Işıklı
köy
-
Enez -
Edirne Y1922 📖 Arvanítes [
Yun "Arnavutlar" ]
1901h 📖 Arnavutköy
■ Eski Rum kaynaklarında Arnavutköy adı kullanılırken 1922'de aynı adın Yunancasının tercih edilmesi dikkati çeker.
SN
Karareisçiftliği
mah
-
Karaburun -
İzmir 1890hk 📖 Meli
■ 1821'de Sakızlı mülteci Rumlar yerleştirildi.
SN■ Sakız Adası Katliamı 1822 Mart-Nisan arasıda olduğundan ötürü Rumlar 1822'de gelmiş olmalılar.
Utku Oziz
Beğendik
bld
-
Keşan -
Edirne 1901h 📖 Beğendik
■ 1905'te 1300? Rum nüfus ve Ayios Athanasios kilisesi vardı.
SN
Alibey
ada
-
Ayvalık -
Balıkesir 1928 📖 Alibey
1911h 📖 Cunda | Moskonisi
1902hk 📖 Mosxónisi [
Yun "misk adası" ]
1525 1915hb 📖 📖 Yund Adaları [
Tr yunt "yabani at" ]
Y-454 📖 Pordoselênê
■ Piri Reis Kitab-ı Bahriye'de ada grubunun bütünü için 'Yund Adaları' adını kullanır. Cunda, Türkçe adın Rum telaffuzuna uydurulmuş biçimi olmalıdır. Halen bu isim sadece en büyük ada olan Moskonisi adasının adı olarak kullanılmaktadır. 1922'den sonra adaya Kuvayı Milliye reislerinden Ali Çetinkaya onuruna Alibey adı verilmiştir.
SN
Ayvalık
ilçe
-
Ayvalık -
Balıkesir 1915hb 📖 Ayvalık | Kidonies [
Yun kydónies "ayvalar" ]
1845 📖 Ayvalık (idari bölge) [
Yun Aióliko "Eolya (bölge adı)" ]
■ Daha önce önemsiz bir yer iken 18. yy sonlarında Rum kasabası olarak iskân edilmiş ve 1821 tarihine dek geniş ayrıcalıklara sahip Rum yönetimine sahip olmuştur. Ayvalık adı en inandırıcı olasılıkla Eolya (Kuzey Ege) ruhani yönetim birimi merkezi anlamında Eóliko sıfatından bozmadır. 19. yy sonlarına doğru beliren Rumca Kidónies adı Türkçe Ayvalı sözcüğünden çeviridir.
SN
Seyrek
mah
-
Menemen -
İzmir Y1900~ 📖 Sarakêníkon [
Yun "Araplar" ]
1531 📖 Seyrek
■ 1890 yılı Aydın vilayeti salnamesine göre köyde büyük bir kısmı Rum olan 123 hanede 523 nüfus yaşamaktaydı. Köyün adı muhtemelen Bizans dönemindeki «Sarakenikon» (`Arapköyü`) adından uyarlanmıştır.
SN
Pancar
köy
-
Babaeski -
Kırklareli 1946 📖 Pancar
■ Alpullu pancar fabrikası çalışanları için 1930'larda kurulmuştur.
SN■ İlk olarak 1912 senesinde gelen Helenistan muhâcirlerinden 80 kişinin iskân edildiği rivâyet edilir. Muhtemelen Pomak yerleşimi çünkü bâzı yemeklere verdikleri isimler slavca. (Kupriva, tikvenik vs.)
Manav
Ferhadanlı
mah
-
Süleymanpaşa (
İnecik bucağı) -
Tekirdağ 1909hb 📖 Feradanlı
1464 📖 Fahreddin / Ferhaddin Çiftliği
■ 93 harbi sonrasi Bulgaristan Sevlievo batisinda Dobromirka köyünden 1883'de çikan kafilelerin 1884 baharinda satin alarak kurdugu bir yerlesimdir.
Manav
Horozköy
mah
-
Yunusemre -
Manisa 1665 📖 Horozköy
■ Aya Anastasíya Manastırı Ege bölgesinin önemli Ortodoks dini ziyaret mekanlarından biri idi.
SN■ Aya Anastasya Kilisesi vardı. 1842 yılında 166 hâne Rum Ortodoks nüfus yaşamaktaydı ve köyde Müslüman yoktu. 1874’teki rakamlara göre ise köyde 250’nin altında Hristiyan hâne vardır . Bu köydeki Rum nüfusu da gözle görülür artış göstermiştir. Horosköy meskûnları çiftçidir ve aynı araziye yıl içinde birden fazla kez ekim yaparlar. Bu köy Aya Anastasya Manastırı ile tanınmaktaydı. Bu mâbedi inşaâ ettiren kişi Konstantin Artinoglou idi.
Manav
Hafızhüseyinbey
mah
-
Gönen (
Sarıköy bucağı) -
Balıkesir 1902hk 📖 Elbislik | Çakıroğlu
Y1877 📖 Elbizli [
Tr "iblisli" ]
■ 1200 nüfuslu Rum köyünün halkı 1922'de Çerkes çetelerince katledildi.
SN■ Mübâdele ile Kavalanın bir iki köyünden Pomaklar iskân edildi.
Manav
Paşalimanı
mah
-
Erdek -
Balıkesir Y17 📖 Halônê [
Yun "harman yeri" ]
Y-350 📖 Elaphonnêsos [
Yun "geyik adası" ]
1665 📖 Paşa Adası (ada)
■ Paşalimanı Paşa adasının limandır. Ada 20. yy'a dek Aloni veya Aloniso [Yun `harmanyeri adası`] adıyla anılırdı. Adı geçen paşa büyük olasılıkla 1571'de burada bir müddet kalan Kıbrıs fatihi Lala Mustafa Paşa olmalıdır. Adanın Rum nüfusu 1918 Mayıs ayında boşaltılmış, ada halkı Bandırma'da ikamete mecbur edilmiştir.
SN
Tuzla
mah Paşalimanı
-
Erdek -
Balıkesir 1902hk 📖 Xuxliya [
Yun xoxliás "büklümlü (salyangoz gibi helezoni)" ]
Halitpaşa
mah
-
Saruhanlı (
Halitpaşa bucağı) -
Manisa 1928 📖 Hocalı
1902hk 📖 Papazlı
Y-100~a 📖 Hyrkánis
■ Antik yazıtlarda görülen Hyrkanis adı, Pers egemenliği çağında İran'daki Hyrkania (Mazenderan ve Gilan) ülkesinden buraya iskan edilen bir koloniyi düşündürür.
SN
Narlı
mah
-
Erdek -
Balıkesir 1795h 📖 Rodya [
Yun rhódia "narlı" ]
■ 1905'te 450 Rum nüfusu ve Ayios Dimitrios kilisesi vardı.
SN■ 1924'te mübâdele ile Makedonyanın Tresino (Orma) ve Prebadište (Sosandra) köylerinden Pomaklar ile ayrıca Çingene ve Giritliler iskân edildi. Rodalılar ise Halkidikinin Nea Roda köyünde iskân edilmişlerdir.
Manav
Erdek
ilçe
-
Erdek -
Balıkesir 1665 📖 Ardak / Erdek
Y-454 📖 Artákê [
Yun "çörekçe, tümsecik" ]
■ İlk kez 6. yy'da Theophanes ve Prokopios'un eserlerinde zikredilen kasaba, komşu Kyzikos'un gerilemesi üzerine geç Bizans döneminde ön plana çıkmıştır. (Ramsay 162). Adı muhtemelen Yun «ártos» `yuvarlak ekmek, çörek` sözcüğünden gelir.
SN■ Erdekteki Pomakları Bandırmaya bırakan gemide 7 çevre köyü berâber yolculuk etti (Ref: Kavala Kokolalı Pomak Ayşe)
Manav■ Halkın tamamına yakını Mübadele zamanında gelen Selanik ve Girit göçmenlere dayanır. Erdek merkezin nüfus yapısı;Yerli Manavlar, Selanik-Karacaovalı Pomaklar, Giritliler, Tikveşli Pomaklar, Romanlar, sonradan gelen Karadenizliler.
Türk
Ormanlı
mah
-
Erdek -
Balıkesir Y1905 📖 Katátopos
1890hk 📖 Kataboz
1795h 📖 Katatopo | Şeytanköy [
Yun katotópos "aşağıyer" ]
■ 1905'te 725 Rum nüfusu ve Ayios Vasilios kilisesi vardı.
SN■ 1924'te Serezli mübâdiller iskân edildi.
Manav
Çayağzı
mah
-
Erdek -
Balıkesir 1795h 📖 Yivati [
Yun diavátis "yolcu, göçer" ]
1550 📖 Şahinbergos [
Yun pyrgos "kule" ]
■ Cumhuriyet öncesinde Erdek yarımadasının tek Türk-Rum karışık köyü idi. 1905'te 145 Rum nüfusu ve Kimisis tou Theotokou kilisesi vardı.
SN
Elbasan
mah
-
Çatalca -
İstanbul 1890hk 📖 Elbasan / Albasan
■ Selanik muhaciri Rumca konuşan `Patriyot` halkı iskan edilmiştir.
SN
Tepecik
mah
-
Büyükçekmece -
İstanbul 1928 📖 Playa
1675 📖 Plagia [
Yun "yamaç" ]
■ Boyova köyü (bugünkü Kastanoto)'dan Tepecik'e yerleşenler Pomak değildir. Karagöz yürükleri veya Atçekenler olarak bilinirler.
oktay■ Kavala'nın 50 km kuzeybatı istikâmetinde bulunan Boyova köyünden (Kastanoto) gelen mübâdil iskân edildi. Kastanoto'ya türkofon Samsunlu Rumlar iskân edilmiştir.
Manav
Gürpınar
mah
-
Beylikdüzü (
Büyükçekmece bucağı) -
İstanbul Y1919 📖 Anô Arsoú / Aresoú [
Yun "yukarı beğendik" ]
1890hk 1946 📖 📖 Anarşa
■ 20. asır basinda Rum ve Gacal yerlesimi. 1924 öncesi 950 Rum nüfusu vardi. Yunanistan'dan Patriyot, Arnavut ve Pomak göçmenler iskân edildi.
Manav
Çatalağıl
mah
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa 1604 📖 Çatalağıl
■ 20. yy başında 350 kadar Rum nüfusu vardı.
SN■ 1923 Lozan nüfus mübadelesi sırasında bu köyden 80 hanenin göç ettiği ve o dönemdeki adının Konstantinatoi olduğu.
WALNUT
Dereköy
mah
-
Mudanya -
Bursa 1928 📖 Dereköy
■ Köy'ün Rumları Türkçe konuşuyorlardı.(Anagnostopulu,1997). Barkan'ın 16. Yüzyılda kulluk olarak bahsettiği köylerden birisidir.
Utku Oziz
Başköy
mah
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa 1911h 📖 Başköy
Y1905 📖 Bulgarati [
Yun "Bulgar oğulları" ]
1890hk 📖 Bulgarköy
■ 20. yy başında çobanlıkla uğraşan Rum nüfusun, eski bir tarihte Peloponnes'ten gelmiş Slav asıllılar olduğu rivayet edilir.
SN■ Patriyot yerleşimi. Grevena mübâdilleri iskân edilmistir.
Manav
Cebeci
mah
-
Sultangazi -
İstanbul Y961 📖 Manglavá
■ 921 yılında Bulgar kralı Symeon bu yerde Bizanslıları yenmişti. Kemerburgaz ile Cebeci arasında şimdi kısmen Alibeyköy Barajının doldurduğu vadi yakın dönemde Manglava Boğazı olarak adlandırılırdı.
SN
Gümüşdere
mah
-
Sarıyer -
İstanbul 1917h 📖 Gümüşköy | Domuzdere
1890hk 📖 Domuzdere
■ Selanikten Fuştanlı Pomaklar iskân edildi. Helence konuşmayı bilen mübâdiller Grevena tarafından gelmiş olmalı kendi aralarında birbirlerini patriyot ''hemşehri'' diye çağırırlar.
Manav
Bahçeköy
mah
-
Sarıyer -
İstanbul 1909hb 📖 Belgrad | Bahçeköy
Y1900~a 📖 Beligrádion | Belgradáki [
Yun "Belgradçık" ]
1521t 📖 Belgrad [
Srp "akkent" ]
■ I. Süleyman tarafından 1521'de Sırbistan'daki Belgrad'ın fethi münasebetiyle kurulmuştur. Sırpça olan isim `akşehir` anlamına gelir.
SN■ 1924 Yunanistan mübadil yerlesimi. Konstantia ve Fustan köylerinden.
Manav
Gündoğdu
mah
-
Osmangazi -
Bursa 1360 📖 Filadar
Y1308 📖 Peladárion [
Yun ]
■ Bizans döneminden kalma Rum yerleşimi halen terk edilmiş olup yeni yerleşim kurulmuştur. 1603-04 tarihli devşirme kayıtlarında Hıristiyan köyü olarak anılır.
SN■ 1303 senesinde gerçekleşen tekfur harpleri ve teslimiyetinden sonra Bursa ovasındaki Rum köylerinin bir kısmı, özel müsâde ile yerlerinde kalmışlar. Bursa kalesindeki Rumlara da Osmanlı övmeye gönderilmişler ve kale teslim olmuş (Bursa Araştırmaları Vakfı). 1924'de Vodinalı Pomaklarla Komotinili (Gümülcine) diğer mübâdiller iskân edildi. Rumların köyü ne vakit terkettikleri bilinmiyor, hepsi veya mühim bir kısmı Kapadokyalı, Pontoslu ve Doğu Trakyalı Helen mültecilerle Edessanın en büyük köylerinden Exaplatanos köyüne iskân edildi.
Manav
Hacımehmet
köy
-
Yalova_M -
Yalova 1928 📖 Hacımehmet
Y1905 📖 Áyios Xaralámbos [
Yun "aziz Haralambos" ]
■ Köy 18. yy'da Margaritopoulos ve Kociyorgos aileleri tarafından kurulmuş ve Yunan anakarasından göçmenlerle iskân edilmişti.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur.
Manav
Paşaköy
mah
-
Sancaktepe (
Samandıra bucağı) -
İstanbul 1901h 📖 Paşaköy
■ 1922'de boşaltılan köy Türkçeyi ana dil seviyesinde konuşurdu. Takriben 500 hâneli 3500 nüfuslu idi. Mora'dan gelip köyü kurdukları anlatılmakta. Manavlar ile yakın ilişkileri vardı. Kavala çevresinde belli köylerde yerleştiler. Mübadele ile Doyranlılar buraya iskân edildi.
Manav
Elmalık
köy
-
Yalova_M -
Yalova 1928 📖 Elmalık
■ Çiftlikköy ile bu köy arasında bulunan Elmalık Kalesi Bizans dönemine aittir.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur. CHP politikacılarından Muharrem İnce bu köylüdür.
Manav
Derbent
mah
-
İznik -
Bursa 1910h 📖 Pamucak | Derbend
1890hk 📖 Pambucak
■ Köyün Ortodoks halkı 19. yy sonundaki mezhep ihtilafında Bulgar kilisesini benimsedi; 1914'te topluca Bulgaristan'a göçtüler.
SN
Gündoğdu
mah
-
İzmit -
Kocaeli 1890hk 📖 Mihaliç [
Yun Mixalitsa "Küçük Mikail" ]
■ 19. yy sonunda 1300 nüfuslu köy tahminen 17. asırda kurulmuş. Helence ibâreli çeşme kitabesinde 1674 târihi tespit edilmiştir. Doğusunda ve batısında kalan vâdilerde paşasuyu su kemeri ile küçük bir kilisenin de olduğu Ayazma bulunur. 1921'de Rumlar kaçınca 5-6 Pomak muhâcir bâzı evlere yerleşmiş. 1924'te İskeçe'nin kuzeyindeki Yeni Köy (Neochori), Hüseyin (Ioniko), Hocalar (Stavrochori), Demirtaş (Sidiropetra), Mahmudlu (Dafnonas) köylerinden mübâdiller yerleştirilince evler Pomakların elinden alınmış.
Manav
Karatepe
mah
-
Kartepe -
Kocaeli 1910h 📖 Karatepe | Rumköyü
■ 20. yy başında 200 âileden oluşan 1500 nüfuslu Rum yerleşimi. 19. asrın sonunda Doğan Tepe mevkiine Laz muhâcirler geldi. Haziran 1921'e tüm bölge Rumları gibi kuvvacı çetecilerden kaçan Karatepeliler İzmitten gemiyle Midilliye götürülüp Moria köyünde kısa bir süre kaldıktan Peloponnesteki Chylokastro köyüne geçirilirler. Bir senelik sefâletten sonra 1924 senesinde İskeçede mübâdele edilmiş Müslümandan kalma bir kaç yerli Helenin oturduğu Yeniköye iskân edildiler. Gerideki kâfilenin çoğu Volosa geçti, hastalar, düşkünler evlenenler Chylokastroda kalmış. Karatepeye 1923 senesinde Selânik, Gümülcine ve İskeçe'den getirilen köylüler iskân edildi.
Manav
Vezirhan
bld
-
Bilecik_M -
Bilecik 1910h 📖 Vezirhan
■ Mübâdele ile Helen Makedonyasının Bizovo ve Kapiyani köylerinden ve Dramadan Pomaklar iskân edilmiştir. O bölgede toplamda 26 Pomak köyü bulunuyordu 1923 senesine kadar. Bizovolular hırçın olup sütlü börek yapmada mahâretlidir.
Manav
Serdivan
ilçe
-
Serdivan (
Kâzımpaşa bucağı) -
Sakarya 1928 📖 Serdivan [
Tr "başbucak" ]
Y1900~ 📖 Petrádes [
Yun "taşlıklar" ]
■ 1924 yılında yapılan mübadelede Serdivan'a şimdiki Yunanistan Drama vilayetine bağlı Raholika/Ravika köyünden ilk muhacirler yerleştirilir. Ravika'nın şimdiki adı Kalifitos'dur.
ekaragoz■ 1928’de Arnavutluk’tan, 1934 yılında da Bulgaristan, Yugoslavya ve Kocacık’tan, 1948’de Karadeniz’den ( Trabzon ve Rize) 1951’de yine Bulgaristan ve Yugoslavya’dan gelen göçmenler sebebi ile her geçen gün artmıştır.
Türk■ Bilinen ilk sâkinleri Kürdlerdir. Osmanlıda "Şıhbızınlı Türkmân Ekrâdı" tâbir edilirdi. İsmi vaktinde etraftaki çiftliklerin, köylerin tâbii olduğu divanlardan en büyüğü olabileceğini düşündürüyor. Kandıra ve İzmit köylerine dağılan Kürdler yerlileşmiştir. Bölge Kürdleri sâdece Akyazıda toplu kalmayı başarmışsa da Kürdçe azalmıştır. 1790 itibâriyle Moralı Rumlar yerleşmeye başlamış. Rumların oturduğu kadim Serdivan bugünkü Serdivan merkezinden 3-4 km batı istikâmetindeydi bugün yeller esiyor yerinde.
Manav
Tepeköy
köy
-
Bor (
Altınhisar bucağı) -
Niğde 1926h 📖 Kılmanaz / Kırmanas
Y1900~ 📖 Mikrós Kírmanos [
Yun "küçük Karamanlı?" ]
■ Yunanca Küçük Karaman/Küçük Kirman anlamına gelen Kirmanos Mikros'tan uyarlanmış Türkçe adları olan Kılmanaz ve Kırmanas adlarıyla bilinir. 20. yüzyıl başlarında Kapadokya Rumları ve asimile olmuş Rumlar yaşarken mübadeleden sonra Balkan göçmenleri de yerleşmiştir.
Tarhundaradu
Küçükköy
köy
-
Niğde_M -
Niğde Y1900~ 📖 İloson
1476t 📖 Eylesun / İlesun [
Yun *Aliassós? ]
■ Özgün adı Aliassós veya benzeri olmalıdır. Orta Anadolu'da Aliassos/Ariassos adlı en az üç yerleşim bulunur.
SN
Uluağaç
köy
-
Niğde_M -
Niğde 1500t 📖 Uluağaç
■ 1890'larda 50 hane İslam ve 170 hane Ortodoks Rum nüfusla 1841'de inşa edilmiş Arxangelos Mixail kilisesi vardı.
SN
Mustafapaşa
bld
-
Ürgüp -
Nevşehir 1476t 1927h 📖 📖 Sinason
Y1200~ 📖 Sinassós akk. Sinassón [
AnaD ]
■ Sinassós adı, Yunancada +ssos ile biten birçok başkaları gibi bir Yunan-öncesi Anadolu dilinden devralınmıştır.
SN
Garipler
köy
-
Sorgun -
Yozgat 1928 📖 Garipler
■ Mübâdeleyle Kozaninin Kroša köylüleri iskân edildi. 18. asırdan kalma kilisesi ayakta olup tâmir edilmesi arzulanmaktadır.
Manav
Sarıkaya
ilçe
-
Sarıkaya -
Yozgat 1907hk 📖 Terzili
Y535 Y640 📖 📖 Basilika Therma [
Yun "kral hamamı" ]
■ Daha önce (şimdi Boğazlayan'a bağlı) Aşağısarıkaya kasabasında olan Sarıkaya ilçe merkezi daha sonra Terzili köyüne taşındı. Bazen Terzilihamam adı da görülür.
SN■ Helenistandan mübâdil iskân edildi. Takriben 1930'larda Yugoslavya Krallığından getirilen Müslüman iskân edildi. 1951 dalgasında Bulgaristanlılar iskân edildi.
Manav
Çamlıca
mah
-
Yahyalı -
Kayseri 1928 📖 Faraşa
Y1909 📖 Barássos [
AnaD ]
■ 19. yy sonunda 350 haneli büyük bir Rum köyü idi. Ayios Minas manastırı ziyaretgâh idi. (Grég. 120). Mübadelede Selanik muhacirleri yerleştirilmiş ise de daha sonra çevre köylerden gelip yerleşen Varsak Türkmenleri çoğalmıştır.
SN
Ağırnas
mah
-
Melikgazi (
Gezi bucağı) -
Kayseri 1968 📖 Taşören
1925h 📖 Ağırnas
1500t 📖 Ağrânos
Y912 📖 Aragenê?
■ Mimar Sinan'ın doğum yeri olan kasaba belki Bizans kilise kayıtlarında geçen geçen Aragena adlı yer olabilir. (Zgusta §85-7, TİB 2, GHAC 475). H 906 (M 1500) tarihli tahrir defterine göre nüfusu gayrimüslim idi. Kayıtlı birkaç isimden, Ermeni olabilecekleri izlenimi doğmaktadır.
SN
Asar
mah
-
Bafra (
Kolay bucağı) -
Samsun 1485t 📖 Asar
■ Antik çağa ait Asarkale kaya mezarları köyün birkaç km. batısındadır.
SN■ Mübadil köyüdür, sadece köye bağlı Kestane mahallesi Pomak asıllıdır.
seyyah
