Adatepe köy
-
Ayvacık (
Küçükkuyu bucağı) -
Çanakkale■ 1905’te 600 Rum nüfusu ve Kimisis tou Theotokou kilisesi vardı.
SN■ Osmanlı döneminde kıyıdan içeride kurulmuş ve bölgede Rumların yaşadığı köylerden birisiydi. Nüfus mübadelesi ile Rumlar Yunanistan'a gönderilirken, onların yerine de Girit ve Midilli adalarından Muhacirler getirtilmiş.
Mustafa■ Koord: 39° 34' 13'' D, 26° 37' 12'' K
Ağdırhasan mahalle
-
Havza -
Samsun■ Konsolos Matlis kayıtlarında 1911’de Amasya Ortodoks kilisesine bağlı 335 nüfuslu Rum köyü olarak görülür. 1520 tarihli Amasya Livası Mufassal defterinde Arguma (Suluova) kazasına bağlı Ahi-Turasan köyü olmalıdır. Turasan bölgede halen kullanılan eski bir Türk kişi adıdır.
SN■ Koord: 40° 57' 11'' D, 35° 36' 36'' K
Ağırnas mahalle
-
Melikgazi (
Gezi bucağı) -
Kayseri■ Mimar Sinan’ın doğum yeri olan kasaba belki Bizans kilise kayıtlarında geçen Aragena adlı yer olabilir. (Zgusta §85-7, TİB 2, GHAC 475). H 906 (M 1500) tarihli tahrir defterine göre nüfusu gayrimüslim idi. Kayıtlı birkaç isimden, Ermeni olabilecekleri izlenimi doğmaktadır.
SN■ 1500 yılında yapılan tahrir defterinde Ağırnas 53 hane Hristiyan (Gebran), 3 hâne Müslüman, oldukça büyük bir köy olarak kaydedilmiştir. Kasaba nüfusunun %95'ini Rumlar teşkil etmekteydi. 1834 kayıtlarında Ağırnas'ta 145 hâne Müslüman, 28 hâne de Hristiyan yer almaktadır. Asırlar içinde yerliler İslamlaşmış. 1875 yılı nüfus sayımında Ağırnas'ta 258 hanede 658 erkek nüfus bulunup bunların 138'i Hristiyan, 560'ı Müslümandır. 1924 senesine gelindiğinde köyde herkes Türk dilliydi.
Manav■ Koord: 38° 48' 59'' D, 35° 43' 10'' K
Ahmetbeyli mahalle
-
Menderes (
Değirmendere bucağı) -
İzmir■ Ahmetbeyli esasen kıyıdan 2 km kadar içeride olan köyün adıdır. Sahil mahallesi antik Notion limanı mevkiindedir.
SN■ Selanik vilayeti Siroz livası Zihne kazası Kormişte köyünden gelip, İzmir ili Değirmendere kazası Ahmetbeyli köyünde iskan edilen Muhacir Hüseyin oğlu Mehmet ve Ahmet'e ait tasfiye talepnamesi. 08.03.1926
Manav■ Koord: 38° 1' 24'' D, 27° 11' 9'' K
Akçapınar mahalle
-
Mustafakemalpaşa (
Söğütalan bucağı) -
Bursa■ 1895 Yıllığı’na göre köy, bir bucak merkezi ve halkının tümünün Hıristiyan olduğu kayıtlıdır.Köyde Günümüzde Manavların dışında Yunanistan göçmenleri yaşamaktadır.
Utku Oziz■ Koord: 40° 6' 44'' D, 28° 39' 17'' K
Akpınar mahalle
-
Yüreğir (
Yakapınar bucağı) -
Adana■ 1909 olaylarında talan edilen Ermeni yerleşimleri arasında adı geçer.
SN■ Bulgaristan göçmeni ve Yunanistan mübadili Türkler yaşamaktadır.
metonio■ Koord: 36° 48' 57'' D, 35° 36' 15'' K
Aktaş belediye
-
Niğde Merkez -
Niğde■ `Andavallı` tabirinin kaynağı anlaşılamamıştır.
SN■ 17. asırda? yaşanan bir deprem sebebiyle 2500 nüfuslu Rum yerleşiminin çeşitli yerlere dağıldığı anlatılır.
Manav■ Aktaş köyünde yaşayan ortodoks rum halk 1923 yılında başlayan mübadele ile Yunanistanda Selanik yakınlarında Katerini, Veria ve Kozani illerine gönderilmiştir. Karşılığında Manastır Vilayeti Kozani (Türkçe Kozana) Kazasının, Şahinler, Küçükmatlı, Kocamatlı, Sofular, Hacı Hasanlı ve Dörtallı köylerinden gelen müsüman Türk mübadiller yerleştirilmiştir.
Osman Selami BUDAK■ Koord: 38° 1' 35'' D, 34° 46' 6'' K
Alibey ada (Ayvalık bağ)
-
Ayvalık -
Balıkesir■ Piri Reis Kitab-ı Bahriye’de ada grubunun bütünü için ’Yund Adaları’ adını kullanır. Cunda, Türkçe adın Rum telaffuzuna uydurulmuş biçimi olmalıdır. Halen bu isim sadece en büyük ada olan Moskonisi adasının adı olarak kullanılmaktadır. 1922’den sonra adaya Kuvayı Milliye reislerinden Ali Çetinkaya onuruna Alibey adı verilmiştir.
SN■ Koord: 39° 20' 44'' D, 26° 39' 25'' K
Alibeyli mahalle
-
Canik -
Samsun■ Merkez Alibeyli mahallesi halkı Trabzon göçmenidir. Muhacir Alibeyli mahallesine Lozan mübadilleri iskan edilmiştir.
SN■ Kırkambar, Taşdibek ve Sinemataş olmak üzere üç alt köyü bulunur.
Manav■ Koord: 41° 12' 20'' D, 36° 22' 38'' K
Altınoluk köy
-
Yıldızeli (
Çırçır bucağı) -
Sivas■ Rus döneminde Horasan ilçesi köylerinden buraya göç olmuş. 1924'de Selanik mübadilleri de yerleşmişler.
Manav■ Ermenilerin topluca Suriye'ye tehcir edilmesi ile Mübadele döneminde Yunanistan'ın Selanik vilayetine bağlı Kayılar bölgesinden gelen Arnavutlar ile Kars'tan gelen Karapapak/Terekemeler ve Erzurum'un Hasankale yani Pasinler ilçesinden gelen Sünni Türk nüfusları köye yerleştirilmiştir. Köydeki kilise minare eklenerek camiye çevrilmiştir. Köy halkı ağırlıklı olarak İzmir'e göç etmiştir.
Cemil■ Koord: 40° 1' 46'' D, 36° 46' 46'' K
Antyeri mahalle
-
Tekkeköy -
Samsun■ 6.05.1953 tarihli kararla Andırya olan adı Andyeri olarak değiştirildi.
SN■ Koord: 41° 12' 7'' D, 36° 26' 37'' K
Ardıçlı köy
-
Niksar (
Çamiçi bucağı) -
Tokat■ Bu köydeki Rumlar’ın dil olarak Türkleştiği Yunanistan’daki göçmenler tarafından belirtilmiştir.
C.G.■ Koord: 40° 37' 5'' D, 37° 0' 6'' K
Arslanbey mahalle
-
Kartepe -
Kocaeli■ 19. yy sonunda 3000 kadar nüfuslu bir Ermeni kasabası idi. Ünlü dilci Hraçya Acaryan, Aslanbeg Ermeni lehçesi üzerine 1898’de kapsamlı bir makale yazmıştır.
SN■ 1905 yılında 2300 nüfusluydu. Halkı Kullar'da kurulan çuha fabrikasında işçiydi. Hatta çuha fabrikasında çalışanlar tehcirden muaf tutulmuşlardı. Bu fabrikada çalışmaya getirilen Zenciler yörenin havasına uyum sağlayamadıkları için Hicaz taraflarına gönderilmeleri kararı alınmıştır. Drama’nın Zağriç, Şevkler, Nusretli köylerinden gelen mübâdillerden öncelikle 187 hâne yerleştirilmiştir. Talat Paşa’nın notlarındada Ermenilerden metruk hâne sayısı 180 olarak verilmiştir. Mübâdillerin Arslanbey’i beğenmedikleri Zağriç ve Şevkler köylerinden gelen 110 hâneden 668 kişilik kafileden 89 hâneden 575 kişi Arslanbey’in harap veyıkık olması nedeniyle burayı yerleşime uygun görmeyerek iskân haklarından vazgeçerek Malatya’ya gitmişlerdir. Maddi durumu iyi olmayan 21 hâneden 83 kişi ise Arslanbey’e iskân edilmiştir.
Manav■ Günümüzde Arslanbey Atakent Mahallesi'nin olduğu yer ile Karatepe Mahallesi arasındaki yerde çok büyük Ermeni Bağları vardı. Tehcirden sonra bağ yakıldı.
Cepni41■ Koord: 40° 41' 25'' D, 30° 1' 39'' K
Asar mahalle
-
Bafra (
Kolay bucağı) -
Samsun■ Antik çağa ait Asarkale kaya mezarları köyün birkaç km. batısındadır.
SN■ Mübadil köyüdür, sadece köye bağlı Kestane mahallesi Pomak asıllıdır.
seyyah■ Kestane mahallesindeki Pomaklar Kavala veya daha muhtemelen Dramanın Yavor, Çatak, Bukovo, Belen, Leşten, Karaca ve Radiboş köylerinin bir veya birkaçından evvela Keşandaki Altıntaş köyüne iskân edilmiş, nihâyetinde 1927 senesinde buraya nakledilmişlerdir. Kolay mahallesi de Pomaktır. Bir mahallesinde Dramanın Dratişte köyünden mübâdil iskânlıdır. Asarlı Rum Ortodoks Helenlerin büyük kısmı Serres şehrinin yakınında Akritochori ve Sidirokastrou köylerinde kalanı da Selânik'te Langaza ve Vasiloudi köylerinde, Drama'da Vathytopos ve Nea Pafra ile Sidiropetra köylerinde, bir kısmı da Giannitsa'daki Stathis köyünde iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 41° 22' 57'' D, 35° 47' 25'' K
Aşağıçinik mahalle
-
Tekkeköy -
Samsun■ Dramanın Berişta köyünden mübâdiller iskân edildi. Berişta mahallesi olarak bilinir bugün.
Manav■ Koord: 41° 11' 24'' D, 36° 28' 30'' K
Aşağıkalamış mahalle
-
Şarköy (
Mürefte bucağı) -
Tekirdağ■ Rum yerleşimi esnasında tutulan günlüklerde köyün adı Kalamia olarak geçmekte olup halk arasında da aynı isim kullanılmaktadır.
Süleyman Candaş■ Helenistan Meglendeki (Almopia) Mayadağ (Yeni ismi Fanos) köylüsü mübâdele ile iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 39' 12'' D, 27° 12' 33'' K
Aşağıkörücek köy
-
Mecitözü -
Çorum■ Mübâdele ile Makedonya bölgesinde bulunan 1700 nüfuslu Kırımşa (Mesovouno) köylüleri Mecitözünde dağıtıldıktan sonra bir kısmı burada iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 29' 31'' D, 35° 8' 12'' K
Avcıköy mahalle
-
Karamürsel (
Yalakdere bucağı) -
Kocaeli■ Mübâdele ile Selânik köylerinden âileler iskân edildi. Mübâdillerin içinde Çingeneler de mevcuttu. 1932'de Yörükler eklendi. Köyün müzesi bulunur. Karamürsel Kazası Merdeküz karyesinde mukim Ohannes veledi Markurdina ile Cedidiye karyesinde mukim Maradiros veledi Haci Gazar'ın nüfus tezkirelerindeki yanlışlığın giderilmesi. H-04-06-1318 Sofya'dan İstanbul'a gelmek isteyen Doktor Artin Bazerganyan'ın İzmid'in Mürdegöz köyünden ve Hınçak komitesinden olup sözkonusu livanın Yunanlılarca işgalinde iki kardeşiyle İslam ahalisini katl ve mallarını yağmalayan Ermeni çeteleri teşkil ettikleri ve kardeşi Kirkor'un polis istihbarat memuru Varşavir'in katlinden dolayı Yunanistan'daki Dr. Artin'in de Bulgaristan'a firar ettiği. (Osm.) M-27-11-1923
Manav■ Koord: 40° 36' 11'' D, 29° 34' 38'' K
Aydınca köy
-
Tokat Merkez -
Tokat■ Köyün eski kilisesi camiye dönüştürülmüştür.
C.G.■ Nüfus mübadelesi sırasında köydeki Rumlar Yunanistan'a gönderildi. Onların yerine de muhacirler yerleştirildi. Muhacirlerden sonra köye devlet eliyle 2 hane Kürt yerleştirildi.
Berzan■ Koord: 40° 22' 17'' D, 36° 32' 31'' K
Aydınpınar mahalle
-
Mudanya -
Bursa■ Mübadele öncesinde Rumlar dışında yalnızca üç hane Tatar vardı. Mübadeleden sonra Giritli Müslüman Rumlar; Selânik, Serez ve Yanya'lı Türkler ile İşkodra'lı Arnavutlar da yerleşmiştir. Günümüzde nispi çoğunluğu Giritliler oluşturmaktadır.
metonio■ Koord: 40° 19' 43'' D, 28° 54' 50'' K
Ayvalık ilçe
-
Ayvalık -
Balıkesir■ Daha önce önemsiz bir yer iken 18. yy sonlarında Rum kasabası olarak iskân edilmiş ve 1821 tarihine dek geniş ayrıcalıklara sahip Rum yönetimine sahip olmuştur. Ayvalık adı en inandırıcı olasılıkla Eolya (Kuzey Ege) ruhani yönetim birimi merkezi anlamında Eóliko sıfatından bozmadır. 19. yy sonlarına doğru beliren Rumca Kidónies adı Türkçe Ayvalı sözcüğünden çeviridir.
SN■ Koord: 39° 18' 48'' D, 26° 42' 17'' K
Azatlı mahalle
-
Başakşehir -
İstanbul■ 1796’da kurulan Azatlı Baruthanesi nedeniyle gelişen köy, şimdi kamu tesisleri ve kısmen Güvercintepe Mahalleri tarafından yutulmuştur.
SN■ Aya Yorgi/Azadlı. Mübâdele ile Drama'nın Kovitsa/Kozniçe/Koyca (Vathilakkos) köyünden muhtemelen Pomak iskân edildi.
Manav■ Koyça mübadilleri Türktür. Vasil Kançev, 1900lü yıllarda bu köyde 400 civarı Türkün yaşadığını yazar.
metonio■ Koord: 41° 5' 12'' D, 28° 44' 26'' K
Bademli mahalle
-
Dikili -
İzmir■ `Ancanos adlı bir Rum` tarafından kurulduğuna ilişkin yaygın inanış mitolojiktir.
SN■ Yörük ve Selanikli yerleşimi. Köyün yerlisi olan Bülent Öncel Ancanos isminin Angelos (Άγγελος) isminden türediğini belirtiyor.
Utku Oziz■ Koord: 39° 1' 39'' D, 26° 49' 32'' K
Bahçeköy mahalle
-
Sarıyer -
İstanbul■ I. Süleyman tarafından 1521’de Sırbistan’daki Belgrad’ın fethi münasebetiyle kurulmuştur. Sırpça olan isim `akşehir` anlamına gelir.
SN■ 1924 mübâdele ile Konstantia ve Fustan köylerinden.
Manav■ Koord: 41° 10' 45'' D, 28° 59' 29'' K
Bakacak mahalle
-
Tekkeköy -
Samsun■ 1920 yıllarında Yunanistanın Kavala şehrinin Sarışaban beldesinin Mincinoz köyündeki Türkler ile Bakacak köyü Rumları mübadele yolu ile yer değiştirmişlerdir.
■ Koord: 41° 10' 37'' D, 36° 27' 27'' K
Başkonak mahalle
-
Canik -
Samsun■ Birkaç yıl önce Demirci köyü ile karışmasın diye Başkonak adı verildi. Mübadil köyü olarak bilinmektedir. Eski bir Rum yerleşimidir.
SN■ Koord: 41° 11' 44'' D, 36° 14' 9'' K
Başköy mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 20. yy başında çobanlıkla uğraşan Rum nüfusun, eski bir tarihte Peloponnes’ten gelmiş Slav asıllılar olduğu rivayet edilir.
SN■ Patriyot yerleşimi. Grevena mübâdilleri iskân edilmistir.
Manav■ Grebene/Kirifçe'li Patriyot mübadiller ile Karaferye ve Kılkış'lı Türk mübadiller yaşamaktadır. Üç hane Dersim sürgünü de varmış ancak köyü terk etmişler.
metonio■ Koord: 40° 12' 44'' D, 28° 45' 9'' K
Bereketli mahalle
-
Altıeylül (
Konakpınar bucağı) -
Balıkesir■ 1707-1708'de Nekrasov isyanına katılan Hıristiyan Don Kazakları bu tarihte Kırım'a sığınmış, 1778'den sonra Osmanlı topraklarına göçerek Manyas Gölü kıyısındaki Kazaklar köyünü kurmuşlardı. Yeni Kazaklar köyü 19. yy'da bu köyden ayrılanlarca kuruldu. Manyas Kazakları 1927'de topluca Sovyetler Birliği'ne göçtüler. ■ Köyün diğer adı olan Mastavra'nın kaynağı anlaşılamadı. Aydın-Nazilli ve Antalya-Kaş’taki Mastaura’larla aynı olmalıdır.
SN■ Koord: 39° 26' 31'' D, 27° 52' 22'' K
Beylik mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ Teselya'nın Yenişehir bölgesinden göçen Türkler tarafından iskân edilmiştir.
metonio■ Koord: 40° 5' 46'' D, 28° 10' 56'' K
Büyükbağlar köy
-
Tokat Merkez -
Tokat■ Boşalan köye Artova ilçesinden Sünni Türk ve mübadele ile kısmen Yunanistan muhacirleri yerleştirilmiştir.
C.G.■ Koord: 40° 16' 59'' D, 36° 22' 0'' K
Cebeci mahalle
-
Sultangazi -
İstanbul■ 921 yılında Bulgar kralı Symeon bu yerde Bizanslıları yenmişti. Kemerburgaz ile Cebeci arasında şimdi kısmen Alibeyköy Barajının doldurduğu vadi yakın dönemde Manglava Boğazı olarak adlandırılırdı.
SN■ Koord: 41° 7' 23'' D, 28° 52' 44'' K
Cemil köy
-
Ürgüp -
Nevşehir■ Köy halkı Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi kapsamında Yunanistan'ın Kesriye (Kastoriá) bölgesindeki Jerveni Köyü'nden gelen Müslüman Makedonlar'dan oluşmaktadır.
SN■ Koord: 38° 31' 18'' D, 34° 56' 3'' K
Cerrah mahalle
-
İnegöl -
Bursa■ 1915'ten önce genellikle Ceran adıyla anılan köy Bursa'daki en büyük Ermeni köyü idi. 1893 yılı nüfus sayımında köyde 276 hane ve 1478 kişi Ermeni nüfus sayılmıştır. Tehcirden sonra kasabaya şimdi Bulgaristan'ın Pazarcık iline bağlı Dorkovo (Derkova) köyünden Pomaklar ile bir kısım Arnavut ve Boşnaklar yerleşmiştir.
SN■ Raymond Kevorkian The Armenian Genocide: A Complete History sayfa 563: Ermeni yerleşim yeri olarak 2500 nüfuslu köy "Ceran" adı ile bilgi verilmiş
IraTzourou■ Mübâdele ile Helen Makedonyasının Bizovo, Kapiyani vb. köylerinden Pomaklar iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 4' 19'' D, 29° 26' 48'' K
Cihatlı mahalle
-
Gemlik -
Bursa■ 1924 yılında Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi kapsamında Drama ve Serez kentlerinden gelen Pomaklar iskan edilmiştir.
Berkay■ Gemlik kazası dahilinde Benli nam Ermeni karyesi ahalisinin karyenin yarım saat aşağısında ruhsatsız inşa ettiği otuz hanenin yıkılmasından vazgeçilerek orada Aşağı Benli namıyla bir karye teşkili. (Hüdavendigar 2) H-26-06-1312 Gemlik kazasına tabi Benli karyesinin aşağı kısmındaki yerleşimin, Aşağı Benli namı ile ayrı bir karye haline getirilmesi. (Hüdavendigar 4) H-1 -04-1326 Serez çevresindeki Dere, Acve, Ilıcadere, Noguslaf, Tuğlar, Çakallar, Rahmanlı, Kızıllı ve İğneli yerleşimlerinden mübâdil iskân edilmiştir. Ne kadarının slavdilli olduğu bilinmemektedir.
Manav■ Koord: 40° 26' 20'' D, 29° 11' 59'' K
Çakıl mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ 1905’te 1600 Rum nüfusu ve üç kilisesi vardı.
SN■ Koord: 40° 28' 6'' D, 28° 1' 28'' K
Çakmak köy
-
Boğazlıyan -
Yozgat■ Kasaba'nın ilk sakinleri Ermeniler'dir. Ermenilerin tehcir döneminde sürgün edilmesi ile kasaba bir süre boş kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra ise Yunanistan'dan gelen Selanik ve Kozana Mübadilleri yerleşmiştir. Daha sonraları 1938 ve 1951 senelerinde Bulgaristan'dan Muhacirler'de kasabaya yerleşmiştir.
Mustafa■ Patrikhane'nin iadesini istediği Boğazlıyan'ın Çakmak köyünden Maryam Demirciyan isimli Ermeni kızın ihtida ederek kendi arzusuyla Nevşehir'in Arabsun köyünden Orman Memuru Mustafa'yla evlendiği. H-17-12-1337
Manav■ Koord: 39° 19' 28'' D, 35° 11' 59'' K
Çamlıca mahalle
-
Yahyalı -
Kayseri■ Rum madenci köyü ve nahiye merkezi idi. Rus seyyah Çiçaçef 1848 ve 1853'te uğradığı köyü tasvir eder. Mübadelede Selanik muhacirleri yerleştirilmiş ise de daha sonra çevre köylerden gelip yerleşen Varsak Türkmenleri çoğalmıştır.
SN■ Koord: 37° 54' 52'' D, 35° 29' 6'' K
Çatalağıl mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 20. yy başında 350 kadar Rum nüfusu vardı.
SN■ 1923 Lozan nüfus mübadelesi sırasında bu köyden 80 hanenin göç ettiği ve o dönemdeki adının Konstantinatoi olduğu.
WALNUT■ Koord: 40° 13' 11'' D, 28° 42' 19'' K
Çavuş mahalle
-
Menemen -
İzmir■ Köy halkı Selanik'ten gelen Muhacir Türkler'den oluşmaktadır.
Cemil■ Koord: 38° 38' 21'' D, 27° 1' 26'' K
Çayağzı mahalle
-
Erdek -
Balıkesir■ Cumhuriyet öncesinde Erdek yarımadasının tek Türk-Rum karışık köyü idi. 1905’te 145 Rum nüfusu ve Kimisis tou Theotokou kilisesi vardı.
SN■ Cumhuriyet öncesinde Erdek yarımadasının tek Manav Müslüman-Rum Ortodoks karışık köyü idi.
Manav■ Koord: 40° 29' 21'' D, 27° 58' 24'' K
Çaylı mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ 1895 Bursa Yıllığı kayıtlarında köyde 65 hane yaşadığı görülür. Bunların 40 tanesi Rum kalan 25 hane Müslümandır. Mübadelede Rumlar Yunanistan'a gönderilmiştir. Onların yerine de Langaza kentine bağlı Kuçkar köyünden Muhacirler iskan edilmiştir.
Berkay■ Koord: 40° 16' 34'' D, 28° 44' 44'' K
Çeşnigir mahalle
-
Karacabey -
Bursa■ 20. yy başında 500’ü aşkın Rum nüfusu vardı.
SN■ Koord: 40° 19' 19'' D, 28° 30' 37'' K
Çınarlı mahalle
-
Mudanya (
Zeytinbağı bucağı) -
Bursa■ Köy'ün Rumları Türkçe konuşuyorlardı.(Anagnostopulu,1997). Barkan'ın 16. Yüzyılda Kulluk olarak bahsettiği köylerden birisidir.
Utku Oziz■ Mübadeleden sonra Yunanistanın Vodina kentine bağlı Drokuma köyünden gelen Muhacir Türkler ve Makedonlar köye iskan edildi.
bekir■ Koord: 40° 19' 9'' D, 28° 44' 54'' K
Çokak mahalle
-
Kozan -
Adana 1925h 📖:
Çokak [
Türkçe "gürültüyle çıkan su, kaynarca" ]
■ Köy halkı Selanik Muhacirlerinden oluşuyor.
Ahmet Savi■ Koord: 37° 20' 13'' D, 35° 53' 12'' K
Dalyan mahalle
-
Çeşme -
İzmir■ Eskiden Rum balıkçı köyüydü, Köste adıyla bilinirdi. Mübadeleyle beraber Selanik ve civarından gelen mübadiller yerleştirildi.1940 yılında ismi değiştirildi ve Dalyanköy oldu.
Hakes■ Koord: 38° 21' 11'' D, 26° 18' 33'' K
Demirtaş mahalle
-
Osmangazi (
Demirtaş bucağı) -
Bursa■ Yerel rivayete göre Rum köyü Sultan I Murat zamanında çeşitli yerlerden gelen Rumların iskanı ile kurulmuş idi. Adı en azından 16. yy’dan beri Türkçe Demirtaş olarak geçer.
SN■ Bursa ovası üzerinde bulunan kasabada Yunanistan'ın Drama kentine bağlı Kırlar, Himmetli, Bucak, Durak, Türkmenler, Karamanlı ve Bekleşi köyleri ile Langaza'ya bağlı Gırmıç köyünden Muhacirler gelmiştir. Ayrıca daha sonraları Yugoslavya'dan Bektaşi Arnavutlar ile Bulgaristan'dan da Muhacirler yerleşmiştir.
Berkay■ Koord: 40° 16' 20'' D, 29° 5' 35'' K
Derbent mahalle
-
İznik -
Bursa■ Köyün Ortodoks halkı 19. yy sonundaki mezhep ihtilafında Bulgar kilisesini benimsedi; 1914’te topluca Bulgaristan’a göçtüler.
SN■ İzmite giden derbendin (yolun) bakımını sağlamakla görevli olan köy bazı haraçlardan muaf idi. Arazi Yunus Bey kızı Hatice Sultan’ın vakfina kayıtlı iken 15. asırda mülklükten çıkmış. fakat Sultan II.Bayezıd devrinde tekrar vakfa devredilmilştir. Slav dilli olan Rum Ortodoks köyü 16. asırda bir seyyah tarafından Sırp yerleşimi olarak târif edilmiştir. 1908 salnâmesine göre Yenişehir kazasına tâbii olan köyde 184 hâne vardı. Bursa Derbent’e yerleşen Kilkisli mübâdiller gemi ile Tekirdağ’a getirilmişler, sonra yine gemi ile İzmit’e, daha sonra trenle Bilecik’e ve nihayet araba ile Yenişehir’e ulaştılar. Kilkis'in Paprat (Pontokerasia) köyünden mübâdil iskân edildi. 1927 senesindeki 451 nüfus sayılan Derbent'te Çingene olan mübâdiller bir târihte İznik'e taşınmaya başlamışlardır. Kilise kalıntıları köyün doğu tarafındadır.
Manav■ Koord: 40° 21' 29'' D, 29° 40' 8'' K
Dereköy mahalle
-
Mudanya -
Bursa■ Köyün Rumları Türkçe konuşuyorlardı.(Anagnostopulu,1997). Barkan'ın 16. Yüzyılda kulluk olarak bahsettiği köylerden birisidir.
Utku Oziz■ 1530'da Kite'ye bağlı 24 hâneli Sultan Murad Hüdâvendigar vakfına âit köy olarak kaydedilmiş. 1895'te ise 320 hâneye ulaşan Dereköy, 1700 kadar nüfusa sâhipti.16. asırda iki köle, dört oğluyla bir câriye otururmuş. 22 ağustos panayır günüymüş. Müslüman yerlileri Manav olmalı. Drama ve kısmen İskeçe'den mübâdil iskân edildi, Kavala Oreşe köylüleri Pomaktır. Belirsiz târihlerde Mudanya gibi Giritten iskân edilen Müslüman Helenler buraya takviye edilmiştir. Köyde yaşlı kuşak hâlen akıcı Girit helencesi konuşur. Helenistandaki eski sâkinleri Dereköyü unutmaz, bir kitap dâhi yazmışlar diye rivâyet edilir. 1855 senesindeki dikilen kilisesi, Rum Ortodokslar gidince 1972 senesine kadar câmii olarak kullanılmıştır. Ayazması Karaselvi mevkiinde hâlen görülebilir. Vodina Oslov köylüleri burayı beğenmedikleri için nakledilmişlerdir
Manav■ Koord: 40° 19' 0'' D, 28° 48' 4'' K
Devgeriş mahalle
-
Canik -
Samsun■ Meydanda bulunan çeşmede antik helence "ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ = "sadece yüzünü değil günahlarını da yıka" ibaresi var.
Manav■ Koord: 41° 14' 35'' D, 36° 22' 22'' K
Didim ilçe
-
Didim (
Akköy bucağı) -
Aydın■ Yun dídymos `ikiz` sözcüğüne benzeyen Didyma adı rivayete göre ikiz tanrılar Apollon ve Artemis’i tanımlar. Gerçekte eski Anadolu tanrıçalarından Kybele’nin sıfatı olan Dindymênê’den uyarlanmış olmalıdır. Bkz. Gediz, Murat Dağı. ■ Evvelce Yoran ve Yenihisar adını taşıyan kasabaya 1999 yılında turistik nedenlerle antik Yunanca adın Fransızca telaffuza uygun biçimi olan Didim adı verildi.
SN■ Koord: 37° 21' 34'' D, 27° 16' 21'' K
Doğanbey mahalle
-
Söke (
Doğanbey bucağı) -
Aydın■ Tepede bulunan eski Rum köyü 1959 depreminden sonra terk edilmiş, 1990'lardan itibaren şehirli varlıklı Türklerce keşfedilerek onarılmıştır. Türkiye'nin en başarılı mimari restorasyon örneklerinden bir kısmını barındırır. Ovadaki yeni köy kişiliksizdir.
SN■ Ekim 1575 tarihinde, Akçaşehir kazasının köyleri arasında anılan Tomadçe'dir. Farklı kaynaklarda Domatia, Domatya, Domatça ya da Damatça olarak geçmektedir.
Nezih Aytaçlar■ Söke ve Dilek Yarımadası'nın arasında bulunan bir eski Rum köyüdür. Mübadele sonrasında Rumların ayrıldığı köy Selanikten gelen Mübadil Türk nüfusu yerleşmiştir. Asırlık zeytin ağaçları ile Rumlardan kalan taş evler korunmuştur. Turistik bir köydür.
M. Hakan■ Koord: 37° 37' 3'' D, 27° 10' 46'' K
Doğantepe mahalle
-
Geyve -
Sakarya■ İskeçe'nin Çakırlı ve Ada köyleri ile Kavalali mübâdiller iskân edildi.
Manav■ Koord: 40° 30' 34'' D, 30° 20' 49'' K
Dutliman mahalle
-
Bandırma -
Balıkesir■ 1905’te 720 Rum nüfusu ve Ayios Georgios kilisesi vardı.
SN■ 1924 yılındaki mübadeleyle Drama - Keçilik Köyü'nden gelen Pomak göçmenler yerleşmiştir.
BsFiliz■ Koord: 40° 22' 33'' D, 28° 3' 10'' K
Düğüncübaşı köy
-
Lüleburgaz -
Kırklareli■ Mübadil nüfus Drama’nın Mokreş (Livadero) köyünden gelerek özel mülk olan Düğüncübaşı Çiftliğine yerleşmiştir. Farklı kaynaklarda Türk veya Pomak olarak gösterilirler.
SN■ Koord: 41° 20' 3'' D, 27° 16' 42'' K
Eceabat ilçe
-
Eceabat -
Çanakkale■ Bir Thrak yerleşimi iken MÖ 6. yy’da Midillililer tarafından Madytos adıyla kolonize edildi. Madytos adı pre-Heleniktir. 1358’de Rumeli’ye geçen ilk Türk akıncılarından biri olan Ece Bey’e izafeten Osmanlı döneminde Eceabad idari bölge adı kullanıldı.
SN■ Selanik vilayeti Siroz kazası Noguslaf köyünden gelip, Çanakkale ili Eceabat kazası Maydos köyünde iskan edilen çiftçi Kara Muti oğlu Safer'e ait tasfiye talepnamesi. 14.05.1925
Manav■ Koord: 40° 11' 2'' D, 26° 21' 24'' K
Eğlence mahalle (Yenipazar bağ)
-
Boğazlıyan (
Yenipazar bucağı) -
Yozgat■ 19. yy sonunda onu Protestan olmak üzere 35 hane Ermeni nüfusu vardı.
SN■ Kozanili mübâdiller aşağı mahallede iskân edilmiştir. Yukarı mahallede Bulgaristan muhâcirleri oturur.
Manav■ Koord: 39° 24' 20'' D, 35° 0' 24'' K
Elbasan mahalle
-
Çatalca -
İstanbul■ Selanik muhaciri Rumca konuşan `Patriyot` halkı iskan edilmiştir.
SN■ Koord: 41° 8' 20'' D, 28° 24' 53'' K
Elmalık köy
-
Yalova Merkez -
Yalova■ Çiftlikköy ile bu köy arasında bulunan Elmalık Kalesi Bizans dönemine aittir.
SN■ Drama'nın Demirciören (Peristeria) köyünden getirilen mübâdiller burada oturur. CHP politikacılarından Muharrem İnce bu köylüdür.
Manav■ Osmanlı döneminin ilk Kağıthanesi olduğu söylenen Yalakabad Kağıthanesi'nin 1745 yılında Elmalık'ta kurulmuştur. Bölgede eski bir Rum köyü olarak bilinen Elmalık köyünün eski ismi Saruhanlı’dır. Lozan Anlaşmasına kadar Köyde yaşamış olan topluluk Rum değil Türk olarak karşımıza çıkmaktadır. Kuman-Kıpçakların torunları olan ve bölge halkı tarafından Rum olarak bilinen ahali 1237 yılında Moğolların önünden Balkanlara gelmişler ve buradan da 1240’lı yıllarda Yortan (Kazımiye) ve Saruhanlı (Elmalık) köylerine yerleştirilmişlerdir. Dönemin İznik İmparatoru İoannes (John) Vatatzes tarafından planlı bir şekilde yapılan bu yerleştirilme Bizans tarihi kaynaklarında yer almaktadır. Ayrıca Elmalık köyünün hemen üst tarafında yer alan ve bölge halkı tarafından Elmalık Kalesi olarak bilinen kalenin civarından çıkmış olduğu ifade edilen Türkçe mezar taşından hareket ile bölgede yaşamış olan topluluğun Rum değil Türk olduğu ifade edilmektedir. Bunun yanında bu yerleşimin hemen üst kısmında Höyüktepe isimli bir anıt mezarının bulunması ve Elmalık köyünün eski isminin Saruhanlı olması da bu iddiayı destekler niteliktedir. Ayrıca Türklerin geldikleri coğrafyaya boylarının ismini ya da büyüklerinin isimlerini vermesi de bu durumun doğruluğunu göstermektedir.
Daha detaylı bilgi ve okuma için kaynakça:
- YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları
- ANADOLU’DA SON TÜRK İSKÂNI: İZNİK İMPARATORLUĞU’NDA KUMAN-KIPÇAKLAR VE YALOVA KAZIMİYE (YORTAN) İLE ELMALIK (SARUHANLI) KÖYLERİNDEKİ VARLIKLARI,
Cihan YALVAR
- BİZANS'IN ANADOLU'YA YERLEŞTİRDİĞİ SON TÜRKLER, Adil Yılmaz
chaluri■ Koord: 40° 36' 26'' D, 29° 18' 34'' K
Erdek ilçe
-
Erdek -
Balıkesir■ 6. yy’da Theophanes ve Prokopios’un eserlerinde zikredilen kasaba, komşu Kyzikos’un gerilemesi üzerine geç Bizans döneminde ön plana çıkmıştır. (Ramsay 162). Adı muhtemelen Yun «ártos» `yuvarlak ekmek, çörek` sözcüğünden gelir.
SN■ Erdekteki Pomakları Bandırmaya bırakan gemide 7 çevre köyü berâber yolculuk etti (Ref: Kavala Kokolalı Pomak Ayşe)
Manav■ Halkın tamamına yakını Mübadele zamanında gelen Selanik ve Girit göçmenlere dayanır. Erdek merkezin nüfus yapısı;Yerli Manavlar, Selanik-Karacaovalı Pomaklar, Giritliler, Tikveşli Pomaklar, Romanlar, sonradan gelen Karadenizliler.
■ Erdekli Ortodoks Rumlar 1903'te Faneromeni manastırı gelirleri üzerinde Peramalılarla (günümüz Karşıyaka) anlaşmazlık yaşadıkları süreçte tepki olarak Protestanlığa geçmişlerdir. (Ozil, 2006: 74)
Abdullah■ Koord: 40° 23' 58'' D, 27° 47' 33'' K
Erdoğan mahalle
-
Kestel (
Gürsu bucağı) -
Bursa■ Bursa ile Yenişehir arasındaki boğazı kontrol eden Denboz Kalesindeki muharebede Aydoğdu Bey’in şehit olduğunu Aşıkpaşazade Tarihi anlatır.
SN■ Koord: 40° 12' 19'' D, 29° 21' 51'' K
Evrenuşağı mahalle
-
Bafra -
Samsun■ Selanik muhaciri ve Trabzon'un ilçelerinden gelen Karadenizli göçmenlerle meskundur.
■ Köy halkı Selanik Muhacirleri ile Trabzon'dan gelen Müslüman Rum ve Çepni Türkmeni kökenli ailelerden oluşmaktadır.
Polat Koçak■ Koord: 41° 30' 0'' D, 35° 56' 47'' K
Ferhadanlı mahalle
-
Süleymanpaşa (
İnecik bucağı) -
Tekirdağ■ 1883 sonuna kadar Dobromirkada yaşamaya devam ettiler. Mallarını ve mülklerini yok pahasına satıp öküz arabalarıyla Dogu Trakya'ya doğru yola çıktılar. Yollarda, çapulcu çetelerden korunmaya çalışarak 3 ay içinde 1884'de ulastılar. Gecici olarak Beşik Tepe’nin güney yamacındaki Kartal Tepe’de 6 ay kadar kaldılar. Orada oldukça sert bir kış geçirdikten sonra simdiki köyün yeri ile bugün Kiremitlik veya Çiftlik Içi denilen tarım arazisine niyet ettiler. 60 hane olarak buraya gelmiş, sonradan 20 hanesi İstanbul’a göç etmiştir. Burada kalan 40 hane, aralarında para toplayıp çiftlikten köyün şimdiki yerini satın almış ve Dobromirka’nın yerleşim plânını aynen uygulayarak evlerini insa etmeye baslamislardir. Hayvancılığa çok önem verdikleri için, sığırlar icin köyün üç ana yolu çok geniş tutulmuştur. Ilk yıllarda, çiftliğin arazisini icarla işleyerek geçimlerini sağlamış, sonraları buralarını tamamen satın almışlardır. Satın aldıkları arazi üzerine kurdukları köye, Ferhad Bey Çiftliği’nden çiftliğin ve çiftlik sahibinin adına uygun olarak Ferhadanlı adını vermişlerdir. Civardaki Kaşıkçı, Kazan Dere, Veli, Veli Meşe köyleri ile Balıkesir’in Kurtdere köyleri de Dobromirka kökenlidir. Miladî 1464 yılındaki Osmanlı tapu kayıtlarında, Fahreddinli Çiftliği olarak yer almaktadır. Bu müsellem çiftliği, Ferhadanlı köyü kurulurken, o günkü sahibi Ferhat Bey’in adı ile anılıyordu. Satın alıp buraya yerleştiler.
Manav■ Koord: 40° 59' 39'' D, 27° 18' 51'' K
Fındıklı mahalle
-
Söğütlü -
Sakarya■ Köyün Kapadokya göçmeni olan Rum halkından sağ kalanlar Kozani'ye bağlı Melissia (Sinekli) köyüne yerleştirilmiş, yerine Sarışaban'dan (Hrisupoli) gelen Türk ve Çingene nüfus iskan edilmiştir.
SN■ Bugün Manav, Rumeli ve Sudan göçmeni yerleşimi. Bir vakitler Fırat nehri/Kapadokya'dan buraya göçen Rum Ortodoks Ermeni halkı zulümden kurtulmak için 1920'de köyü terketmiş, Kozani'deki Melissia (eski ismi Sinekli) köyünde iskân edilmişlerdir. Fındıklı yakınında Ayazma denilen yerde de Rum yerleşimi olduğu söylenir. Kemalist bir telgrafta "Kandıra’nın Aşağı Kundaklı köyünden Hristo Efendi" ifâdesinde geçen yer burası olmalı.
Manav■ Hakan Kırımlı'nın "Türkiye'de Kırım Tatar ve Nogay Köy Yerleşimleri" kitabına göre, çoğunlukla Rumeli muhaciri(Selanik+Bulgaristan) Türk, 200 kişi(50 hane) Karadeniz illerinden göç eden vatandaşlar var, Sudan kökenli haneler 2-3 tane, 9 hane de Kırım Tatarı ve Nogay bulunmakta. Kırım Tatarları da, Nogaylar da Dobruca rotası üzerinden gelmiş.
Denizcan Dede■ Koord: 40° 56' 11'' D, 30° 25' 45'' K
Garipler köy
-
Sorgun -
Yozgat■ Rivâyete göre Gümüşhanede madenler kapanınca, âieleler birleşerek burada Müslümandan bir çiftlik aldıktan sonra 150 hânelik bir köy meydana gelmişti. Mübâdele ile Ptolemaida yakınlarındaki Karyochori, Komanos vb. köylere iskân edildiler. Pontos diyaleti ile konuşuyorlardı. Kozaninin Kroša köylüleri iskân edildi. 18. asırdan kalma olduğu tahmin edilen kilisesi ayakta olup tâmir edilmesi arzulanmaktadır.
Manav■ Koord: 39° 55' 37'' D, 35° 5' 24'' K
Gazi mahalle
-
Kozan -
Adana■ Köy halkı Selanik Muhacirlerinden oluşmaktadır.
Ahmet Savi■ Koord: 37° 17' 50'' D, 35° 51' 13'' K
Gerze ilçe
-
Gerze -
Sinop■ Kavala yakınlarındaki Sarışaban kasabasının Darovo (Kechrokampos) köyünden mübâdil iskân edilmiştir. Darıova mübadillerinin Millet Vapuru ile Sinop'a gideceği 05.05.1924
Manav■ Koord: 41° 48' 11'' D, 35° 11' 53'' K
Gölyazı mahalle
-
Nilüfer (
Görükle bucağı) -
Bursa■ Bergama kralı II. Attalos’un annesi Apollonias onuruna adlandırıldığını Strabon nakleder.
SN■ Selânikli mübâdil iskân edilmiştir.
Manav■ Mübadele öncesinde 400 hane Rum, 40 hane Türk yaşıyordu. Mübadelede boşalan Rum evlerine Selanik mübadili Türkler yerleştirilmiştir.
metonio■ Koord: 40° 9' 55'' D, 28° 40' 39'' K
Gönence mahalle
-
Malkara -
Tekirdağ■ 1905’te 1025 Rum nüfus ve 1729 tarihli Ayios Yiorgios kilisesi vardı.
SN■ Muhtelif târihlerden kalma üç adet kilise ve bir manastır bulunduğu rivâyet edilir. Ayios Yiorgios kilisesinin 4 sütunu kilisenin kuyusunda görülmektedir. Bugün için Müslüman Vlah bilgisi eklenebilir mı artık? Asılları budur. Mübâdele ile iskân edildiler Türkçeyi burada öğrendiler. Köy ismi Kalivia hâlen kullanımdadır. 78 hâne Nutialı Vlah ile bir o kadar da Doyranlı ve de 3-5 hâne de Langazalı iskân edilmiştir.
Manav■ Koord: 40° 55' 21'' D, 26° 55' 35'' K