Akbucak köy
-
Pazar -
Rize■ Yerel telaffuzda Mermanat ve Mermonat kullanılır. Bryer & Winfield’in Lazca üzerinden `Normanlar yurdu` şeklinde yorumlama teşebbüsü hatalıdır.
SN■ Koord: 41° 5' 20'' D, 40° 57' 21'' K
Akdere köy
-
Kemalpaşa -
Artvin■ Nüfusun tamamı Hemşinlidir. Hemşinlilerin verdiği isim Medoğumked (Karanlıkdere). Zendidi Lazların verdiği isim. Köy isminden çok tarla, bölge adı olarak ve köyün çok sınırlı olan düzlük alanına verdikleri isim olmalı. Köyde başka düzlük yok zaten. Derin bir vadi içinde olduğu için Medoğumked adı verilmiş.
Mahir Özkan■ Koord: 41° 27' 25'' D, 41° 30' 53'' K
Ayder belediye
-
Çamlıhemşin -
Rize■ Standart Ermenice ard `tarla` sözcüğü Hemşin lehçesinde ’ayd’ şeklinde söylenir.
SN■ Koord: 40° 57' 12'' D, 41° 5' 58'' K
Bahar mahalle (Hemşin bağ)
-
Hemşin -
Rize■ Koord: 41° 1' 58'' D, 40° 53' 36'' K
Başköy köy
-
Pazar -
Rize■ Başköy'ün bugün kullanılmayan eski ismi, P'et're Nikolai. Yani Peder (baba,aziz) Nikolai'nin Lazca formu.
i.güney■ Koord: 41° 5' 17'' D, 40° 53' 22'' K
Çamlıhemşin ilçe
-
Çamlıhemşin -
Rize■ Hemşin adı 8. yy ikinci yarısında aşireti ile birlikte Ermenistan’ın Aragadzodn eyaletinden göçerek buraya yerleşen Şabuh Amaduni oğlu Hamam Amaduni adından gelir. (Hovhan Mamigonyan vekayinamesinde konu ile ilgili bölüm, 680 tarihli elyazmasına sonradan eklenmiştir.) Erm Hamam adının Türkçe hamam ile ilgisi yoktur; `güvercin` anlamına gelir. ■ Şimdiki ilçe merkezi Yukarı ve Aşağı Vice köylerinin (şimdi Yukarı ve Aşağı Çamlıca mah.) birleşmesiyle oluşturulmuştur.
SN■ Koord: 41° 2' 55'' D, 41° 0' 11'' K
Çamlıktepe mahalle
-
Araklı -
Trabzon■ Eski Zimla Kava köyü Çamlıktepe ve Yüceyurt olmak üzere iki köye ayrılmıştır. Daha fazla bilgi için Yüceyurt’a bakınız.
SN■ Koord: 40° 45' 5'' D, 39° 59' 17'' K
Çınartepe köy
-
Çayeli -
Rize■ Erenler (Vanakdere) köyünden ayrıldı.
SN■ Koord: 41° 5' 49'' D, 40° 49' 25'' K
Çukurluhoca köy
-
Çayeli (
Kaptanpaşa bucağı) -
Rize■ Köyün yeni adı medrese alimi olan Cigurli Ali Hoca’dan bozulmuştur.
SN■ Köyde Musul'dan muhtemelen sürgünle gelmiş Türkmenler de mevcuttur.
trk■ Koord: 40° 56' 26'' D, 40° 46' 12'' K
Demirciler mahalle (Levent bağ)
-
Hemşin -
Rize■ Melyat (Venekdere) vadisi köylerine dahildir.
C.G.■ Koord: 41° 4' 39'' D, 40° 51' 2'' K
Doğanay köy
-
Fındıklı -
Rize■ Sulak/Mzuğu köyünün Doğancık mahallesi iken ayrı köy oldu.
SN■ Koord: 41° 13' 22'' D, 41° 12' 43'' K
Düzgeçit köy
-
Çayeli -
Rize■ Aşıklar (Asrifoz) köyünden ayrıldı.
SN■ Koord: 41° 4' 14'' D, 40° 49' 14'' K
Erenler köy
-
Çayeli -
Rize■ 12.05.1954’te Veysor/Veritsor mahallesi ile birleştirilerek köy statüsü kazandı ve Erenler adı verildi.
SN■ Koord: 41° 5' 29'' D, 40° 49' 50'' K
Gökdere mahalle
-
Tortum (
Şenyurt bucağı) -
Erzurum■ 1915 öncesinde birbirine yakın bir Hıristiyan ve bir Müslüman Hemsinli Ermeni mahallesi var iken, Hıristiyan mahallesi şimdi metruk harabedir.
SN■ Koord: 40° 23' 50'' D, 41° 17' 37'' K
Gümüşdere köy
-
Kemalpaşa -
Artvin■ Bu köyün eski adı Hemşin Ermenicesidir. Köyde yaşayan sülalenin adından gelir: Xelunoke (Xelinkiler, Xel?) Xeluked (Xeldere)
Mahir Özkan■ Koord: 41° 27' 25'' D, 41° 30' 19'' K
Hacıvanak yayla
-
Çamlıhemşin -
Rize■ Eremya Çelebi Kömürciyan’ın 1691 tarihli haritasına göre Xaçik Hôr veya Xaçekar manastırı Hemşin Ermenilerinin ruhani merkezi ve piskoposluk makamı idi. Kaçkar Dağının adının bu manastırdan türemiş olması güçlü olasılıktır.
SN■ Koord: 40° 48' 29'' D, 41° 2' 12'' K
Hemşin köy
-
Akçakoca -
Düzce■ Hopa Hemşinli yerleşimidir. Xigotsi adı Hopa Xigi/Xigoba köyünden kaynaklı verilmiştir.
SN■ Çivisiz geçme usülü (çantı) ile yapılmış ahşap camii bulunur.
Manav■ Koord: 41° 1' 42'' D, 31° 1' 35'' K
Hemşin ilçe
-
Hemşin (
Ortaköy bucağı) -
Rize■ Hemşin adı 8. yy ikinci yarısında maiyeti ile birlikte Aragadzodn eyaletinden göçerek buraya yerleşen Şapuh Amatuni oğlu Hamam Amatuni adından gelir. `Güvercin` anlamına gelen Erm
hamam adının Türkçe/Arapça
hamam ile ilgisi yoktur.
SN■ Koord: 41° 2' 48'' D, 40° 53' 57'' K
İşhan mahalle
-
Arsin -
Trabzon■ Eskiden Karadere (Araklı) nahiyesine bağlı olan Ermeni köylerindendi.
SN■ Koord: 40° 44' 8'' D, 39° 51' 6'' K
Kaçkar köy
-
Çayeli -
Rize■ Sefalı (Miloz) köyünden ayrıldı.
SN■ Koord: 41° 5' 52'' D, 40° 48' 44'' K
Kaptanpaşa köy
-
Çayeli (
Kaptanpaşa bucağı) -
Rize■ Senoz vadisinin başlıca yerleşim yeridir. Aslen buralı olan, damat, donanma komutanı ve sadrazam Mehmed Ali Paşa (II. Mahmut’un kızı Adile Sultanın eşi) onuruna 1913’te Kaptanpaşa adı verildi.
SN■ Koord: 40° 57' 32'' D, 40° 46' 45'' K
Karaağaç köy
-
Çayeli (
Büyükköy bucağı) -
Rize■ Raxí (telaffuzu /raşí/) Karadeniz Rumcasına özgü bir kelime olup `dağ` anlamındadır. Bu köy ve çevresi eski dönemde Ermeni yerleşimi olduğu için -ot ekinin hangi dilde olduğu tartışılabilir.
SN■ Koord: 41° 0' 31'' D, 40° 43' 2'' K
Karaosmaniye köy
-
Kemalpaşa -
Artvin■ Köyün adı Hemşince Xetselan. İlk harf 'h' değil 'hırıltılı h' denen Ermeni alfabesindeki 'խ / kh' Kürtçe, Lazca ve Azericedeki 'X' harfi olmalı.
Mahir Özkan■ Koord: 41° 27' 51'' D, 41° 31' 11'' K
Karatavuk köy
-
Akçakoca -
Düzce■ 19. yy sonlarında kurulmuş Hopa Hemşinli yerleşimidir. Hopa’daki Ardala köyünden dolayı adlandırılmıştır.
SN■ Koord: 41° 0' 19'' D, 31° 1' 3'' K
Kayaiçi mahalle
-
Araklı (
Dağbaşı bucağı) -
Trabzon■ H. Daçyan, Karadeniz’den Erzurum’a Ermeni Yerleşimi (Viyana 1921) eserinde köy ve çevresinin 1708-1710’da Sürmeneli Ğurufoğlu Mehmet Molla önderliğinde Müslümanlaştırılmasını anlatır. 1867-68’de köyü ziyaret eden S. Hayguni halkın halen Ermenice konuştuğunu ve Ermeni geleneklerini sürdürdüğünü belirtir.
SN■ Koord: 40° 39' 47'' D, 39° 54' 2'' K
Kazımiye köy
-
Kemalpaşa -
Artvin■ Yerel kullanımda Hemşilluxi `Hemşinlik` adı da kullanılır.
SN■ Mollitsor bu köydeki bir bölgenin adıdır. Hemşinluxi adı Lazlar tarafından Hemşinlilerin yaşadığı her yer için kullanılır.
Mahir Özkan■ Koord: 41° 30' 39'' D, 41° 33' 43'' K
Kemalpaşa ilçe
-
Kemalpaşa -
Artvin■ Panaretos vekayinamesine göre (1367) Trabzon imp. doğu sınırının ötesinde tek başına bir Rum müstahkem mevkii idi. Makriyali genel olarak yörenin, Noğedi Çarşı mahallesinin adıdır. ■ 2017 yılında ilçe statüsü verildi.
SN■ Noğedi / Makriyal nüfusunun çoğunluğu Hemşinlidir ancak aynı zamanda bir Laz yerleşimidir.
Mahir Özkan■ Koord: 41° 28' 53'' D, 41° 31' 37'' K
Kestanelik köy
-
Çayeli -
Rize■ Sefalı köyüne bağlı Miloz mahallesi iken 17.12.1958’de Kestanelik adıyla köy oldu.
SN■ Koord: 41° 6' 16'' D, 40° 48' 14'' K
Kestanelik mahalle
-
Araklı (
Dağbaşı bucağı) -
Trabzon■ 18. yy’da Hemşinli Ermenilerce iskan edilmiş dağınık bir köy iken bazı mahalleleri ayrılıp köy statüsüne kavuşmuştur. Eprigyan’a göre 19. yy sonunda 30 hane Ermeni nüfusu ve S. Kevork kilisesi vardı.
SN■ Koord: 40° 46' 33'' D, 39° 57' 48'' K
Mutlu mahalle (Hemşin bağ)
-
Hemşin -
Rize■ Koord: 41° 3' 16'' D, 40° 53' 41'' K
Ortan köy
-
Çamlıhemşin -
Rize■ Hemşin’de bir Aziz Vartanants manastırının varlığı 1517 tarihli Viyana elyazmasında kaydedilmiştir. Ancak kastedilen yerin bu olduğu açık değildir.
SN■ Koord: 41° 0' 56'' D, 41° 0' 18'' K