Bayramlı, Kızbük, Yeni Köy (Neochori), Hüseyin (İoniko), Hocalar (Stavrochori), Demirtaş (Sidiropetra), Mahmudlu (Dafnonas) köylerinden 150 hâne mübâdiller yerleştirilince sağlam evleri kullanan Pomakların elinden alınmış. Üzüm bağlarını kesip tütün ekmişler. Tatar İhsaniye köyüne tütün kırmaya giderken, devlet de ev yapmaları için kendilerine mali destek vermiştir.
Manav■ Koord: 40° 47' 32'' D, 29° 57' 19'' K
Karatepe mahalle
-
Kartepe -
Kocaeli■ 20. yy başında 200 âileden oluşan 1500 nüfuslu Rum yerleşimi. 19. asrın sonunda Doğan Tepe mevkiine Laz muhâcirler geldi. Haziran 1921'e tüm bölge Rumları gibi kuvvacı çetecilerden kaçan Karatepeliler İzmitten gemiyle Midilliye götürülüp Moria köyünde kısa bir süre kaldıktan Peloponnesteki Chylokastro köyüne geçirilirler. Bir senelik sefâletten sonra 1924 senesinde İskeçede mübâdele edilmiş Müslümandan kalma bir kaç yerli Helenin oturduğu Yeniköye iskân edildiler. Gerideki kâfilenin çoğu Volosa geçti, hastalar, düşkünler evlenenler Chylokastroda kalmış. Karatepeye 1923 senesinde İskeçe'nin Gabrovo (Kallithea) mahallesinden getirilen köylüler iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 41' 12'' D, 30° 0' 48'' K
Vezirhan belediye
-
Bilecik Merkez -
Bilecik■ Mübâdele ile Helen Makedonyasının Bizovo ve Kapiyani köylerinden ve Dramadan Pomaklar iskân edilmiştir. O bölgede toplamda 26 Pomak köyü bulunuyordu 1923 senesine kadar. Bizovolular hırçın olup sütlü börek yapmada mahâretlidir.
Manav■ Koord: 40° 14' 39'' D, 30° 1' 12'' K
Arslanbey mahalle
-
Kartepe -
Kocaeli■ 19. yy sonunda 3000 kadar nüfuslu bir Ermeni kasabası idi. Ünlü dilci Hraçya Acaryan, Aslanbeg Ermeni lehçesi üzerine 1898’de kapsamlı bir makale yazmıştır.
SN■ 1905 yılında 2300 nüfusluydu. Halkı Kullar'da kurulan çuha fabrikasında işçiydi. Hatta çuha fabrikasında çalışanlar tehcirden muaf tutulmuşlardı. Bu fabrikada çalışmaya getirilen Zenciler yörenin havasına uyum sağlayamadıkları için Hicaz taraflarına gönderilmeleri kararı alınmıştır. Drama’nın Zağriç, Şevkler, Nusretli köylerindengelen mübâdillerden öncelikle 187 hâne yerleştirilmiştir. Talat Paşa’nın notlarındada Ermenilerden metruk hâne sayısı 180 olarak verilmiştir. Mübâdillerin Arslanbey’i beğenmedikleri Zağriç ve Şevkler köylerinden gelen 110 hâneden 668 kişilik kafileden 89 hâneden 575 kişi Arslanbey’in harap veyıkık olması nedeniyle burayı yerleşime uygun görmeyerek iskân haklarından vazgeçerek Malatya’ya gitmişlerdir. Maddi durumu iyi olmayan 21 hâneden 83 kişi ise Arslanbey’e iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 41' 25'' D, 30° 1' 39'' K
Nusretiye mahalle
-
Kartepe (
Derbent bucağı) -
Kocaeli■ 15 hâne olarak kurulan köyde ilk başta Tatarlar iskan edildi. Abaza ve Gürcüler gelince Tatar halkı buradan ayrıldı. 1925 yılına kadar Derbent’e bağlı Nusretiye köyüne 76 hâne 302 kişilik Drama’nın Horozlu, Zağriç köylerinden gelen mübadiller yerleştirilmiştir. Drama mübadillerinin bir kısmı da Gürcülerin iskânlı olduğu Derbent Eşmesine (Eşme Ahmediye) yerleştirilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 41' 45'' D, 30° 5' 41'' K
Yenieşme mahalle
-
Kartepe (
Derbent bucağı) -
Kocaeli■ Kısmen Manav yerleşimi. Saltıklılı mübâdiller iskan edildi. Köydeki Manavların ne zamandan beri burada oturduğu tespit edilmeli.
Manav■ Koord: 40° 43' 55'' D, 30° 13' 9'' K
Doğantepe mahalle
-
Geyve -
Sakarya■ İskeçe'nin Çakırlı ve Ada köyleri ile Kavalali mübâdiller iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 30' 34'' D, 30° 20' 49'' K
Serdivan ilçe
-
Serdivan (
Kâzımpaşa bucağı) -
Sakarya■ 1924 yılında yapılan mübadelede Serdivan'a şimdiki Yunanistan Drama vilayetine bağlı Raholika/Ravika köyünden ilk muhacirler yerleştirilir. Ravika'nın şimdiki adı Kalifitos'dur.
ekaragoz■ 1928’de Arnavutluk’tan, 1934 yılında da Bulgaristan, Yugoslavya ve Kocacık’tan, 1948’de Karadeniz’den ( Trabzon ve Rize) 1951’de yine Bulgaristan ve Yugoslavya’dan gelen göçmenler sebebi ile her geçen gün artmıştır.
■ Bilinen ilk sâkinleri Kürdlerdir. Osmanlıda "Şıhbızınlı Türkmân Ekrâdı" tâbir edilirdi. İsmi vaktinde etraftaki çiftliklerin, köylerin tâbii olduğu divanlardan en büyüğü olabileceğini düşündürüyor. Kandıra ve İzmit köylerine dağılan Kürdler yerlileşmiştir. Bölge Kürdleri sâdece Akyazıda toplu kalmayı başarmışsa da Kürdçe azalmıştır. 1790 itibâriyle Moralı/Tesalyalı Helenler yerleşmeye başlamış. Rumların oturduğu kadim Serdivan bugünkü Serdivan merkezinden 3-4 km batı istikâmetindeydi bugün yeller esiyor yerinde. Mübâdele ile Rakovo (Kratero) köylüleri iskân edilmişti.
1900/01 tarihli belgelerden anlaşıldığı üzere de Adapazarı yakınlarında Gökçeviran’da
(Gökviran) Fransız uyruklu Emil Bodvin’in kuruttuğu bataklığa Boşnak muhacirlerinin el
koyması üzerine tazminat talebi ile karşılmıştı.
Manav■ Koord: 40° 45' 52'' D, 30° 21' 15'' K
Değişören mahalle
-
Seyitgazi -
Eskişehir■ 19. yy.da Nogaylar tarafından kurulmuştur. Nogaylar, Mısırlılar ve Yunanistan göçmenleri yerleşmiştir.
cosmopolitan■ Koord: 39° 33' 32'' D, 30° 40' 26'' K
Kazımiye mahalle
-
Hendek -
Sakarya■ 1923 yıllarında Selanik Drama'dan göcen muhacirlerdir.
■ Koord: 40° 48' 38'' D, 30° 42' 40'' K